Μέχρι πρόσφατα η κρίση ήταν πρόβλημα των περιφερειακών χωρών της ευρωζώνης. Την προηγούμενη εβδομάδα, όταν ακόμη και χώρες όπως η Αυστρία, η Ολλανδία και η Φινλανδία (που καμαρώνουν για τα ΑΑΑ που εξακολουθούν να τους χαρίζουν οι οίκοι αξιολόγησης) είδαν τα επιτόκια δανεισμού τους να αυξάνονται έγινε εμφανές πως η κρίση πλέον έπληττε και το κέντρο της ευρωζώνης. Την Τετάρτη όμως έγινε η μεγάλη ανατροπή, καθώς η κρίση πλέον χτύπησε και την Γερμανία, την ατμομηχανή της ευρωζώνης, υπόδειγμα δημοσιονομικής πειθαρχίας για το Βερολίνο. Σε δημοπρασία που πραγματοποιήθηκε στις 23 Νοέμβρη με στόχο να συγκεντρωθούν 6 δισ. ευρώ μέσω της έκδοσης 10ετών ομολόγων, έγινε κατορθωτό τελικά να μαζευτούν μόνο τα δύο τρίτα, 3,9 δισ. ευρώ. Η είδηση προκάλεσε σοκ στις αγορές. Για «απόλυτη καταστροφή» έκανε λόγο η ηλεκτρονική έκδοση του γερμανικού περιοδικού Spiegel στον τίτλο της, μεταφέροντας λόγια ανθρώπων της αγοράς. Ο δείκτης DAX του γερμανικού χρηματιστηρίου έχασε το 0,53% της αξίας του, ενώ το ευρώ έφτασε στο χαμηλότερο σημείο των τελευταίων έξι εβδομάδων, στα 1,34 δολάρια.
Τα επιτόκια με τα οποία δανείζεται η Γερμανία (γύρω στο 2%) προφανώς δεν πρόκειται να φθάσουν στα ιταλικά (κάτω του 7%), τα βελγικά (5%) ούτε καν τα γαλλικά επίπεδα (3,6%). Δεν συντρέχει δηλαδή λόγος ανησυχίας για την Γερμανία. Η αποτυχία όμως του Βερολίνου να αντλήσει τα κεφάλαια που ήθελε δείχνει με τον ποιο παραστατικό και αναμφισβήτητο τρόπο το βάθος της κρίσης που διέρχεται η ευρωζώνη και το γεγονός ότι εδώ που έχουμε φτάσει ποτέ δεν μπορείς να λες …ποτέ. Ασφαλές καταφύγιο με άλλα λόγια δεν υπάρχει…
Παρόλα αυτά, ακόμη και τώρα δηλαδή που η φωτιά πέρασε στην αυλή του, το Βερολίνο αρνείται να αναθεωρήσει την εμπρηστική στάση του, όπως φάνηκε από την υποδοχή που επεφύλαξαν Μέρκελ και Σόιμπλε στις δηλώσεις του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα ομόλογα σταθερότητας όπως καλούνται πλέον (στην οικονομικά ορθή γλώσσα) τα ευρω-ομόλογα. Την Τετάρτη συγκεκριμένα ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας δήλωσε πως σημασία έχει «η δημιουργία κανόνων για δημοσιονομική πειθαρχία στις ευρωπαϊκές χώρες. Με το που θα αρχίσεις να μιλάς για ευρω-ομόλογο μαλακώνεις την πίεση προς αυτές τις χώρες». Η δε καγκελάριος δήλωσε πως η λύση στα προβλήματα της ευρωζώνης βρίσκεται στην αλλαγή των συνθηκών της ΕΕ και όχι στην έκδοση ευρω-ομολόγων. Υπέδειξε με άλλα λόγια την ανάγκη τροποποίησης των συνθηκών της ΕΕ έτσι ώστε Βερολίνο και Βρυξέλλες να έχουν λόγο για τους κρατικούς προϋπολογισμούς και την δημοσιονομική πολιτική των κρατών – μελών. Μεθερμηνευόμενα τα τελευταία σημαίνουν ότι ακόμη κι αυτή τη χαραμάδα φωτός που άφηνε το Βερολίνο μέχρι χθες εμφανιζόμενο πρόθυμο να κουβεντιάσει την έκδοση των κοινών ομολόγων, υπό μια σειρά όχι απλώς αυστηρών αλλά δρακόντειων όρων, ακόμη κι αυτή την κλείνει.
Το μέλλον υπό αυτό το πρίσμα είναι ζοφερό. Οι κερδοσκοπικές επιθέσεις θα ενταθούν, από τη στιγμή που το Βερολίνο εμφανίζεται απρόθυμο να δημιουργήσει αναχώματα, και πλέον όλα τα επιτόκια θα οδηγηθούν προς τα πάνω. Κι αυτό που θα γίνει θα είναι νέες δαπανηρές παρεμβάσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, όπως αυτή που έκανε την προηγούμενη Παρασκευή, εκτονώνοντας προσωρινά τις πιέσεις, μέσω της μαζικής αγοράς ομολόγων. Αυτό όμως δεν μπορεί να γίνεται επ’ άπειρον. Από τον Μάιο του 2010 που ξεκίνησε τις παρεμβάσεις της η ΕΚΤ έχει συγκεντρώσει ομόλογα κρατών – μελών της ευρωζώνης συνολικής αξίας 195 δις. ευρώ. Και το μόνο που κατάφερε ήταν να μεταθέσει το ξέσπασμα της κρίσης γι’ αργότερα, υπονομεύοντας ωστόσο την αξιοπιστία της και τις βάσεις στις οποίες στηρίζεται…