Aν επιστρέψατε μόλις από διακοπές είναι καλό να μάθετε πως ο κόσμος άλλαξε όσο απουσιάζατε: οι χρηματιστηριακές αγορές κατέρρευσαν, οι ΗΠΑ υποβαθμίστηκαν και έπαψαν να είναι ο ασφαλέστερος τόπος για τα διεθνή επενδυτικά κεφάλαια, το δολάριο αμφισβητείται, πλέον, ανοιχτά ως το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα, η Κίνα εγκαινίασε το εμπόριο πετρελαίου με το Ιράν σε ευρώ και τοπικά νομίσματα καταργώντας το δολάριο, η Ευρώπη ξεκίνησε τη διαδικασία διάσωσης της Ιταλίας και της Ισπανίας μέσω της αγοράς κρατικών ομολόγων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, οι πιθανότητες για μία διπλή ύφεση της διεθνούς οικονομίας αυξήθηκαν εκθετικά και το ΧΑ πέρασε κάτω από τις 1000 μονάδες. Αν τα παραπάνω δε σας είναι αρκετά, προσθέστε ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες στρέφουν τα κεφάλαια τους προς την ΕΚΤ στο μεγαλύτερο βαθμό από το καλοκαίρι του 2010, στεγνώνοντας το σύστημα από ρευστό, ότι η S&P ξεκίνησε την υποβάθμιση πολιτειών των ΗΠΑ και τέλος πως τα CDS της Γαλλίας απογειώνονται έχοντας περάσει σε νέο ιστορικό υψηλό.
Τη Δευτέρα, ειδικότερα, ο ΓΔ βούλιαξε κατά 6% κλείνοντας στις 998,24 μονάδες, με τον DAX να χάνει 5,02% και τους αμερικανικούς δείκτες να καταγράφουν δραματικές απώλειες μέχρι αργά το βράδυ, οι οποίες σε κάποια στιγμή για το Nasdaq έφτασαν το 6%. Μετοχές όπως η Bank of America ξεπουλήθηκαν καταγράφοντας ημερήσια πτώση της τάξης του 17%, σε μία ημέρα όπου περίπου 1,5-3 τρις δολάρια χάθηκαν από την παγκόσμια χρηματιστηριακή κεφαλαιοποίηση.
Η ανακοίνωση της Moody's ότι διατηρεί την πιστοληπτική αξιολόγηση των ΗΠΑ σε ΑΑΑ δεν άλλαξε κάτι προς το καλύτερο, ενώ η παρέμβαση της ΕΚΤ στη δευτερογενή αγορά ομολόγων βοήθησε στη μεγάλη αποκλιμάκωση των επιτοκίων δανεισμού της Ιταλίας και της Ισπανίας κοντά στο 5,2% από πάνω από 6% όπου είχαν σκαρφαλώσει την περασμένη εβδομάδα, χωρίς να πείθει, όμως, για τη συνέχεια.
Η ΕΚΤ αγοράζει εκ νέου 'τοξικά' ομόλογα και έτσι στο χαρτοφυλάκιο της θα έχει ομόλογα από την Ελλάδα, την Ιρλανδία, την Πορτογαλία, την Ιταλία και την Ισπανία, μερικά από τα οποία δε θέλει κανείς επενδυτής να έχει στο δικό του χαρτοφυλάκιο και μερικά άλλα για τα οποία οι επενδυτές ζητούν περισσότερο από 6% επιτόκιο προκειμένου να τα αγοράσουν.
Αυτό σημαίνει πως η μεταφορά χρέους από τις χώρες του Νότου προς το κέντρο όχι μόνο δε σταμάτησε αλλά στην ουσία έλαβε νέες, πολύ μεγαλύτερες από πριν διαστάσεις. Και το ερώτημα που τίθεται είναι απλό: αρκούν οι αγορές ομολόγων από την ΕΚΤ προκειμένου να σωθούν η Ιταλία και η Ισπανία; Η σύντομη απάντηση είναι μάλλον όχι. Πρόκειται για ένα έκτακτο και βραχυπρόθεσμο μέσο το οποίο δε μπορεί να μετατραπεί σε μακροπρόθεσμο ή μόνιμο εκτός και αν υπάρξει νέα σχετική απόφαση από τα αρμόδια ευρωπαϊκά όργανα με την έγκριση της Γερμανίας, όπου, ουσιαστικά να γίνεται αποδεχτό τα χρέη των κρατών της ευρωζώνης να διαμοιραστούν σε όλη την επικράτεια της και να αναλάβουν τα ευρωπαϊκά κράτη από κοινού να τα αποπληρώσουν στα επόμενο 20-30 χρόνια.
Μα κάτι τέτοιο θα σήμαινε περαιτέρω 'χρηματοπιστωτική ενοποίηση' της Ευρώπης και μάλιστα με τρόπο αμεσότερο και ταχύτερο αυτού που θα επιτυγχάνονταν μέσω της έκδοσης ευρωομολόγου, κάτι που η Γερμανία και οι υπόλοιπες ΑΑΑ χώρες, αν είναι να το δεχτούν, θα ζητήσουν πολύ μεγάλα ανταλλάγματα.
Έτσι, η νέα κίνηση εντυπωσιασμού από την ΕΚΤ είναι καλή στο βραχυπρόθεσμο ορίζοντα αλλά δεν αποτελεί τίποτε περισσότερο από ένα νέο μπάλωμα, το οποίο, μάλιστα, σε λίγο θα προκαλέσει άλλο ένα γύρο προστριβών στην ευρωζώνη. Αν δεν έχει γίνει κατανοητό, η μεταφορά του χρέους από τις τράπεζες στα κράτη έχει περάσει στη δεύτερη φάση της εκεί όπου τα ασθενή κράτη μεταφέρουν τα χρέη τους στις Κεντρικές Τράπεζες και από εκεί στα ισχυρά κράτη, τα οποία με τη σειρά τους ζητούν την επιστροφή τμήματος του λογαριασμού στον αρχικό κάτοχο του χρέους, δηλαδή στις τράπεζες, σε ένα παιχνίδι το οποίο δημιουργεί μία παγκόσμια κρίση εμπιστοσύνης μεταξύ τραπεζών, κρατών και πολιτών η οποία απειλεί να αλλάξει ριζικά το οικονομικό, χρηματοοικονομικό και χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Και το χειρότερο όλων είναι πως ο μεγαλύτερος λογαριασμός θα καταλήξει και πάλι στους πολίτες, οι οποίοι θα πρέπει να πληρώνουν τα σπασμένα για δεκαετίες.