Το Όσκαρ, οι τραπεζίτες και… η φυλακή

«Ζητώ συγγνώμη γι’ αυτό, αλλά πρέπει να αρχίσω σημειώνοντας, ότι τρία χρόνια μετά από μια τρομακτική οικονομική κρίση, που προκλήθηκε από απάτες, δεν έχει πάει φυλακή έστω ένα στέλεχος τράπεζας. Κι αυτό είναι άδικο».

Στις τελετές απονομής των κινηματογραφικών βραβείων Όσκαρ συνηθίζεται όσοι βραβεύονται να αρχίζουν τις σύντομες ομιλίες τους με ευχαριστήρια σε όσους τους έχουν υποστηρίξει στην καριέρα τους, αφιερώνοντας λίγες λέξεις ακόμη και για… τους νηπιαγωγούς τους.

Ο Τσαρλς Φέργκιουσον, που πήρε το φετινό βραβείο για το καλύτερο ντοκιμαντέρ, προτίμησε να αρχίσει τη δική του ομιλία με μια σκληρή επίθεση στην Wall Street και καταχειροκροτήθηκε από τις διασημότητες του Χόλιγουντ που βρίσκονταν στο ακροατήριο.

Σημείο των καιρών. Όπως σημείο των καιρών είναι να βραβεύεται από την Αμερικανική Ακαδημία Κινητοματογράφου ένα ντοκιμαντέρ με πολύ σκληρή κριτική για τους μεγάλους τραπεζίτες της Wall Street. Η ταινία έχει τον εύστοχο τίτλο “The inside job” («Δουλειά από μέσα», όπως συνηθίζεται να λέμε για τις ληστείες που είχαν συνεργούς και τραπεζικούς υπαλλήλους).

Όσοι το έχουν παρακολουθήσει λένε ότι αποτελεί μια θαυμάσια δουλειά ερευνητικής δημοσιογραφίας, με συνεντεύξεις πολλών από τους πρωταγωνιστές της κρίσης και εξαιρετικά διεισδυτική ματιά. Χωρίς να αποκαλύπτει κάτι άγνωστο σε όσους έχουν παρακολουθήσει από κοντά τα γεγονότα, είναι ένα ντοκιμαντέρ που με πολύ «σφιχτή» αφήγηση και κατανοητό στους περισσότερους λόγο συμπυκνώνει γεγονότα και επιχειρεί να τα ερμηνεύσει, απευθυνόμενο στο ευρύ κινητογραφικό κοινό.

Είναι, λοιπόν, ιδιαίτερα ενδιαφέρον, ότι η Αμερικανική Ακαδημία Κινητογράφου επιλέγει να δώσει ένα βραβείο-διαβατήριο για διεθνή καριέρα σε ένα ντοκιμαντέρ που εκθέτει δημόσια τις «σκοτεινές» πτυχές μιας μεγάλης κρίσης στο αμερικανικό οικονομικό σύστημα, σκιαγραφόντας με εξίσου «σκοτεινούς» τόνους τη δράση των μεγαλύτερων τραπεζιτών. Και αυτό το στοιχείο επιβεβαιώνει, ότι τα ρεύματα οργής κατά των τραπεζιτών στην αμερικανική κοινωνία εξακολουθούν να την διαπερνούν και παραμένουν αρκετά ισχυρά.

Ο Αμερικανός συγγραφέας Μάικλ Λιούις, που μεταξύ άλλων έχει γράψει ένα συναρπαστικό βιβλίο για την κρίση των subprime (“The big short”), προσεγγίζοντας τα γεγονότα μέσα από τα μάτια ελάχιστων περιθωριακών διαχειριστών κεφαλαίων, που κατάλαβαν έγκαιρα την απάτη των μεγάλων τραπεζών, εξήγησε μιλώντας στο CNN γιατί η αμερικανική κυβέρνηση, τόσο της περιόδου Μπους, όσο και της εποχής Ομπάμα, απέφυγε να στείλει τραπεζίτες στη φυλακή.

Όπως τόνισε ο Λιούις, «μια ηγεσία που έχει σκοπό να σταθεροποιήσει το τραπεζικό σύστημα δεν έχει συμφέρον να κινήσει την προσοχή στα εξοργιστικά στοιχεία του συστήματος. Έχουμε ένα σύστημα που κατά βάση έχει διαλυθεί και το εκπληκτικό είναι ότι δεν εκδηλώνεται μια κοινωνική εξέγερση. Η Wall Street επιδοτήθηκε από το Δημόσιο για να παραμείνει κερδοφόρα. Οι τραπεζίτες κατάφεραν να χρησιμοποιήσουν την επιρροή τους για να σταματήσουν την πολιτική αλλαγή».