Ιρλανδικές εκλογές: το πολιτικό παράδοξο της Ευρώπης

Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα έχει εκλέξει τους 14 από τους 27 αρχηγούς κυβερνήσεων που αποτελούν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Και τώρα θα εκλέξει τον 15ο. Για όσους δεν γνωρίζουν την πολιτική σκηνή του Ευρωκοινοβουλίου, το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα ή ΕΛΚ αντιπροσωπεύει το σύνολο των βουλευτών των κομμάτων της δεξιάς και κεντροδεξιάς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Κι όλα αυτά παραπέμπουν προφανώς στην πλειοψηφία που έχουν οι δεξιές κυβερνήσεις ενός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η κυριαρχία του ΕΛΚ στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέχει ωστόσο αντιφάσεις. Ίσως είναι ενθαρρυντική για τους επενδυτές των ευρωπαϊκών κρατικών ομολόγων ή τους επιχειρηματίες της Ευρώπης. Είναι όμως πολύ πιο ενθαρρυντική για όσους μένουν μακριά από την Ευρώπη.

Διότι κάνει εντύπωση ότι την επαύριον της μεγαλύτερης χρηματοπιστωτικής κρίσης μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, και μάλιστα μιας κρίσης που έχει τις ρίζες της στην ανευθυνότητα των τραπεζών και που πήρε τρομακτικές διαστάσεις εξαιτίας της ελεύθερης κίνησης των κεφαλαίων και της απορύθμισης των χρηματοπιστωτικών αγορών, οι Ευρωπαίοι δεν επιλέγουν αριστερούς ή σοσιαλιστές πολιτικούς που υπόσχονται να ανατρέψουν την απελευθέρωση των αγορών και την κυριαρχία του χρηματοπιστωτικού τομέα που συντελέστηκαν τις δύο τελευταίες δεκαετίες.

Κάθε άλλο μάλιστα: σε κάθε εκλογική αναμέτρηση που έχει λάβει χώρα μετά το ξέσπασμα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, τα κόμματα της κεντροδεξιάς αναδείχτηκαν νικητές. Και φαίνεται ότι θα το κάνουν για άλλη μια φορά, και μάλιστα σε μια χώρα όπως η Ιρλανδία όπου ο ανεύθυνος τραπεζικός τομέας και η πλήρης απουσία της ρύθμισης κατέστρεψαν μια κάποτε ανθούσα οικονομία.

Αν εξαιρέσουμε την πιθανότητα κάποιου σοβαρού δημοσκοπικού σφάλματος, οι Ιρλανδοί ψηφοφόροι θα ψηφίσουν την Παρασκευή υπέρ της αντικατάστασης μιας κεντροαριστερής κυβέρνησης με μια κεντροδεξιά κυβέρνηση. Το Φιάνα Φέιλ θα υποστεί συντριπτική ήττα καθώς οι ψηφοφόροι θέλουν να πάρουν εκδίκηση ενάντια στο κόμμα που κυβερνούσε και ενθάρρυνε την ανάπτυξη μιας τεράστιας φούσκας στην αγορά ακινήτων και στη συνέχεια έδωσε δεκάδες δις ευρώ για να σώσει τις τράπεζες που την είχαν χρηματοδοτήσει.

Θα ήταν απολύτως κατανοητό αν οι Ιρλανδοί ψηφοφόροι στρέφονταν προς τα αριστερά και υπερψήφιζαν είτε το αριστερό Εργατικό Κόμμα, είτε τους ακροαριστερούς εθνικιστές του Σιν Φέιν. Αλλά οι δημοσκοπήσεις του περασμένου Σαββατοκύριακου δείχνουν πως οι Ιρλανδοί θα υπερψηφίσουν το κεντροδεξιό κόμμα που ανήκει στην ευρωομάδα του ΕΛΚ. Κι ο αρχηγός του Έντα Κέννυ θα γίνει το 15ο μέλος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, την ομάδα των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων που λαμβάνει τις αποφάσεις της ΕΕ.

Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που φαινόταν πως η Αριστερά θα καταγράψει μεγάλη νίκη στις ιρλανδικές εκλογές και κάτι τέτοιο αναμφίβολα θα είχε επιπτώσεις στις μελλοντικές εκλογικές αναμετρήσεις όλες της Ευρώπης. Σε τελική ανάλυση οι εκλογές της Ιρλανδίας ήταν οι πρώτες που γίνονταν σε μια χώρα η οποία υποχρεώθηκε να ακολουθήσει ένα πρόγραμμα λιτότητας – και δεν θα είναι οι τελευταίες.

Όμως οι δημοσκοπήσεις υποδεικνύουν άνοδο του Φίνε Γκέιλ, και μάλιστα πολύ μακράν των υπολοίπων. Η ιρλανδική κεντροδεξιά επιτυγχάνει κάτι που θα ήταν αδιανόητο μέχρι πριν λίγα χρόνια: να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Αυτό δεν έχει συμβεί στην Ιρλανδία μετά το 1977. Και το Φίνε Γκέιλ δεν έχει πετύχει πότε τέτοια νίκη στην ιστορία του – η οποία ξεκινά από το 1933.

