Ένα τεράστιο πολιτικό και νομικό κενό που έχει αφήσει η εφαρμογή του προγράμματος για τη διάσωση της Ελλάδας από τη χρεοκοπία επιδιώκουν να κλείσουν τώρα οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, πατώντας στην αδυναμία της κυβέρνησης να εφαρμόσει το ισχύον μνημόνιο. Το μεγάλο μυστικό της διαπραγμάτευσης που κορυφώνεται, για το οποίο ουδείς θα ήθελε να γίνει δημόσια συζήτηση, είναι η αγωνιώδης προσπάθεια να «δεθεί» η Ελλάδα με μια νέα δανειακή σύμβαση, η οποία αυτή την φορά θα κυρωθεί από το Κοινοβούλιο και θα είναι δεσμευτική όχι μόνο για τη σημερινή, αλλά και για τις μελλοντικές κυβερνήσεις της χώρας. Στο ελληνικό πρόγραμμα διάσωσης υπάρχει μια σοβαρή παραδοξότητα, που θα μπορούσε να τινάξει στον αέρα τις συμφωνίες της Ελλάδας με τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις: η Ελλάδα εφαρμόζει από τον περασμένο Μάιο το γνωστό μνημόνιο που εγκρίθηκε από τη Βουλή, χωρίς όμως να έχει κυρωθεί και η ξεχωριστή δανειακή σύμβαση, που συνομολογήθηκε με τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, με αποτέλεσμα πολλοί και έγκριτοι νομικοί να αμφισβητούν την τυπική βάση του προγράμματος διάσωσης.
Αυτό που δεν έχει γίνει ευρύτερα γνωστό στους πολίτες είναι ότι στην κύρωση της δανειακής σύμβασης από τη Βουλή έχει σημειωθεί μια σοβαρή εμπλοκή:
- Ως γνωστόν, η Βουλή ενέκρινε το κείμενο του μνημονίου, που περιελάμβανε το σύνολο των μέτρων οικονομικής πολιτικής, που συμφώνησε η κυβέρνηση με την τρόικα να εφαρμόσει, ώστε να εκταμιευθεί το δάνειο των 110 δισ. ευρώ.
- Όμως, άλλο είναι το βασικό νομικό κείμενο που διέπει τη σχέση της Ελλάδας με τους επίσημους πιστωτές της. Πρόκειται για τη δανειακή σύμβαση, με την οποία μεταξύ άλλων η Ελλάδα παραιτείται του δικαιώματος ασυλίας της εθνικής κυριαρχίας και εκτίθεται σε ενδεχόμενη κατάσχεση δημόσιας περιουσίας από τους πιστωτές, σε περίπτωση που η Αθήνα παραβεί τις υποχρεώσεις της.
- Η κυβέρνηση είχε συμφωνήσει με τους πιστωτές να φέρει και τη δανειακή σύμβαση στη Βουλή για να κυρωθεί, ώστε να κατοχυρωθούν πλήρως οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις για τις απαιτήσεις τους έναντι της Ελλάδας.
- Στο σημείο αυτό, όμως, σημειώθηκε ένα πολιτικό «βραχυκύκλωμα»: στις 6 Ιουνίου 2010, ο υπουργός Οικονομικών κατέθεσε πράγματι τη σύμβαση στη Βουλή για να κυρωθεί και να αποκτήσει ισχύ νόμου. Για λόγους που δεν έχουν εξηγηθεί και συνδέονται με τις αντιδράσεις βουλευτών του ΠΑΣΟΚ στους λεόντειους όρους της δανειακής σύμβασης, το νομοσχέδιο που κατατέθηκε έχει μείνει από τότε «μετέωρο», αφού δεν προωθήθηκε καν για να συζητηθεί στην Ολομέλεια της Βουλής.
- Η σημασία αυτού του νομοσχεδίου, μαζί με το οποίο κατατέθηκε και το πρωτότυπο αγγλικό κείμενο της δανειακής σύμβασης, φαίνεται από το προοίμιο της σχετικής αιτιολογικής έκθεσης: «Με το προτεινόμενο Σχέδιο Νόμου», αναφέρει η αιτιολογική έκθεση που υπογράφεται από τον υπουργό Οικονομικών, «πραγματοποιείται η πολιτική δέσμευση της Κυβέρνησης να φέρει για συζήτηση και κύρωση στην Εθνική Αντιπροσωπεία όλα τα συμβατικά κείμενα, μαζί με τα παραρτήματα και προσαρτήματά τους με τα οποία η ελληνική κυβέρνηση εξασφάλισε τη χρηματοδότηση της χώρας από τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης με δανειακά κεφάλαια ύψους 80 δις ευρώ και από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο με δανειακά κεφάλαια ύψους 30 δις ευρώ».
