Η Greylock Capital Management είναι ένα νεοϋορκέζικο hedge fund που ιδρύθηκε το 1995 από τον Χανς Χιουμς, πρώην trader σε χρέος αναδυόμενων αγορών της Lehman Brothers. Αναλύοντας στην ιστοσελίδα της την επενδυτική της στρατηγική, η Greylock σημειώνει: «Tο μέρος του χαρτοφυλακίου που αφορά την αναδιάρθρωση χρεών αναζητά αξίες εκδοτών που έχουν χρεοκοπήσει ή που βρίσκονται σε άμεσο κίνδυνο να χρεοκοπήσουν και επιδιώκει να αποκομίσει υλικό όφελος από τη διαδικασία αναδιάρθρωσης». Με απλά λόγια, πρόκειται για ένα από τα πιο επιτυχημένα vulture funds στον κόσμο. Ο όρος αναφέρεται σε εταιρείες που επενδύουν στα ομόλογα χωρών που βρίσκονται σε κρίση χρέους, με σκοπό να αποσπάσουν τα μεγαλύτερα δυνατά κέρδη από τη δυστυχία τους.Το ιδιαίτερο ενδιαφέρον που παρουσιάζει η Greylock, που ήταν από τους κύριους ομολογιούχους που είχαν προσπαθήσει να αποτρέψουν δικαστικά την προσπάθεια της Αργεντινής να αναδιαρθρώσει τα χρέη της, είναι ότι συγκαταλέγεται μεταξύ των μελών της καθοδηγητικής επιτροπής (steering committee) που έχει συστήσει το International Institute of Finance για τη διαπραγμάτευση του «κουρέματος» του ελληνικού δημόσιου χρέους. Το ερώτημα προκύπτει: είναι θεμιτό να συμμετέχει σε αυτή την επιτροπή, που έχει θεωρητικά σκοπό την επιτυχή εφαρμογή του PSI με τη μέγιστη δυνατή συμμετοχή, μiα εταιρεία που έχει καταστατικό σκοπό να μεγιστοποιεί τα κέρδη της από χώρες σε κρίση χρέους;
Πώς λειτουργούν τα όρνια
Επενδυτικά κεφάλαια όπως η Greylock, η Elliot Associates και η Fir Tree Partners (για τις οποίες τελευταίες το Reuters έχει μεταδώσει ότι έχουν αρχίσει να χτίζουν θέσεις σε αγορές ελληνικού χρέους) παρακολουθούν στενά την αγορά κρατικών ομολόγων. Η μεθοδολογία τους είναι απλή. Όταν ένα κράτος βρεθεί σε αδυναμία αποπληρωμής των χρεών του, τα ομόλογα που έχει εκδόσει χάνουν μεγάλο μέρος της αξίας τους (όπως συμβαίνει τώρα με την Ελλάδα). Πιστωτές που φοβούνται περαιτέρω απώλειες και θέλουν να απαλλαγούν από την έκθεσή τους στο ρίσκο των κρατών αυτών αναζητούν αγοραστές για τα ομόλογa που κατέχουν. Τα vulture funds αγοράζουν πρόθυμα, φυσικά σε πολύ χαμηλές τιμές (συμβάλλοντας, όπως λένε, στη ρευστότητα της αγοράς). Στη συνέχεια κάνουν ό,τι περνά από το χέρι τους –και η τεχνογνωσία τους είναι αρκετά προχωρημένη– ώστε να πληρωθούν ως και στο 100% της ονομαστικής αξίας του ομολόγου, αποκομίζοντας τεράστια κέρδη εις βάρος του πληθυσμού της υπερχρεωμένης χώρας.
Στην ελληνική περίπτωση, η λογική των όρνεων υπαγορεύει εξαίρεση από το PSI και απόπειρα διακανονισμού εκτός του πλαισίου που θέτει. Θα επικεντρωθούν πιθανότατα σε σειρές ελληνικών ομολόγων που υπάγονται στο αγγλικό Δίκαιο (περίπου το 10% του συνόλου του ελληνικού χρέους που βρίσκεται σε ιδιωτικά χέρια), όπου θα έχουν φροντίσει να διαθέτουν τα απαραίτητα ποσοστά επί του συνόλου της έκδοσης, ώστε να μπορούν να μπλοκάρουν τη συμμετοχή στο εθελοντικό «κούρεμα» και να επιδιώξουν μεγαλύτερα οφέλη, μέσω διαπραγματεύσεων ή ακόμα και αγωγών.
Υπενθυμίζεται ότι τα τελευταία χρόνια πολλά από αυτά τα funds πέτυχαν σημαντικές δικαστικές νίκες επί των χωρών των οποίων τα χρέη είχαν αγοράσει (βλ. υπόθεση Donegal εναντίον Ζάμπια, αλλά και τις επιτυχίες της Elliot έναντι της Αργεντινής και του Περού).
Οι συνέπειες του υποχρεωτικού «κουρέματος»
Η παρουσία των όρνεων στην καθοδηγητική επιτροπή του IIF δεν είναι το μοναδικό πρόβλημα της διαδικασίας του PSI. Την περασμένη εβδομάδα αναφερθήκαμε σε αρκετά ακόμη αγκάθια (την έλλειψη κινήτρου για συμμετοχή τραπεζών που ήδη έχουν καταγράψει λογιστικά απώλειες από τη μείωση των τιμών των ελληνικών ομολόγων στα χαρτοφυλάκιά τους, το χάσμα στο επιτόκιο των νέων ομολόγων και στην εγγύηση του κεφαλαίου τους κ.ο.κ.). Δεδομένων των επιπλοκών αυτών και της ζωτικής σημασίας για την Ελλάδα της ταχείας ολοκλήρωσης της αναδιάρθρωσης, υπάρχουν δύο εναλλακτικές προτάσεις.
