Τα μυστικά της… χρεοκοπίας μας

Βέβαιη θεωρούν πλέον την αδυναμία της χώρας να επανέλθει στις αγορές οι οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης. Και δεν κρύβουν, ότι μόνο ένα… μυστικό περιμένουν στις 25 Μαρτίου να μάθουν για να συμπληρώσουν το ελληνικό «παζλ»: αυτό που τους ενδιαφέρει, όπως και κάθε κάτοχο ελληνικών ομολόγων, είναι αν το νέο δάνειο που υποχρεωτικά θα πρέπει να πάρει η χώρα από το μόνιμο Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας το 2013 θα συνοδευθεί και από ένα «κούρεμα» των ιδιωτών πιστωτών.

Η χθεσινή ανακοίνωση της S&P, η οποία επιφυλάχθηκε να αποφασίσει μετά τις 25 Μαρτίου αν θα τοποθετήσει τα ελληνικά ομόλογα δυο-τρεις βαθμίδες κάτω από το “junk” είναι απολύτως χαρακτηριστική του αδιεξόδου στο οποίο έχει οδηγήσει την κυβέρνηση το «σχέδιο διάσωσης» του περασμένου Μαϊου, που εφαρμόζεται με όλο και περισσότερες δόσεις ακραίων δημοσιονομικών μέτρων, καθώς πολύ απλά… οι αριθμοί του μνημονίου δεν βγαίνουν:

- Με ένα δημόσιο χρέος, που ακόμη και το υπουργείο Οικονομικών παραδέχεται ότι θα φθάσει το 153% του ΑΕΠ στο τέλος του τρέχοντος έτους, η S&P θεωρεί βέβαιο, ότι η χώρα θα γίνει ο πρώτος «πελάτης» του μόνιμου Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), ο οποίος παίρνει το 2013 τη σκυτάλη από τον προσωρινό Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Οικονομικής Σταθερότητας (EFSF). Η Ελλάδα δεν έχει την παραμικρή πιθανότητα επιστροφής στις αγορές μετά τη λήξη του μνημονίου και θα χρειασθεί να παραμείνει ίσως και για αρκετά χρόνια «πελάτης» των ευρωπαϊκών προγραμμάτων στήριξης.

- Η S&P ορθά δείχνει να μην ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για τις αποφάσεις που θα ληφθούν στις 25 Μαρτίου, σε σχέση με το χρόνο εξυπηρέτησης του δανείου των 110 δις. ευρώ και με το επιτόκιο δανεισμού, που είναι πολύ πιθανό να μειωθεί. Ούτε ενδιαφέρεται για το αν θα διατηρήσει η χώρα τις ελπίδες της για ένα νέο δάνειο από το EFSF, προκειμένου να αποσύρει από την αγορά ομόλογα. Στην καλύτερη περίπτωση, όλα αυτά τα μέτρα θα είναι επαρκή για να «κρατήσουν ζωντανή» την Ελλάδα ως τη λήξη του μνημονίου, στα μέσα του 2013, αλλά δεν επαρκούν για να λύσουν οριστικά το πρόβλημα της βιώσιμης εξυπηρέτησης του χρέους.

- Έτσι, αυτό που ενδιαφέρει την S&P, για να καταλήξει στη βαθμολογία των ελληνικών ομολόγων, είναι αν στις 25 Μαρτίου θα οριστικοποιηθούν οι αποφάσεις των Ευρωπαίων (ήδη υπάρχει κατ’ αρχήν συμφωνία από τα τέλη του 2010) για το καθεστώς ελεγχόμενων χρεοκοπιών, που θα τεθεί (;) σε ισχύ το 2013.

- Ουσιαστικά, δηλαδή, το μόνο ερώτημα που τίθεται για την Ελλάδα είναι αν θα αποφασισθεί οριστικά, ότι όσες χώρες λαμβάνουν βοήθεια από τον ESM θα περνούν πρώτα από αυστηρό έλεγχο φερεγγυότητας. Και, αν κρίνεται, όπως είναι βέβαιο ότι θα κριθεί για την Ελλάδα, ότι βρίσκονται σε αδυναμία να εξυπηρετήσουν το χρέος τους μακροπρόθεσμα, θα προηγείται ένα… γερό «κούρεμα» πιστωτών του ιδιωτικού τομέα, πριν εγκριθεί ένα νέο δάνειο.

