Μέσα από συνεχείς εκπλήξεις και δραματικές ανατροπές πορεύεται η κυβέρνηση στη διαπραγμάτευση για συμμετοχή των τραπεζών στη χρηματοδότηση της χώρας το 2012-’13, ώστε να αποσοβηθεί η χρεοκοπία. Χαρακτηριστικά είναι τα προχθεσινά γεγονότα, με το ανοικτό «σαμποτάζ» από τον οίκο Moody’s στη διαπραγμάτευση κυβέρνησης και Ευρωπαίων με τους τραπεζίτες, μέσω της αιφνιδιαστικής υποβάθμισης της πιστοληπτικής αξιολόγησης της χώρας σε κατηγορία που υποδηλώνει πιθανότητες χρεοκοπίας 50%! Η αλληλουχία των καταιγιστικών γεγονότων οδηγεί αβίαστα στο συμπέρασμα ότι η Moody’s επέλεξε καίρια χρονική στιγμή για το «χτύπημά» της, καθώς η νέα υποβάθμιση δημιουργεί σοβαρά πρόσθετα προβλήματα στην αποδοχή εκ μέρους των τραπεζιτών, ακόμη και των Ελλήνων, των προτάσεων να αγοράσουν νέα ομόλογα σε αντικατάσταση ορισμένων από όσο κατέχουν και λήγουν μέσα στη διετία 2012-’13:
- Χθες ήταν η κρίσιμη ημέρα της παρουσίασης από τον Γ. Ζαννιά, στενό συνεργάτη του Γ. Παπακωνσταντίνου και πρόεδρο του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων, της αρχικής συμφωνίας που έχει επιτευχθεί με την τρόικα για το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα («νέο μνημόνιο») στους τεχνοκράτες της Οικονομικής και Νομισματικής Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η συνάντηση έγινε στη Βιέννη και εξαρχής φάνηκε ότι δεν ήταν μια εύκολη συζήτηση για τον κ. Ζαννιά, καθώς παραμένει σε εκκρεμότητα το κρίσιμο για τους πιστωτές μας ζήτημα του τρόπου προώθησης των ιδιωτικοποιήσεων. Πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις πιέζουν να δεχθεί η Ελλάδα την εκχώρηση όλων των εξουσιών για τις ιδιωτικοποιήσεις σε ένα ανεξάρτητο φορέα, υπό τη διαχείριση της τρόικας, αλλά η κυβέρνηση προσπαθεί μέχρι την ύστατη ώρα να αποφύγει αυτή την ταπεινωτική εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας και στη χθεσινή συζήτηση στη Βιέννη αναζητήθηκε μια συμβιβαστική φόρμουλα.
- Από αυτές τις διαπραγματεύσεις, θα κριθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό αν ο προεδρεύων του Eurogroup και η τρόικα μπορούν πλέον να υποστηρίξουν ανοικτά το νέο ελληνικό μνημόνιο, ώστε να ανοίξει ο δρόμος για να ολοκληρωθεί και η παράλληλη διαπραγμάτευση με τις τράπεζες για το δικό τους μερίδιο στη χρηματοδότηση της Ελλάδας τη διετία 2012-’13. Είναι αξιοσημείωτο ότι χθες η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έριξε το βάρος της για πρώτη φορά ανοικτά (με δηλώσεις του επικεφαλής οικονομολόγου, Γερμανού Γιούργκεν Σταρκ) υπέρ της συμμετοχής των τραπεζών στη χρηματοδότηση του ελληνικού χρέους, μέσω της δέσμευσής τους ότι θα αγοράσουν νέα ομόλογα σε αντικατάσταση ενός μέρους αυτών που λήγουν τη διετία 2012-’13, καθώς η ΕΚΤ διαχωρίζει πλήρως αυτή τη μορφή εθελοντικής συμμετοχής των ιδιωτών στη χρηματοδότηση της Ελλάδας από όλα τα σενάρια αναδιάρθρωσης του χρέους. Επιπλέον, χθεσινές πληροφορίες ανέφεραν ότι, για να «γλυκαθούν» οι τράπεζες και να πουν το μεγάλο «ναι», προσφέρθηκε σε όσες μετάσχουν τελικά σε αυτή την «Πρωτοβουλία της Βιέννης» για το ελληνικό ζήτημα η ιδιότητα του «προτιμώμενου πιστωτή», δηλαδή η αναβάθμισή τους στο ίδιο επίπεδο με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (θα εξοφληθούν πρώτα οι δικές τους απαιτήσεις, αν κάτι δεν πάει καλά και η Ελλάδα χρεοκοπήσει).