Η πρώτη, στην οποία αναφέρθηκε την περασμένη εβδομάδα στο πλαίσιο συνεδρίου η Μιράντα Ξαφά, είναι να προχωρήσει η Ελλάδα σε αλλαγή της νομοθεσίας που διέπει τα ελληνικά ομόλογα (το 90% υπάγεται στο ελληνικό Δίκαιο), ώστε να εισαχθούν ρήτρες συλλογικής δράσης και να υποχρεωθούν σε «κούρεμα» εκείνοι οι κάτοχοι ομολόγων που σκόπευαν να απέχουν από τη διαδικασία και να επιδιώξουν υψηλότερες αποζημιώσεις.
Μια τέτοια κίνηση θα μείωνε το ποσοστό του λαθρεπιβατισμού, θα αύξανε το μέγεθος του συνολικού «κουρέματος» και άρα θα ανακούφιζε περισσότερο το ελληνικό Δημόσιο. Καθότι θα αποτελούσε πιστωτικό γεγονός, θα ενεργοποιούσε τα CDS. Ωστόσο, όπως παρατήρησε η κ. Ξαφά σε επικοινωνία που είχαμε μαζί της, η Ελλάδα δεν έχει λόγο να ανησυχεί για την ενεργοποίηση των CDS, που «θα έπρεπε να συμβεί, γιατί οι επενδυτές που αγόρασαν ασφάλιση έναντι των ελληνικών ομολόγων στην κατοχή τους πρέπει να αποζημιωθούν». Το πρόβλημα με την τακτική αυτή είναι ότι θα παρασύρει ιδιώτες μικρο-ομολογιούχους, κυρίως Έλληνες, οι οποίοι δεν αντέχουν άλλη δήμευση των περιουσιών τους από το κράτος. Επιπλέον, το default θα δημιουργήσει προβλήματα σχετικά με τη χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών από την ΕΚΤ, αν και πιθανότατα θα βρεθεί λύση αν η Ελλάδα έχει κινηθεί συντονισμένα με τους Ευρωπαίους εταίρους της. Το πιο ανησυχητικό είναι ότι ενδεχομένως να καταστήσει τον μελλοντικό διεθνή δανεισμό της χώρας δέσμιο αγωγών από επενδυτές τύπου Greylock, που ίσως επιχειρήσουν να αποκλείσουν την Ελλάδα από τις αγορές ώσπου να πληρωθούν.
Η επαναφορά της επαναγοράς
Μία άλλη προσέγγιση, που συζητείται επισήμως τουλάχιστον από τις αρχές του έτους και που αποτελούσε μέρος της συμφωνίας της 21ης Ιουνίου, είναι η επαναγορά χρέους από το ελληνικό Δημόσιο, σε τρέχουσες, πολύ χαμηλές τιμές. Στην παρούσα φάση δεν φαίνεται να βρίσκεται στο τραπέζι των επιλογών υπό διαπραγμάτευση. Αυτό είναι κρίμα.
Ο Ανδρέας Κούτρας της ITC Markets στο Λονδίνο, με άρθρο του την περασμένη εβδομάδα στο blog του, επαναφέρει την ιδέα, με συγκεκριμένους όρους. Σύμφωνα με την ανάλυσή του, μια προσφορά επαναγοράς στα 35 ευρώ (για ονομαστική αξία 100), με συμμετοχή 70% και με την ΕΚΤ να πουλά πίσω τα ελληνικά ομόλογα που κατέχει στο 75 (περίπου την τιμή στην οποία τα αγόρασε δηλαδή), θα επιφέρει άμεσα μείωση του χρέους στο 127% του ΑΕΠ. Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με την «εμπιστευτική» μελέτη της τρόικας που δημοσιεύτηκε παντού λίγο πριν τη σύνοδο της 23ης Οκτωβρίου, το PSI, με σχεδόν καθολική συμμετοχή, οδηγεί σε μείωση του χρέους στο 120% του ΑΕΠ το 2020! Σημαντικό πλεονέκτημα της πρότασης αυτής είναι ότι δεν οδηγεί σε default, με τις όποιες νομικές επιπλοκές θα είχε αυτό. Επιπλέον, επιτρέπει σε πιστωτικά ιδρύματα και επενδυτές να απαλλαγούν για τα καλά από το ελληνικό ρίσκο, δίνοντας έτσι αυξημένο κίνητρο συμμετοχής, ενώ γλιτώνει τους απλούς Έλληνες αποταμιευτές από ένα καταστροφικό πλήγμα στην περιουσιακή τους κατάσταση. Δύο κρίσιμα ερωτήματα είναι πώς θα χρηματοδοτηθεί και αν, με τόσο χαμηλή προσφορά, θα προσελκύσει αρκετούς ενδιαφερόμενους. Σίγουρα όμως είναι μια προσέγγιση που πρέπει να εξεταστεί εκ νέου.