- Δεδομένου ότι η σύμβαση ουδέποτε κυρώθηκε από τη Βουλή και παραμένει μέχρι σήμερα μυστηριωδώς κατατεθειμένη, χωρίς να παίρνει σειρά για συζήτηση, η κυβέρνηση προσέφυγε σε μια «ακροβατική» ερμηνεία, προκειμένου να «θωρακίσει» την ισχύ της σύμβασης: με νομοθετική ρύθμιση που δημοσιεύθηκε στις 11 Μαΐου 2010 εξουσιοδοτήθηκε ο υπουργός Οικονομικών να υπογράφει για λογαριασμό της Ελληνικής Δημοκρατίας όλες τις αναθεωρήσεις του μνημονίου και τις δανειακές συμβάσεις. Όμως, ακόμη και με αυτό το τέχνασμα, έγκριτοι νομικοί έχουν υποστηρίξει ότι το πρόβλημα με την κύρωση της δανειακής σύμβασης δεν έχει λυθεί, αφού αυτή υπογράφηκε από τον υπουργό Οικονομικών στις 8 Μαΐου, δηλαδή πριν τεθεί σε ισχύ η προαναφερθείσα νομοθετική ρύθμιση!
Αυτές οι τυπικές ατέλειες στην εφαρμογή του προγράμματος διάσωσης της Ελλάδας δεν είναι καθόλου ασήμαντες για τους επίσημους πιστωτές της χώρας. Όχι μόνο γιατί μπορεί να προκαλέσουν μείζον θέμα, αν το Συμβούλιο της Επικρατείας κρίνει άκυρη τη δανειακή σύμβαση (σχετική προσφυγή ήδη συζητείται στο ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο), αλλά και γιατί θα μπορούσε μια μελλοντική κυβέρνηση να «πατήσει» σε αυτές τις τυπικές ατέλειες, για να αμφισβητήσει όλες τις συμφωνίες με τους πιστωτές της χώρας.
Σύμφωνα με πληροφορίες, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, με πρώτη βέβαια τη γερμανική, επιδιώκουν να διευθετήσουν αυτά τα προβλήματα μέσα από τη νέα διαπραγμάτευση «πακέτου» μέτρων για τη διάσωση της Ελλάδας. Έτσι, έχει προταθεί να καταρτισθεί νέο μνημόνιο, που θα περάσει από τη Βουλή τον Ιούνιο, αλλά και νέα δανειακή σύμβαση, η οποία επίσης θα κυρωθεί από τη Βουλή, πριν «ανάψει πράσινο» για το νέο δάνειο. Σε αυτό το πλαίσιο μάλιστα δέχεται έντονες πιέσεις και η αξιωματική αντιπολίτευση (σχετικές δηλώσεις έκανε χθες στο Ευρωκοινοβούλιο ο Όλι Ρεν), προκειμένου να εγκρίνει και η ΝΔ το νέο μνημόνιο και τη νέα δανειακή σύμβαση, ώστε να περάσουν με ψήφους περισσότερων από 180 βουλευτών και να εξαφανισθεί και η τελευταία εστία πιθανής αμφισβήτησης των υποχρεώσεων της Ελλάδας.
Γεγονός είναι, πάντως, ότι αν ευοδωθούν αυτοί οι σχεδιασμοί η Ελλάδα θα έχει «δεθεί χειροπόδαρα» στο άρμα των επίσημων πιστωτών, με μια δανειακή σύμβαση που παραπέμπει στις χειρότερες μορφές αποικιοκρατίας, καταλύοντας ακόμη και την προστασία ενός κυρίαρχου κράτους από κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, άλλωστε, η Γερμανία τηρεί εξαιρετικά σκληρή στάση έναντι της χώρας μας, αποφεύγοντας προς το παρόν και την παραμικρή νύξη περί συμφωνίας για χορήγηση νέου δανείου, μέχρι να ικανοποιηθούν πλήρως οι αξιώσεις της.