ΦΙΛΟΛΑΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ

Πυκνώνουν οι επικρίσεις κατά των κυβερνητικών μέτρων που απορρέουν από το Μνημόνιο που συμφωνήσαμε με το ΔΝΤ και την ΕΕ – ΕΚΤ. Σχεδόν πάντοτε οι επιθέσεις εστιάζονται σε δύο ζητήματα. Πως τα μέτρα είναι άδικα για τον κόσμο και πως οι αποφασίζοντες, καθώς κι όσοι συμφωνούν με την γενική κατεύθυνση της πολιτικής αυτής, δεν συμπονούν τον κόσμο κι’ αδιαφορούν για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο λαός.

Να τα πάρουμε λοιπόν από την αρχή. Ο χαρακτηρισμός των μέτρων σαν άδικων θα πρέπει να συνδυάζεται με μια γενικότερη θεώρηση της θέσης της ελληνικής οικονομίας και των δυνατοτήτων της. Το ότι μάθαμε να ζούμε πάνω και πέρα από τις δυνατότητές μας, στηριζόμενοι μάλιστα σε δανεικά από ξένα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που τώρα καταγγέλλουμε σαν αδίστακτα και κερδοσκοπικά, δεν σημαίνει πως η κατάσταση αυτή θα μπορούσε να διατηρηθεί στο άπειρο. Αν κάποιος εγκλημάτισε πάνω στο σώμα της ελληνικής κοινωνίας, μαθαίνοντάς την σε ρυθμούς ζωής αδύνατον να διατηρηθούν, δεν σημαίνει πως η επαναφορά στην πραγματικότητα είναι αδικία. Αν δεν παραδεχθούμε την αλήθεια αυτή τότε στο μέλλον θα περάσουμε ακόμα χειρότερες καταστάσεις από την σημερινή.

Είναι εντελώς λαθεμένη επίσης η αντίληψη πως όποιος διαφωνεί, με τις κυρίαρχες στην χώρα περί απαραίτητου μεγάλου κράτους αντιλήψεις, αδιαφορεί για την τύχη του φτωχού κόσμου. Αντίθετα, κάποιοι επιμένουν πως η ευρύτερη λαική ευημερία (πραγματική, κι όχι εξαγορασμένη με δανεικά που κάποια στιγμή είναι απαραίτητο να πληρωθούν) δεν μπορεί να προέλθει παρά από την λειτουργία μιάς πραγματικά ανοιχτής οικονομίας της αγοράς. Εξ άλλου η παγκόσμια εμπειρία αυτό ακριβώς δείχνει. Δεν έχει υπάρξει πραγματική και αέναη οικονομική ανάπτυξη παρά μοναχά σε συνθήκες προστατευμένης ιδιοκτησίας, χαμηλών φόρων, ανοιχτών αγορών και σταθερών νομοθετικών φορολογικών πλαισίων.

Γνωρίζω τις ενστάσεις πολλών γι αυτά, που όμως δεν στηρίζονται σε στοιχεία αλλά μάλλον σε πολιτικο-ιδεολογικές αντιλήψεις. Όταν τα οικονομικά μέτρα Ομπάμα (γενναία ελλειμματική χρηματοδότηση της οικονομίας) βαθαίνουν την ύφεση και διογκώνουν την ανεργία, με τι τρόπο ακριβώς βοηθούν τους φτωχούς και τους ταλαιπωρημένους; Στην Βρετανία επίσης, οι πολιτικές της Θάτσερ, που ακολούθησε σε μεγάλο βαθμό και ο Μπλέρ, άλλαξαν το πρόσωπο της χώρας διαλύοντας την εικόνα μιάς σκυθρωπής και φτωχής Βρετανίας. Ηρθε όμως ο κ. Μπράουν και ανέτρεψε τις πολιτικές αυτές. Για να δασώσει τις Τράπεζες και ορισμένους πελάτες τους, που δεν επρόκειτο ποτέ βέβαια να μοιραστούν με τον υπόλοιπο κόσμο τα κέρδη που προσδοκούσαν, τίναξε στον αέρα την Βρετανική οικονομία μοιράζοντας δισεκατομμύρια από τα δημόσια ταμεία στα ιδρύματα αυτά. Βοήθησαν μήπως οι πολιτικές αυτές τα φτωχά λαικά στρώματα – και πως;

Οι χώρες που ενεπλάκησαν στην τελευταία διεθνή οικονομική κρίση αποδεικνύουν του λόγου το ασφαλές. Η Ιρλανδία λ.χ. είχε – με τους χαμηλούς φόρους - τον υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης και την μικρότερη ανεργία στην Ευρώπη. Βρέθηκε στην μέση της διεθνούς κρίσης όχι λόγω χαμηλών φορολογικών συντελεστών, αλλά λόγω τυχαίας επιλογής να στραφεί προς τα χρηματοοικονομικά προιόντα σαν εργαλείο ανάπτυξης. Κι’ όταν βέβαια κατέρρευσαν πολλές διεθνείς Τράπεζες - όχι με δική της ευθύνη, ούτε και του ανόθευτου καπιταλισμού, βέβαια – βρέθηκε αναπάντεχα στο μάτι του κυκλώνα. Η Φινλανδία λ.χ., όπως και η Δανία, με παρόμοιο σεβασμό της ιδιοκτησίας και γενναία μέτρα οικονομικού εκσυγχρονισμού (λ.χ. flexsecurity στις εργασιακές σχέσεις) δεν αντιμετώπισε αντίστοιχη κρίση. Γιατί είχε επιλέξει τις νέες τεχνολογίες – αντί των χρηματοπιστωτικών προιόντων - σαν όχημα αναπτυξιακής πορείας.

Η περίπτωση λ.χ. της Σουηδίας είναι χαρακτηριστική. Η εμμονή της στο μεγάλο κράτος και στην υψηλή φορολογία – που διευκολύνθηκε τεράστια από την μην ανάμιξή της (και την ιδιαίτερη σχέση της με τους Ναζί) στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ώστε να είναι μεταπολεμικά η μόνη βιομηχανικά αλώβητη χώρα στην Ευρώπη ολόκληρη – την οδήγησε τα τελευταία χρόνια σε αδιέξοδα. Γι αυτό και εξελέγη τελευταία συντηρητική κυβέρνηση με εντολή να μειώσει τους φόρους και το κράτος. Ένα κράτος βέβαια – σε αντίθεση με το δικό μας - αποτελεσματικό και πανταχού παρόν.

Φιλολαική πολιτική λοιπόν δεν είναι αυτή που απλά έτσι αυτοαποκαλείται. Αλλά εκείνη που ουσιαστικά και σε βάθος χρόνου εξυπηρετεί τις ανάγκες του απλού κόσμου.