- Ουσιαστικά, δηλαδή, χθες «παιζόταν» το αν η συμφωνία της Αθήνας με την τρόικα θα μπορούσε να εξασφαλίσει την πλήρη υποστήριξη των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων που μετέχουν στο Eurogroup, ώστε να ανοίξει ο δρόμος για να πιεσθούν και οι τράπεζες να «βάλουν τον οβολό τους» στο σχέδιο χρηματοδότησης της Ελλάδας με 60-70 δισ. ευρώ. Ο σχεδιασμός προέβλεπε ότι η συμφωνία θα επικυρωνόταν την Παρασκευή, στη συνάντηση του Γ. Παπανδρέου με τον Ζαν Κλωντ Γιούνκερ, ενώ ήταν ανοικτό το ενδεχόμενο να συγκληθεί έκτακτη συνεδρίαση του Eurogroup την Δευτέρα για την επισημοποίηση της συμφωνίας, ώστε να ανοίξει ο δρόμος για να ολοκληρωθεί και η παράλληλη διαπραγμάτευση με τις ιδιωτικές τράπεζες.
- Σε αυτό το παιχνίδι λεπτών ισορροπιών, όπου για πρώτη φορά η συζήτηση του ελληνικού προβλήματος έχει «ανοίξει», για να περιλάβει και τις ιδιωτικές τράπεζες ως παράγοντες της τελικής συμφωνίας, παρενέβη χθες η Moody’s, ανακοινώνοντας αργά το βράδυ την υποβάθμιση της Ελλάδας από την κατηγορία «Β1» στην κατηγορία “Caa1”, που απέχει λίγες βαθμίδες από την κατώτατη «C» των χρεοκοπημένων. Σε αυτή την κατηγορία, οι τίτλοι ενός εκδότη χαρακτηρίζονται ως εξαιρετικά χαμηλής ποιότητας, ενσωματώνοντας πιθανότητες χρεοκοπίας εντός πενταετίας 50%. Η αιτιολόγηση της νέας βαριάς υποβάθμισης από την Moody’s, με την προοπτική και νέας υποβάθμισης στο προσεχές μέλλον («αρνητική πρόβλεψη» - “negative outlook”), δεν έχει τόση σημασία. Αυτό που έχει σημασία, όπως τονίζουν τραπεζικά στελέχη, είναι ότι με αυτή την υποβάθμιση δυσκολεύει πολύ η απόφαση των ιδιωτικών τραπεζών να μετάσχουν στο σχέδιο αναχρηματοδότησης της Ελλάδας: αν κάτι τελικά πάει στραβά και η Ελλάδα χρεοκοπήσει, οι διοικήσεις των τραπεζών πολύ δύσκολα θα μπορούν να δικαιολογήσουν την απόφασή τους να δώσουν άλλη μια ευκαιρία σε μια χώρα που έχει μία στις δύο πιθανότητες να χρεοκοπήσει.
Στην ουσία, μετά τη νέα υποβάθμιση οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης εξωθούνται να εγκαταλείψουν το σχέδιο εμπλοκής του ιδιωτικού τομέα στο κόστος της νέας διάσωσης της Ελλάδας και να αναλάβουν οι ίδιες ολόκληρο το λογαριασμό. Αυτό όμως δημιουργεί πολύ σοβαρά πολιτικά προβλήματα στην Γερμανία και τις άλλες κυβερνήσεις του Βορρά, που ήθελαν να «χρυσώσουν το χάπι» των νέων δανείων στην Ελλάδα, λέγοντας στους ψηφοφόρους τους ότι αυτή την φορά ένα μέρος του κόστους θα αναληφθεί από τους τραπεζίτες. Μένει να φανεί τα επόμενα 24ωρα πώς θα επηρεάσει τελικά τη νέα συμφωνία χρηματοδότησης της Ελλάδας αυτή η «τρικλοποδιά» από την Moody’s...