Ανεπαρκής είναι μέχρι σήμερα η επίδοση της Ελλάδας ως χώρας υποδοχής Ξένων Άμεσων Επενδύσεων (ΞΑΕ), καθιστώντας πιο άμεση από ποτέ την ανάγκη δημιουργίας ενός σταθερού και ξεκάθαρου θεσμικού επενδυτικού πλαισίου για την προώθηση μίας βιώσιμης ανάπτυξης, όπως προκύπτει από τα συμπεράσματα της «Έκθεσης παγκόσμιων επενδύσεων 2011» (World Investment Report 2011 - WIR 2011) για τις ΞΑΕ από και προς την Ελλάδα.Η φετινή έκθεση, με θεματικό τομέα τα non-equity modalities (NEMs), δηλαδή τις συμφωνίες άυλων κεφαλαίων, προκειμένου να επεκτείνουν οι πολυεθνικές επιχειρήσεις τις διεθνείς δραστηριότητές τους, παρουσιάστηκε σε συνέντευξη Τύπου, που διοργανώθηκε από τη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη (UNCTAD) από κοινού με το Αμερικανικό Κολέγιο Ελλάδας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης, που αφορούν τη χώρα μας, οι εισροές ΞΑΕ ανήλθαν στα 2,188 εκατ. δολάρια, το 2010, σε σχέση με 2,436 εκατ. δολ., το 2009, εμφανίζοντας μείωση περίπου 10%. Πτώση περίπου 38% παρουσίασαν και οι εκροές ΞΑΕ και ανήλθαν στα 1,269 εκατ. δολ. σε σχέση με 2055 εκατ. δολ., το 2009.
Σχετικά με την κατάταξη της Ελλάδας, ως προς το δείκτη απόδοσής της ως χώρας υποδοχής ΞΑΕ, αυτή κατατάσσεται στη θέση 119 το 2010, από 122 το 2009, και 120 το 2008, σε σύνολο 141 χωρών. Όσον αφορά το δείκτη δυνατότητας προσέλκυσης ΞΑΕ, στοιχεία του 2009 την κατατάσσουν στη θέση 43 από 48, το 2008.
"Τα στοιχεία της UNCTAD δείχνουν ότι οι ΞΑΕ προς την Ελλάδα το 2010 εξακολουθούν να είναι αισθητά μειωμένες, σε σύγκριση με τα επίπεδα που είχαν φτάσει το 2008, ενώ υποχώρηση παρατηρείται και στις ελληνικές άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό, οι οποίες βρίσκονται περίπου στο 1/3 του επιπέδου που είχαν την προηγούμενη πενταετία", επεσήμανε ο Νίκος Χριστοδουλάκης, καθηγητής στο τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και πρώην υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών (2001 - 2004).
Σχολιάζοντας τη διαμορφωθείσα κατάσταση, ο κ. Χριστοδουλάκης ανέφερε ότι αυτή η εξέλιξη οφείλεται στην ύφεση, που έχει συρρικνώσει τη ρευστότητα και την κερδοφορία των ελληνικών επιχειρήσεων, στην αρνητική εικόνα της χώρας στο εξωτερικό, με τις συνεχείς συγκρούσεις και δυσλειτουργίες, καθώς και στους περιορισμούς των ελληνικών τραπεζών, που έχουν μειώσει τη χρηματοδότηση επέκτασης σε άλλες χώρες.
Ωστόσο, όπως τόνισε, ενθαρρυντικό στοιχείο για την προσέλκυση παραγωγικών ΞΑΕ είναι η ανάκαμψη των ελληνικών εξαγωγών, ενώ οι αποκρατικοποιήσεις αναμένεται να προσελκύσουν σημαντικά κεφάλαια ΞΑΕ στους τομείς ενέργειας, μεταφορών και τουρισμού. "Κρίσιμο ρόλο θα παίξει η συμμετοχή ιδιωτών στη λειτουργία των μεταφορικών υποδομών και δικτύων (ΟΣΕ, λιμάνια, αεροδρόμια)", σημείωσε ο κ. Χριστοδουλάκης.