Με δεδομένη την αύξηση της φορολογίας, τις περικοπές μισθών και θέσεων εργασίας, τις περικοπές των κοινωνικών επιδομάτων και την έναρξη ενός νέου μεταναστευτικού ρεύματος εξόδου από τη χώρα ως συνέπεια της κρίσης, δεν είναι λογικό να συμπεράνει κανείς πως αν η Αριστερά δεν μπορεί να κερδίσει σήμερα στην Ιρλανδία δεν μπορεί να κερδίσει πουθενά;

Πριν καταλήξει κανείς σε ένα τέτοιο συμπέρασμα πρέπει, ωστόσο, να δει καλύτερα τα πράγματα. Αυτό που πρωτίστως ενδιαφέρει τους Ιρλανδούς ψηφοφόρους είναι να τιμωρήσουν το Φιάνα Γκέιλ, το κόμμα που δέσποζε στην πολιτική σκηνή από το 1932, την πρώτη φορά που σχημάτισε κυβέρνηση. Και ο καλύτερος τρόπος για να το κάνουν είναι να δώσουν στον ιστορικό αντίπαλό του μια απρόσμενη ευκαιρία, ίσως και κυβερνητικής αυτοδυναμίας, ώστε να μην χρειαστεί να έρθει σε συνεννόηση με το Εργατικό Κόμμα – το οποίο αποτελούσε τον συνήθη εταίρο της ιρλανδικής κυβέρνησης συνασπισμού.

Όταν επομένως ο Έντα Κέννυ θα βρεθεί στις 4 Μαρτίου στο Ελσίνκι για να παραστεί στη συνάντηση των ηγετών του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος είτε θα είναι ήδη πρωθυπουργός είτε θα ετοιμάζεται να αναλάβει την ηγεσία της χώρας του. Κι εκεί θα συναντήσει τα άλλα μεγάλα κεφάλια της ευρωπαϊκής πολιτικής κεντροδεξιάς – τη Γερμανίδα καγκελάριο Αγγέλα Μέρκελ, το Γάλλο πρόεδρο Νικολά Σαρκοζί και τον Ιταλό πρωθυπουργό Σίλβιο Μπερλουσκόνι.

Η συνάντηση των ηγετών του ΕΛΚ στις 4 Μαρτίου έχει σαν στόχο την αναζήτηση μιας συμφωνίας για κοινή προσέγγιση στη σύνοδο κορυφής των επικεφαλής κρατών κυβερνήσεων των 17 κρατών-μελών της Ευρωζώνης που θα γίνει στις 11 Μαρτίου. Στόχος της συνόδου της 11ης Μαρτίου είναι να γίνουν κάποια βήματα προόδου προς την κατεύθυνση μιας ‘μεγάλης συνεννόησης’, η οποία θα βελτιώσει και θα δώσει μόνιμο χαρακτήρα στους μηχανισμούς της Ευρωζώνης για την αντιμετώπιση της κρίσης χρέους ενώ παράλληλα θα δρομολογήσει οικονομικές μεταρρυθμίσεις με στόχο την αποτροπή μιας επόμενης κρίσης.

Οι ηγέτες του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος δεν μπορούν προφανώς να καταλήξουν σε μια μεταξύ τους συμφωνία και απλά να την παρουσιάσουν στους υπόλοιπους σοσιαλιστές ηγέτες της Ευρωζώνης ή στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Αλλά μπορούν να προσεγγίσουν μια συμφωνία.

Τι μας λένε όλα αυτά για τον τρόπο με τον οποίο οι Ευρωπαίοι πολίτες βλέπουν την παρούσα κρίση; Ότι όσο κι αν εξοργίζονται με τις τράπεζες και τους τραπεζίτες, δεν επιρρίπτουν τις ευθύνες για την κρίση πρωτίστως στον καπιταλισμό ή τις χρηματοπιστωτικές αγορές. Η απόρριψη των αριστερών λύσεων στις διάφορες ευρωπαϊκές εκλογικές αναμετρήσεις από την έναρξη της κρίσης και πρωτίστως η απόρριψη των αριστερών λύσεων στην Ιρλανδία σήμερα δείχνει πως οι Ευρωπαίοι πολίτες έχουν πειστεί για το ότι στη ρίζα των δημοσιονομικών προβλημάτων της Ευρώπης βρίσκεται το σοσιαλιστικό παρελθόν και ο δημόσιος τομέας.

Οι Ευρωπαίοι μπορεί να είναι εξοργισμένοι με τους τραπεζίτες αλλά δεν επιλέγουν πολιτικά κόμματα που μπορεί να πλήξουν τις τράπεζες. Ψηφίζουν κόμματα που μπορεί να πλήξουν το κράτος πρόνοιας και τις θέσεις εργασίας του δημόσιου τομέα. Αυτό μπορεί να μην κρατήσει πολύ και η έλξη της αριστεράς να επανακάμψει, ιδίως μεταξύ μιας γενιάς νέων Ευρωπαίων πολιτών που παλεύουν και που θα παλεύουν να βρουν θέσεις εργασίας. Αλλά προς το παρόν οι οπαδοί του καπιταλισμού μπορούν να κοιμούνται ήσυχοι. Το Φίνε Γκέιλ δεν αποτελεί ένα πολιτικό κόμμα που θα προχωρήσει σε αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους εκτός και αν δεν υπάρχει όντως άλλη εναλλακτική λύση. Σε κάθε περίπτωση θα κρατήσει τη συμφωνία με την Ευρωζώνη – με το κόστος να οδηγήσει τον ιρλανδικό λαό στην έσχατη φτώχεια.