Μετά από επτά ώρες διαπραγματεύσεων στο Βερολίνο η Αγκελα Μέρκελ και ο Νικολά Σαρκοζί με τη συμμετοχή του προέδρου της ΕΚΤ Ζάν Κλώντ Τρισέ, φαίνεται ότι κατέληξαν στη "χρυσή τομή" για το ελληνικό ζήτημα.Η λύση, λεπτομέρειες της οποίας παραμένουν άγνωστες, στηρίζεται στην πρόταση Νταλάρα του Institute of International Finance's (IIF) και προβλεέπει:
-την επαναγορά ομολόγων μέσω του EFSF,
-την επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των τίτλων που κατέχουν οι τράπεζες για 15-30 χρόνια, και
-τη μείωση του επιτοκίου για τα επιμηκυνόμενα ομόλογα σε επίπεδο μεταξύ 3% και 3,5%.
Ολο αυτό το σχέδιο οδηγεί σε συμμετοχή των ιδιωτών γεγονός που σημαίνει ότι αναλαμβάνονται οι κίνδυνοι μιας ενδεχόμενης αξιολόγησης της χώρας από τους ξένους οίκους στην κατηγορία "selective default".
H ελληνική κυβέρνηση διεκδικεί εγγυήσεις από τη Σύνοδο Κορυφής ότι θα συνεχιστεί η απρόσκοπτη χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών και η εξασφάλιση ρευστότητας στην ελληνική οικονομία. Πληροφορίες αναφέρουν ότι καλούνται εσπευσμένα στις Βρυξέλλες ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Γ. Προβόπουλος και Β. Ράπανος ως πρόεδρος της Ενωσης Ελληνικών Τραπεζών προκειμένου να επικυρώσουν τη συμφωνία.
Ολη η προσπάθεια είναι να εξασφαλισθεί ότι η επίδραση αυτής της εξέλιξης θα είναι "ελεγχόμενη" και θα καλύπτεται από τις ευρωπαικές εγγυήσεις.
Ασφαλώς το άμεσο και μεγαλύτερο πρόβλημα είναι οι επιπτώσεις των αποφάσεων στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα το οποίο είναι εκτεθειμένο στους ελληνικούς τίτλους σε μεγάλο βαθμό - Υπολογίζεται ότι στο χαρτοφυλάκιο των ελληνικών τραπεζών βρίσκονται τίτλοι ονομαστικής αξίας άνω των 50 δισ. ευρώ. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ίδια έκθεση αναφέρεται ότι "ένα roll over των ελλ. Ομολόγων θα στερούσε από το εγχώριο τραπεζικό σύστημα 10-16 δισ. ευρώ" ανάλογα με την τελική απόφαση για το χρόνο επίμήκυνσης και τυχόν "κούρεμα" που θα αποφασιστεί σήμερα.
H ΤΕΛΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΟΥ IIF ΓΙΑ ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΟΜΟΛΟΓΑ
Το κέντρο βάρους των συζητήσεων και των τελικών αποφάσεων βρίσκεται στην πρόταση του IIF.
Στο σημείωμα που έφθασε στην Ελλάδα μετά τις τελευταίες συναντήσεις με τους τραπεζίτες στη Ρώμη περιγράφει την πρόταση για το ελληνικό ζήτημα ως εξής:
"Η βασική πρόταση κατατίθεται προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι χρηματοδοτικές απαιτήσεις και η βιωσιμότητα του χρέους της Ελλάδας μέσω μιας δέσμης επιλογών που έχουν σχεδιαστεί για την κινητοποίηση τουλάχιστον του 90% των ιδιωτών επενδυτών ελληνικού χρέους. Το σχέδιο προβλέπεται να καλύψει το σύνολο του χρέους που κατέχουν ιδιώτες επενδυτές και ανέρχεται στα 240 δισ. ευρώ. Θα μειώσει σημαντικά τις χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας βάσει των επίσημων στοιχείων και θα θέσει το χρέος σε ένα βιώσιμο επίπεδο. Αναπόφευκτα θα περιλαμβάνει ζημιές για τους επενδυτές αλλά θα δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στη διατήρηση αυτών των ζημιών σε διαχειρίσιμο επίπεδο.
Οι προτάσεις της ομάδας εργασίας του IIF θα μειώσουν σημαντικά και τις χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας για την περίοδο μετά το σχεδιαζόμενο τριετές πρόγραμμα που θα αναμένεται να ενεργοποιηθεί σύντομα. Αυτό σημαίνει ότι θα δοθεί η δυνατότητα στην Ελλάδα να επανέλθει στις αγορές το νωρίτερο στα τέλη του 2013.