"Η προσπάθεια πρέπει να εστιαστεί στην προσέλκυση ΞΑΕ στη βιομηχανία και την παραγωγή", υπογράμμισε ο ίδιος, διευκρινίζοντας ότι οι ΞΑΕ σε παραθεριστικά ακίνητα αυξάνουν τη ζήτηση εισαγωγών και πολύ συχνά παρεμποδίζουν την ανέγερση νέων επιχειρήσεων στην Περιφέρεια, για να μην "πέσει" η αξία των γειτονικών οικοπέδων.
Από την πλευρά του, ο Νότης Μηταράκης, αναπληρωτής τομεάρχης Οικονομικών Νέας Δημοκρατίας, πρόσθεσε ότι απαραίτητη προϋπόθεση για την προσέλκυση επενδύσεων είναι η δημιουργία ενός σταθερού φορολογικού και ρυθμιστικού πλαισίου, που θα δίνει έμφαση στην ανάπτυξη και θα εξασφαλίζει κοινωνική συνοχή.
Οι παγκόσμιες ροές ΞΑΕ παρουσίασαν αύξηση το 2010, φτάνοντας τα 1.24 τρισ. δολ., αλλά εξακολουθούν να βρίσκονται 15% κάτω από το μέσο όρο που σημείωσαν πριν από την περίοδο της οικονομικής κρίσης. Η UNCTAD σημειώνει ότι οι παγκόσμιες ΞΑΕ θα φτάσουν στο προ-κρίσης επίπεδο το 2011, προσεγγίζοντας τα 1.4 - 1.6 τρισ. δολ. και το 2013 θα ανέλθουν στο ίδιο επίπεδο του 2007, όπου σημείωσαν και την υψηλότερη αξία τους, λαμβάνοντας υπόψη και το απρόβλεπτο της παγκόσμιας οικονομικής σκηνής.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2010 αποτέλεσε χρονιά ορόσημο για τις ΞΑΕ, καθώς είναι η πρώτη φορά που οι αναπτυσσόμενες χώρες και οι οικονομίες σε μετάβαση απορρόφησαν πάνω από το 50% του συνόλου των παγκόσμιων εισροών, προσεγγίζοντας περίπου τα 642 δισ. δολ. ή 52% του συνόλου των παγκόσμιων ΞΑΕ.
Αντίστοιχα, οι αναπτυσσόμενες χώρες και οι οικονομίες σε μετάβαση δημιούργησαν περίπου το 30% των παγκόσμιων εκροών ΞΑΕ, φτάνοντας το επίπεδο ρεκόρ των 388 δισ. ευρώ.
Επίσης, εκτιμάται ότι μέσω ΝΕΜ δημιουργήθηκαν πωλήσεις 2 τρισ. δολ., το 2009. Το contract manufacturing και services outsourcing δημιούργησαν πωλήσεις 1.1 - 1.3 τρισ. δολ., ενώ το franchising και το licensing 340 δισ. δολ. κατά μέσο όρο έκαστο.
Όπως αναφέρθηκε, τα ΝΕΜ προσφέρουν στην ανάπτυξη των χωρών υποδοχής με τη δημιουργία θέσεων εργασίας και μεταφορά τεχνολογίας και τεχνογνωσίας, καθώς δημιουργούν παραγωγικούς δεσμούς με την εγχώρια οικονομία και προωθούν τις εξαγωγές.
Ταυτόχρονα, όμως, υπάρχουν και κίνδυνοι, που συνδέονται με τα ΝΕΜ, λόγω του κυκλικού χαρακτήρα τους και της σχετικά εύκολης αντικατάστασής τους και αποχώρησης από την εγχώρια οικονομία.