Στα όρια της αντοχής του οδηγούν οι αγορές κεφαλαίου το ευρώ, με μεγάλες ρευστοποιήσεις κρατικών ομολόγων της Ιταλίας. Όπως αποκάλυψε το Σάββατο το “Κεφάλαιο”, εδώ και μια εβδομάδα έχουν αρχίσει μαζικές πωλήσεις ιταλικών ομολόγων από τα κεντροευρωπαϊκά συνταξιοδοτικά ταμεία και τις ασφαλιστικές εταιρείες, επιταχύνοντας και ενισχύοντας την τάση φυγής κεφαλαίων από την ευρωζώνη, η οποία επεκτείνεται πλέον από την περιφέρεια προς το κέντρο.
Τα ιταλικά ομόλογα μέσα σε ελάχιστο χρόνο είδαν τις αποδόσεις τους να αυξάνονται σε ύψη - ρεκόρ.
Στα υψηλά κλιμάκια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αλλά και στην ΕΚΤ επικρατεί πλέον η εκτίμηση ότι η κρίση χρέους της ευρωπαϊκής περιφέρειας με σημείο αναφοράς την Ελλάδα, απειλεί μετά την τετραπλή υποβάθμιση της Πορτογαλίας και την αδυναμία λήψης αποτελεσματικών αποφάσεων στην Ευρωζώνη, να μετατραπεί σε κρίση του ευρώ “και αυτό πρέπει εδώ και τώρα να αποτραπεί...”.
Στην ΕΚΤ θεωρούν “κόκκινη γραμμή” την τάση των αποδόσεων στα ιταλικά δεκαετή ομόλογα να αγγίξουν το 5,5% από το 4,8% που ήταν μέχρι πριν από 2 εβδομάδες...
Στο πλαίσιο αυτό άλλωστε ο κ. Βάν Ρόμπαϊ έχει συγκαλέσει σήμερα διευρυμένη συνάντηση πριν από το Eurogroup με την παρουσία των κ.κ. Γιούνκερ, Μπαρόζο, Όλι Ρεν και Ζ.Κ. Τρισέ με στόχο να διαμορφώσουν πρόταση πακέτου μέτρων στην οποία θα καλέσουν τους υπουργούς Οικονομικών να συναινέσουν για να αναχαιτισθεί η επίθεση στα ευρωπαϊκά ομόλογα.
Εκτιμήσεις στελεχών της Επιτροπής κάνουν λόγο για διάχυση της δραματικής πίεσης στο Βέλγιο και την Γαλλία αν δεν ανακοπεί η πίεση της Ιταλίας...
Παράλληλα η ΕΚΤ επιμένει στην πρότασή της για ανάθεση στο Ταμείο διάσωσης, το EFSF, παρεμβατικού ρόλου στην δευτερογενή αγορά (για αγορά κρατικών ομολόγων που βρίσκονται υπό πίεση όπως τα ελληνικά, τα πορτογαλικά, τα ιρλανδικά και τώρα τα ιταλικά και τα ισπανικά) με προϋπόθεση την αύξηση των διαθέσιμων πόρων του στο 1,5 τρισ. ευρώ.
Οι εξελίξεις αυτές υποχρεώνουν, όπως έγραφε το Σάββατο το “Κεφάλαιο”, τους υπουργούς οικονομικών της Ευρωζώνης που συναντώνται σήμερα στο Eurogroup σε επίσπευση αποφάσεων μέσα στον Ιούλιο, αντί Σεπτεμβρίου.
Η αλλαγή της “ατζέντας” στο Eurogroup επηρεάζει άμεσα και το χρονοδιάγραμμα πολιτικών και οικονομικών εξελίξεων στην Ελλάδα.
Από τα μέσα της περασμένης εβδομάδας και ιδιαίτερα μετά την τετραπλή υποβάθμιση της Πορτογαλίας από την Moody΄s, Βρυξέλλες και Φρανκφούρτη βρίσκονται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης καθώς ανατρέπεται ο σχεδιασμός που είχε δρομολογηθεί στο τελευταίο Eurogroup που παρέπεμπε τις αποφάσεις στο φθινόπωρο.
Πριν από δέκα ημέρες οι αποφάσεις είχαν στηριχθεί στην εκτίμηση – προσδοκία ότι τα αποτελέσματα των πολιτικών που εφαρμόζονται σε Πορτογαλία, Ιρλανδία (και Ελλάδα) μέσα στο επόμενο δίμηνο θα είχαν αρχίσει να σταθεροποιούνται και έτσι να “κατευνάσουν” την πίεση των αγορών.
Η τετραπλή υποτίμηση της Πορτογαλίας, η διαφαινόμενη προεξόφληση ανάλογης κίνησης απέναντι σε άλλες χώρες της ευρωζώνης και η διογκούμενη τα τελευταία 24ωρα αποχώρηση κεφαλαίων από μεγάλες οικονομίες, όπως η ιταλική και η ισπανική, έχουν προκαλέσει απότομη αλλαγή κλίματος προκαλώντας αμηχανία στα κέντρα πολιτικών και οικονομικών αποφάσεων της Ευρωζώνης.
Κεντροευρωπαϊκά συνταξιοδοτικά ταμεία “πουλάνε” ιταλικά και ισπανικά ομόλογα αυξάνοντας τα spreads τους σε επίπεδα ρεκόρ από την είσοδο στο ευρώ.