Παράλληλα με τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα θα απαιτηθούν κεφάλαια και από θεσμικές πηγές (τον ευρωπαικό μηχανισμό σταθερότητας EFSF και ΔΝΤ) για να χρηματοδοτηθεί το πρόγραμμα δημοσιονομικής σταθεροποίησης της Ελλάδας και οι δανειακές ανάγκες της χώρας που υπολογίζονται στα 60 δισ.
Εφόσον υιοθετηθούν οι προτάσεις του IIF και συνδυαστούν με τα κεφάλαια από την ΕΕ και το ΔΝΤ θα καλυφθούν οι χρηματοδοτικές ανάγκες της επόμενης τριετίας και πιθανότατα θα αποτρέψουν την ανάγκη για νέα κεφάλαια.
Είναι όμως απαραίτητο να συνεχιστούν και μετά τα επόμενα τρία χρόνια οι προσπάθειες της Ελλάδας και να επιτευχθούν απαρέγκλιτα οι συμφωνηθέντες στόχοι προκειμένου να δημιουργηθεί πρωτογενές πλεόνασμα και να ισχυροποιηθεί συνολικά η ελληνική οικονομία.
Στο τέλος του τριετούς προγράμματος το ελληνικό χρέος δεν θα βρίσκεται στο μεγαλύτερο μέρος του σε χέρια θεσμικών αλλά σε ένα συνδυασμό δημοσίου και ιδιωτικού τομέα".
ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
1η πρόταση
-100% μετακύλιση (rollover) των ομολόγων που λήγουν μέχρι το 2020 (υπολογίζονται σε 160 δισ. ευρω)
-τα νέα ομόλογα με 30ετή διάρκεια θα έχουν σταθερό ή κυμαινόμενο επιτόκιο κάτω από το τρέχον επιτόκιο της αγοράς
2η πρόταση
-ανταλλαγή χρέους στο 100% όλων των ομολόγων που κυκλοφορούν με νέα 3οετούς διάρκειας
-αυτά είτε θα εκδοθούν στην ονομαστική τιμή των παλαιών είτε με αξία μικρότερη των παλαιών
-θα απαιτηθεί παροχή εγγυήσεων πιθανόν μέσω CDS
3η πρόταση
-επαναγορά χρέους με τη δημιουργία μηχανισμού που θα αγοράσει ομόλογα από τη δευτερογενή αγορά σε σημαντικά χαμηλότερη τιμή
-δημιουργία ταμείου 30-40 δισ. με τη συμμετοχή του EFSF, του ΔΝΤ και άλλων θεσμικών εκτός ΕΕ
Το ΙΙF εκτιμά ότι θα πρέπει να υπάρχουν αυτές οι επιλογές για να αυξηθεί η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα. Κρίνεται ως σχεδόν βέβαιο ότι οι οίκοι αξιολόγησης θα χαρακτηρίσουν τη συμμετοχή αυτή selective default. Ωστόσο η ενεργοποίηση του μηχανισμού μπορεί να αποφευχθεί.
Υπολογίζεται ότι η συμμετοχή ιδιωτών θα καλύψει περίπου το 25% των χρηματοδοτικών αναγκών της Ελλάδας για τα επόμενα χρόνια και ότι το χρέος θα μειωθεί κατά 10-15 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το ΑΕΠ.
Η ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΚΟΜΙΣΙΟΝ
Βεβαίως μια τέτοια εξέλιξη απαιτεί ομόφωνη απόφαση των ευρωπαίων ηγετών οι οποίοι παράλληλα θα πρέπει να συναποφασίσουν και να ανακοινώσουν μέτρα που θα έχουν τριπλό στόχο:
1. Να διαφυλάξουν τη σταθερότητα του ελληνικού και ευρωπαικού τραπεζικού συστήματος και κυρίως να διατηρήσουν σε υψηλά επίπεδα τη ρευστότητα των τραπεζών.
2. Να εξασφαλίσουν ότι στο μέλλον το επίπεδο δανεισμού της Ελλάδας - του δημοσίου και των επιχειρήσεων - από τις αγορές δεν θα είναι απαγορευτικό κι αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την παροχή συγκεκριμένων εγγυήσεων, και
3. Να αποτρέψουν την επέκταση της κρίσης ή της προσδοκίας ανάλογων εξελίξεων στις υπερχρεωμένες χώρες του Νότου οι οποίες βρίσκονται στη δίνη και δέχονται τις πιέσεις των αγορών.
Οι κίνδυνοι αυτοί καταγράφονται στην έκθεση της Ευρωπαικής Επιτροππής για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους που επίσης βρίσκεται στο τραπέζι της Συνόδου Κορυφής.