Άλλη μια φάρσα με τα τεστ αντοχής;

«Μάλλιασε η γλώσσα» των οικονομικών αναλυτών διεθνώς, να τονίζουν ότι τα κρυφά προβλήματα του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος συνδέονται άμεσα με την εξέλιξη της κρίσης χρέους και, αν εξακολουθήσουν να καλύπτονται από πέπλο σιωπής, θα υπονομεύσουν κάθε προσπάθεια εξόδου από την κρίση.

Το πρόβλημα επιχειρήθηκε να αντιμετωπισθεί το περασμένο καλοκαίρι, με τα διαβόητα τεστ αντοχής που διενεργήθηκαν σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, με κεντρικό συντονισμό από τις αρμόδιες ευρωπαϊκές αρχές. Όμως, είναι σε όλους πιο γνωστό, ότι αυτοί οι έλεγχοι κατέληξαν σε μια φάρσα άνευ προηγουμένου και, αντί να ενισχύσουν την εμπιστοσύνη των αγορών στις ευρωπαϊκές τράπεζες, την κλόνισαν ακόμη περισσότερο.

Η ασθενής βούληση των κυβερνήσεων να αποκαλύψουν τα πραγματικά προβλήματα των τραπεζών και να λάβουν δραστικά μέτρα κάλυψης κάθε «τρύπας» στην κεφαλαιακή τους βάση, αλλά και οι έντονες πιέσεις από το ευρωπαϊκό τραπεζικό λόμπι, οδήγησαν σε ελέγχους απολύτως προσαρμοσμένους στις αδυναμίες των τραπεζών. Το συμπέρασμά τους ήταν, ότι μόνο ελάχιστες τράπεζες σε όλη την Ευρώπη, μετρημένες στα δάκτυλα δύο χεριών, χρειάζονται μικρές κεφαλαιακές ενισχύσεις. Ακόμη και οι μεγάλες ιρλανδικές τράπεζες πέρασαν με ευκολία αυτούς τους ελέγχους, για να καταρρεύσουν λίγους μήνες αργότερα, παρασύροντας και το ιρλανδικό Δημόσιο στο χείλος της χρεοκοπίας και στη «διάσωση» από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης και το ΔΝΤ.

Μετά το φιάσκο με τους ελέγχους του περασμένου καλοκαιριού, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και η γραφειοκρατία των Βρυξελλών έδειξαν αρχικά ότι οι επόμενοι έλεγχοι, που θα έχουν τελειώσει μέσα στο α’ εξάμηνο του τρέχοντος έτους, θα ήταν πραγματικά αυστηροί και ουσιαστικοί. Ακόμη και η αρμόδια ευρωπαϊκή εποπτική αρχή μετονομάσθηκε ως Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή, σε μια προσπάθεια ενίσχυσης της αξιοπιστίας της, ενώ οι υπουργοί Οικονομικών, που συζήτησαν το θέμα των νέων ελέγχων αντοχής στις αρχές του χρόνου, εξέφρασαν την αποφασιστικότητά τους για σοβαρά τεστ και πειστική ενίσχυση της κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών.

Δυστυχώς, οι τελευταίες πληροφορίες που «διαρρέουν» σε σοβαρές εφημερίδες και μέσα ενημέρωσης της Ευρώπης δείχνουν, ότι η αποφασιστικότητα αυτή έχει καμφθεί και οι νέοι έλεγχοι θα είναι εξίσου… νερόβραστοι με τους περσινούς, αν όχι ακόμη χαλαρότεροι. Σενάρια χρεοκοπίας κρατών δεν θα εξετασθούν, για να μετρηθούν οι επιπτώσεις τους στην κεφαλαιακή ευρωστία των τραπεζών, υπό τον φόβο ότι θα σταλεί στις αγορές το μήνυμα, ότι η ευρωζώνη προετοιμάζεται για χρεοκοπίες. Τα δε «ακραία» σενάρια με βάση τα οποία θα δοκιμασθούν οι αντοχές των τραπεζών φαίνεται ότι θα είναι εξίσου «βολικά» για τις ασθενέστερες τράπεζες με τα αντίστοιχα περσινά.

Η μόνη ελπίδα για σοβαρούς ελέγχους έρχεται από τα τεστ ρευστότητας, που θα διεξαχθούν παράλληλα με τα τεστ αντοχής της κεφαλαιακής βάσης. Ίσως για το λόγο αυτό, τα αποτελέσματα αυτών των ελέγχων σχεδιάζεται να παραμείνουν μυστικά, για να μην εκτεθούν ανεπανόρθωτα στις αγορές οι αδύναμες τράπεζες.

Οι πολιτικές ηγεσίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης φαίνεται ότι δεν είναι ακόμη και σήμερα έτοιμες να «σπάσουν αυγά», για να εξυγιανθεί το τραπεζικό σύστημα. Ίσως γιατί δυσκολεύονται να δικαιολογήσουν στους πολίτες νέες ενισχύσεις των τραπεζών, ίσως γιατί το παντοδύναμο τραπεζικό λόμπι πιέζει φορτικά στο παρασκήνιο για «ήπιες» λύσεις, ώστε να αποφύγουν οι μέτοχοί τους τα βίαια σοκ, από νέες αυξήσεις κεφαλαίου, ή υποχρεωτικές «ενέσεις» από τις κυβερνήσεις.

Όμως, όσο διαιωνίζεται το πρόβλημα του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος, με «μπαλώματα» και ημίμετρα, τόσο η ασθενής κεφαλαιακή βάση των τραπεζών θα δυσκολεύει τη διαχείριση της κρίσης χρέους και θα υπονομεύει την εμπιστοσύνη των αγορών στο οικονομικό σύστημα της ευρωζώνης. Ένα αυστηρό πλαίσιο ελέγχων αντοχής των τραπεζών είναι βασικό συστατικό της συνολικής λύσης, που διακηρύσσουν οι ηγέτες της ευρωζώνης ότι είναι έτοιμοι να εφαρμόσουν, για να βγει η ευρωζώνη από την κρίση. Αν αντί για αυτό το κρίσιμο συστατικό προτιμήσουν μια νέα φάρσα δήθεν ελέγχων, κάποιοι τραπεζίτες μπορεί να ικανοποιηθούν, αλλά η προσπάθεια εξόδου από την κρίση θα έχει και πάλι ναρκοθετηθεί.