* Η Κομισιόν με πρωτοβουλία του Επιτρόπου Ολι Ρεν και των αρμόδιων υπηρεσιών θα θέσει την Δευτέρα το Συμβούλιο Υπουργών μπροστά στην ανάγκη επίσπευσης των αποφάσεων (για την Ελλάδα) που είχαν παραπεμφθεί για το Σεπτέμβριο και θα ζητήσει άμεση δράση μέσα στον Ιούλιο.
Όπως επισημαίνουν διπλωματικές πηγές στις Βρυξέλλες “το Συμβούλιο πρέπει να δράσει τώρα με πολιτικές αποφάσεις που θα ανακόψουν το κύμα πιέσεων που έχει αρχίσει να γίνεται επικίνδυνα ισχυρό στις αγορές ομολόγων...”. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα ιταλικά και τα ισπανικά δεκαετή ομόλογα τα τελευταία 24ωρα έχουν φθάσει σε επίπεδα αποδόσεων ανάλογα εκείνων που είχαν τα πορτογαλικά και τα ιρλανδικά πριν ένα χρόνο...
* Η ΕΚΤ παρά την επιμονή της στην αύξηση των επιτοκίων, υποχρεώθηκε την Πέμπτη σε επέκταση (αντί συρρίκνωσης που είχε προαγγείλει) των έκτακτων μέτρων παροχής ρευστότητας, επιτρέποντας τη χρήση των πορτογαλικών ομολόγων σαν εγγύηση παροχής ρευστότητας ανεξαρτήτως αξιολόγησης. Το μέτρο αυτό αυτομάτως επεκτείνεται την “ομπρέλα” προστασίας που υπήρχε πάνω από τα ελληνικά ομόλογα.
Με άλλα λόγια, αντίθετα με τις διακηρύξεις προθέσεων η ΕΚΤ, επεκτείνει ακόμα περισσότερο την θέση της σαν υποκατάστατο των ιδιωτικών κεφαλαίων στην αναχρηματοδότηση των προβληματικών οικονομιών. Παράλληλα έχει δώσει το ΟΚ για την χρήση των εργαλείων “ειδικής εθνικής δανειοδότησης” στις Κεντρικές Τράπεζες που θα τα χρειασθούν, όπως έκανε ήδη η Ιρλανδία.
* Οι τράπεζες μετά από αλλεπάλληλες συναντήσεις σε Παρίσι και Ρώμη έχουν αποτύχει να καταλήξουν σε αποδεκτή “λύση” για το rollover του ελληνικού χρέους και επαναφέρουν στο τραπέζι την απαίτηση για επαναγορά χρέους από την Ελλάδα με τη στήριξη του προσωρινού Ταμείου διάσωσης (EFSF), κάτι που απορρίπτει προς το παρόν η Γερμανία.
* Το ΔΝΤ την Παρασκευή ενέκρινε την συμμετοχή του στην 5ηε δόση του δανείου, αλλά προειδοποίησε για την αυστηρότερη εφαρμογή των προϋποθέσεων δανεισμού από τον Σεπτέμβριο.
* Η Ουάσιγκτον έχει ήδη επικοινωνήσει με τους κ.κ. Μέρκελ και Σαρκοζί και “έχει καταστήσει σαφές ότι η αμερικανική οικονομία δεν μπορεί να διακινδυνεύσει ένα ΄ατύχημα΄ στην Ευρωζώνη” καθώς αυτό θα είχε ανεξέλεγκτες συνέπειες και στις ΗΠΑ.
Οι προτάσεις
Τα “σενάρια” που έχουν αρχίσει να πέφτουν στο τραπέζι ενόψει του σημερινού Eurogroup επαναφέρουν, παρά τις επίμονες αντιρρήσεις της Γερμανίας και της Ολλανδίας, την πρόταση για ανάθεση στο EFSF του ρόλου “αγοραστή” ή “εγγυητή” για επαναγορές χρέους των οικονομιών που βρίσκονται υπό πίεση.
Συνδυαστικά με αυτό έχει επανέλθει η συζήτηση για την έκδοση ευρω-ομολόγου προκειμένου να χρηματοδοτηθεί μια τέτοια επιχείρηση.
Παράλληλα, όμως, έχει ενισχυθεί και το σενάριο για την υιοθέτηση μιας διαδικασίας υποχρεωτικής ανταλλαγής κρατικών ομολόγων (παλιών με νέα μεγαλύτερης διάρκειας και μικρότερου επιτοκίου), όπως προϋποθέτει η γερμανική “πρόταση”, ακόμα και αν αυτή συνοδεύεται με κατάσταση “επιλεκτικού χρεοστασίου” (Ολλανδία). Υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι η ΕΚΤ θα αναλάβει στο ίδιο χρονικό διάστημα την κάλυψη και εγγύηση όλων των αναγκών σε ρευστότητα.
Η Αθήνα
Η Κυβέρνηση στην Αθήνα παρακολουθεί –χωρίς παρεμβάσεις– τις εξελίξεις αυτές. Αρμόδια κυβερνητικά στελέχη αναφέρουν ότι αν υπάρξει αλλαγή στο χρονοδιάγραμμα των αποφάσεων (ειδικά σε ό,τι αφορά το β΄ πακέτο στήριξης που επρόκειτο να οριστικοποιηθεί το Σεπτέμβριο) είναι βέβαιο ότι θα αλλάξει και την πολιτική “ατζέντα”.
Με το ενδεχόμενο αυτό συνδέεται μάλιστα και η “διευκρίνιση” του κ. Μόσιαλου ότι η ψήφιση της νέας δανειακής σύμβασης θα γίνει –όποτε γίνει– με πλειοψηφία 151 βουλευτών και όχι 180, που θα οδηγούσε σε πρόωρες εκλογές.