Νέο τριετές πρόγραμμα ανεβάζει τη συνολική χρηματοδότηση από ευρωζώνη-ΔΝΤ στα 150 δισ. ευρώ - Στόχος η αποτροπή χρεοκοπίας μέχρι και το 2014 και η προστασία των μεγάλων ευρωπαϊκών τραπεζών - Σοβαρή επιβάρυνση στις ελληνικές τράπεζες από την αναχρηματοδότηση ομολόγων, αποφεύγουν όμως τις πολύ χειρότερες συνέπειες από άμεσο «κούρεμα» χρέους Πολύτιμη ανακούφιση στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα, που κινδυνεύει να βυθισθεί... αύτανδρο αν «κουρευτεί» το ελληνικό χρέος και αρχίσει ένα επικίνδυνο ντόμινο στην περιφέρεια και στην αγορά των CDS, προσφέρει η χθεσινή κατ’ αρχήν συμφωνία με την τρόικα και τον προεδρεύοντα του Eurogroup για την εκταμίευση της πέμπτης δόσης και την υπό σκληρούς όρους έγκριση ενός νέου δανείου 40 δισ. ευρώ από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Οικονομικής Σταθερότητας, στο οποίο θα προστεθούν άλλα 40 δισ. ευρώ από έσοδα ιδιωτικοποιήσεων της ελληνικής κυβέρνησης και από αναχρηματοδότηση ελληνικών ομολόγων από τράπεζες, κυρίως ελληνικές.
Στην πολυαναμενόμενη χθεσινή ανακοίνωσή της για την αξιολόγηση προόδου της ελληνικής οικονομίας στην εκτέλεση του μνημονίου και την εκταμίευση της πέμπτης δόσης, η τρόικα ξεκαθαρίζει εμμέσως πλην σαφώς ότι η χρηματοδότηση της Ελλάδας δεν μπορεί να συνεχισθεί, αν δεν υπάρξει συμφωνία για παροχή πρόσθετων δανείων, που θα αποτρέπουν τη χρεοκοπία της χώρας μέσα στο προσεχές 12μηνο. Ως γνωστόν, το ΔΝΤ δεν μπορεί να συνεχίζει χρηματοδότηση χωρών, χωρίς διασφαλίσεις ότι δεν θα καταλήξουν σε χρεοκοπία εντός του προσεχούς 12μήνου, γι’ αυτό και η εκταμίευση της νέας δόσης συνδέεται αναπόσπαστα πλέον με τη χορήγηση νέων πιστώσεων από τις κυβερνήσεις της ευρωζώνης.
Το νέο δάνειο, που θα «ξεκλειδώσει» και την πέμπτη δόση έχει κατ’ αρχήν εγκριθεί από την Τετάρτη, από τους τεχνοκράτες της ευρωζώνης που συνεδρίασαν στην Βιέννη, αλλά εκκρεμούν ακόμη σοβαρές πολιτικές διαπραγματεύσεις με το συμβούλιο υπουργών Οικονομικών. Προς αυτή την κατεύθυνση, ο πρωθυπουργός συνάντησε χθες τον προεδρεύοντα του Eurogroup, Ζαν Κλωντ Γιούνκερ, στο Λουξεμβούργο, την ίδια ώρα ακριβώς που το υπουργείο Οικονομικών στην Αθήνα ανακοίνωνε την επιτυχή, κατά τη δική του ερμηνεία, έκβαση των διαπραγματεύσεων με την τρόικα.
Σύμφωνα με αυτή την ανακοίνωση, «ολοκληρώθηκαν θετικά οι συζητήσεις της Ελληνικής Κυβέρνησης με τους εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.Οι συζητήσεις αφορούσαν τόσο στην αξιολόγηση της μέχρι τώρα πορείας του Προγράμματος Οικονομικής Πολιτικής, όσο και για το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Πολιτικής, τις πρόσθετες παρεμβάσεις που κρίνονται αναγκαίες για την επίτευξη του στόχου του ελλείμματος για το 2011, τις αποκρατικοποιήσεις και την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας, και τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις με στόχο την οικονομική ανάκαμψη και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της χώρας».
Στην ίδια ανακοίνωση προαναγγέλλεται ο πολιτικός μαραθώνιος που θα ακολουθήσει την επόμενη εβδομάδα, μέχρι να εγκριθεί την Τετάρτη (εκτός απροόπτου) από το υπουργικό συμβούλιο το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα (τριετές μνημόνιο Νο 2), ώστε να κατατεθεί στη Βουλή. Ο Γιούνκερ, σύμφωνα με πληροφορίες, ξεκαθάρισε άλλωστε χθες στον πρωθυπουργό ότι πρώτα θα πρέπει να εγκριθεί από την ελληνική Βουλή το νέο μνημόνιο και μετά θα συνεδριάσει, λίγο πριν την κρίσιμη Σύνοδο Κορυφής στις 23 και 24 Ιουνίου, το Eurogroup για να εγκρίνει το δικό του σκέλος της συμφωνίας, δηλαδή την εκταμίευση της πέμπτης δόσης και το νέο δάνειο.
