Αγοράζοντας μετοχές: ένα παγκόσμιο διετές ράλι

Ένα από τα μεγαλύτερα χρηματιστηριακά ράλι της ιστορίας συμπλήρωσε δύο χρόνια. Οι τιμές των μετοχών έχουν ανέβει πάρα πολύ από τον πυθμένα της 9ης Μαρτίου 2009, όπου είχαν καταποντιστεί μετά την κατάρρευση των Lehman Brothers. Ο παγκόσμιος δείκτης FTSE-All World υπερδιπλασιάστηκε ενώ οι αναδυόμενες αγορές ενισχύθηκαν κατά 145%.

Ο Μάρτιος του 2009 ήταν σαφώς μεγάλη αγοραστική ευκαιρία. Το ράλι που ακολούθησε από τότε μέχρι σήμερα είναι μεγαλύτερο από το ράλι που ξεκίνησε τον Αύγουστο του 1982 και που αποδείχτηκε ότι ήταν η έναρξη της μεγαλύτερης χρηματιστηριακής ‘αγοράς ταύρων’ στην ιστορία – με μια σύντομη διακοπή τον Οκτώβριο του 1987. Αλλά είναι μικρότερο από το ράλι που ξεκίνησε το 1932 και που σταμάτησε με την ύφεση διπλού πυθμένα της δεκαετίας του 1930.

Και τώρα τι έχουμε μπροστά μας; Πρέπει να λάβουμε υπόψη μας τρεις παράγοντες.

Σήμερα οι αποτιμήσεις των μετοχών δεν είναι ούτε ελκυστικές ούτε επίφοβες, αν κρίνουμε με βάση τον κυκλικά προσαρμοσμένο λόγο τιμών προς κέρδη 24 μετοχών του δείκτη S&P 500, όπως τις επεξεργάστηκε ο Ρόμπερτ Σίλερ του Γέιλ. Ο δείκτης αυτός βρίσκεται σήμερα τόσο ψηλά όσο ήταν στις αξιοσημείωτες κορυφώσεις της αγοράς του 1901 και του 1966 αλλά η απόκλισή του από το μέσο όρο των 100 χρόνων είναι σχετικά τυπική – και παράλληλα απέχει πολύ από την κορύφωση κατά την εκρηκτική άνοδο του Nasdaq το 2000.

Οι γενναιόδωρες νομισματικές και δημοσιονομικές πολιτικές έχουν ωθήσει τις αξίες προς τα πάνω. Κι αυτό δεν αφορά μόνο τις μετοχές. Οι δείκτες Dow Jones - UBS των βιομηχανικών μετάλλων και των αγροτικών προϊόντων ενισχύθηκαν κατά 117% και 87% αντίστοιχα. Αυτό που έδωσε τροφή στη συνέχιση του ράλι της δεκαετίας του 1980 ήταν ωστόσο η σταθερή μείωση των επιτοκίων από τα αρχικά διψήφια επίπεδά τους. Σήμερα η μόνη δυνατότητα κίνησης που έχουν τα επιτόκια είναι προς τα πάνω.

Φαίνεται ότι η ανοδική χρηματιστηριακή αγορά πρέπει να βασίζεται πρωτίστως στην πραγματική οικονομία. Τα νέα από την πραγματική οικονομία είναι ως επί το πλείστον θετικά. Οι αναδυόμενες αγορές συνεχίζουν να αναπτύσσονται με ταχείς ρυθμούς, στις περισσότερες ανεπτυγμένες οικονομίες υπάρχει ανάκαμψη και τα εταιρικά κέρδη είναι ισχυρά. Αλλά οι δημοσιονομικές ανισορροπίες (η υπερβολική μόχλευση στο εσωτερικό των χωρών και οι εμπορικές ανισορροπίες ανάμεσα στις χώρες) ρίχνουν μια βαριά σκιά. Οι ανισορροπίες αυτές ή οι προσπάθειες για τον περιορισμό τους μπορεί να μετατρέψουν το ράλι αυτό σε ένα θαύμα που κράτησε μόλις δύο χρόνια.