- Η σχετική γερμανική πρόταση, που για τις αγορές αποτελεί «κόκκινη σημαία», έχει μια σαφή λογική: οι ισχυρές χώρες-πιστωτές των αδύναμων οικονομιών δεν θέλουν να δίνουν δάνεια σε αφερέγγυες χώρες. Αρνούνται, δηλαδή, να δανείσουν την Ελλάδα, αν εκ των προτέρων φαίνεται πολύ δύσκολο να πάρουν πίσω τα κεφάλαιά τους. Σε αυτό το επιχείρημα φαίνεται ότι επιμένει η Άνγκελα Μέρκελ και υπάρχει πολύ σοβαρό ενδεχόμενο στις 25 Μαρτίου να ληφθεί οριστικά η απόφαση για την καθιέρωση του μηχανισμού ελεγχόμενων χρεοκοπιών. Για αυτό το πραγματικά κρίσιμο θέμα, όμως, στην Ελλάδα ελάχιστη συζήτηση γίνεται, ενώ αφιερώνονται ώρες τηλεοπτικού και ραδιοφωνικού χρόνου και ποταμοί μελανιού σε λιγότερο ουσιαστικά ζητήματα, όπως η επιμήκυνση του δανείου των 110 δις. ευρώ.

Σε περίπτωση που αποφασισθεί τελικά στις 25 Μαρτίου να «στηθεί» το 2013 ο μηχανισμός των ελεγχόμενων χρεοκοπιών, τον οποίο οι αγορές και οι οίκοι αξιολόγησης αντιμετωπίζουν σαν σοβαρή απειλή, όλα δείχνουν ότι θα υπάρξει μια παράδοξη συνέπεια: οι ιδιώτες πιστωτές της Ελλάδας θα κλιμακώσουν την πίεση τους, ώστε η ελεγχόμενη χρεοκοπία να μην καθυστερήσει μέχρι το 2013, αλλά να αποφασισθεί το συντομότερο δυνατό.

Και αυτό γιατί, όσο περνά ο καιρός, τόσο λιγοστεύουν τα ελληνικά ομόλογα που διακρατούνται από ιδιώτες πιστωτές. Όσοι μείνουν με τον… μουτζούρη μετά το 2013 θα πρέπει να υποστούν πολύ μεγάλο «κούρεμα» των απαιτήσεών τους, αφού το ΔΝΤ και τα κράτη της ευρωζώνης (επίσημοι πιστωτές) θεωρείται βέβαιο ότι θα προστατευθούν από το «κούρεμα» και θα μεγιστοποιηθεί το βάρος για τους ιδιώτες.

Ουσιαστικά, δηλαδή, η S&P «φωτίζει» μια πολύ σημαντική πλευρά του ελληνικού «δράματος» της 25ης Μαρτίου, στην οποία ελάχιστες αναφορές έχουν γίνει από την ελληνική κυβέρνηση: αν τελικά περάσουν οι γερμανικές προτάσεις για τις ελεγχόμενες χρεοκοπίες, αμέσως οι οίκοι αξιολόγησης θα κατεβάσουν τη βαθμολογία των ελληνικών ομολόγων σε κατηγορίες που δεν πλησιάζουν ούτε ακραίοι τζογαδόροι των αγορών. Με αυτό τον τρόπο, θα επιδιώξουν να επιταχύνουν το αναπόφευκτο «κούρεμα» πιστωτών, ώστε να έλθει πολύ πριν από τη λήξη του μνημονίου, το καλοκαίρι του 2013. Η αναδιάρθρωση χρέους, λοιπόν, μπορεί τελικά να βρίσκεται πολύ πιο κοντά από όσο φαντάζονται οι περισσότεροι πολίτες στην Ελλάδα…