«Η Ελληνική Κυβέρνηση έχει ήδη κάνει τις τελευταίες βδομάδες σχετικές ανακοινώσεις με συγκεκριμένες αποφάσεις που επιβεβαιώνουν τη βούλησή της να προχωρήσει σε αυτήν την πορεία», σημειώνεται στην ολιγόλογη ανακοίνωση του υπ. Οικονομικών. «Τα σχετικά κείμενα θα συζητηθούν τις επόμενες ημέρες για την οριστικοποίησή τους και τελούν υπό την έγκριση του Υπουργικού Συμβουλίου, πριν κατατεθούν στη Βουλή», προσθέτει το υπουργείο.
Το περιεχόμενο του deal
Η ελληνική κυβέρνηση είναι σαφές ότι πληρώνει βαρύ διαπραγματευτικό τίμημα για να αποφύγει τη χρεοκοπία της χώρας, ενώ μεγάλο μέρος του «λογαριασμού» μεταφέρεται στις ελληνικές τράπεζες. Οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης και οι μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες περιορίζουν στο ελάχιστο το δικό τους κόστος, καθώς η συμφωνία που έχει κατ’ αρχήν εγκριθεί προβλέπει τα ακόλουθα:
- Η Ελλάδα δεσμεύεται να εφαρμόσει ένα πρόγραμμα προσαρμογής πρωτοφανούς αυστηρότητας, με πρόσθετα δημοσιονομικά μέτρα 6,4 δισ. ευρώ το 2011 και επιπλέον μέτρα για εξοικονόμηση άλλων 22 δισ. ευρώ την περίοδο μέχρι το 2015. Επιπλέον, η Αθήνα θα πρέπει να υλοποιήσει ένα πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων με ελάχιστο εισπρακτικό στόχο 25 δισ. ευρώ και να προσφέρει εγγυήσεις, με κάποια μορφή δέσμευσης περιουσιακών στοιχείων που παραμένει ασαφής ως τώρα, προς τις κυβερνήσεις της ευρωζώνης. Άγνωστο είναι πώς αυτές οι δεσμεύσεις θα «κλειδώσουν» πολιτικά, ώστε να εφαρμοσθούν οι όροι της συμφωνίας και μετά τη λήξη της θητείας της παρούσας κυβέρνησης, που φθάνει το ανώτερο μέχρι τον Οκτώβριο του 2013. Αυτό ίσως δεν ενδιαφέρει ιδιαίτερα ποια τους Ευρωπαίους, αφού όλοι γνωρίζουν ότι το πιθανότερο είναι να εκτροχιασθεί το πρόγραμμα πολύ νωρίτερα. Το μόνο που ενδιαφέρει άμεσα τις κυβερνήσεις της ευρωζώνης είναι να βρεθεί ένα γρήγορο «μπάλωμα» του ελληνικού προβλήματος, με την ελπίδα ότι θα αποτρέψει και στη διάρκεια του 2012 το «κούρεμα» των πιστωτών της Ελλάδας. Με τον τρόπο αυτό θα προστατευθεί το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα, που είναι εντελώς «τρύπιο» και αδυνατεί να απορροφήσει το κόστος μιας γρήγορης αναδιάρθρωσης χρέους.
- Την ώρα που επιβάλλονται στην Ελλάδα αυτές οι τρομακτικά βαριές δεσμεύσεις, οι κυβερνήσεις των πλούσιων χωρών της ευρωζώνης περιορίζουν το δικό τους μέρος του «λογαριασμού» σε ένα ποσό της τάξεως των 40 δισ. ευρώ, που θα εκταμιευθεί από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Οικονομικής Σταθερότητας. Ελπίδα της Μέρκελ και του Σαρκοζί είναι να κρατήσει το «μπάλωμα» μέχρι τις γαλλικές εκλογές του 2012 και τις γερμανικές του 2013. Οι ευρωπαϊκές τράπεζες, από την πλευρά τους, γλιτώνουν το κόστος μιας άμεσης αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους, που θα έφθανε στους ισολογισμούς τους από πολλές πλευρές («κούρεμα» ομολόγων που κατέχουν, πιθανές πληρωμές CDS, επέκταση της κρίσης και στις άλλες χώρες της περιφέρειας της ευρωζώνης κ.ο.κ.). Οι ελληνικές τράπεζες φαίνεται ότι θα σηκώσουν το μεγαλύτερο βάρος, καθώς θα κληθούν να ανανεώσουν όλα τα ελληνικά ομόλογα που κατέχουν και λήγουν μέχρι και το 2014, λαμβάνοντας νέα με πολύ μεγαλύτερες χρονικές διάρκειες (ίσως και πάνω από 10 χρόνια). Ακόμη και αυτό το «βαρύ» τίμημα, όμως, είναι πολύ μικρότερο από το κόστος για τις ελληνικές τράπεζες από μια άμεση αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, γι’ αυτό και χθες ο τραπεζικός δείκτης του ΧΑ ανέβηκε σημαντικά σε πανηγυρική ατμόσφαιρα.