Πρωτοφανή φαινόμενα πανικού αρχίζουν να γίνονται ορατά στο τραπεζικό σύστημα, καθώς από τα μικρομεσαία «λουκέτα» η επιχειρηματικότητα της εποχής του μνημονίου περνά στα μεγάλα «κανόνια»: ένα περιστατικό, στο οποίο εμπλέκεται μεγάλη ιδιωτική τράπεζα και το ΑΛΤΕΡ συζητείται από χθες έντονα στους κύκλους των τραπεζών και της αγοράς των ΜΜΕ, καθώς δίνει ίσως το μέτρο του... φόβου του τερματοφύλακα (τραπεζίτη) πριν από το πέναλτι (των επισφαλειών).
Σύμφωνα με πληροφορίες που έκαναν πολύ γρήγορα το γύρο της αγοράς (έφθασαν μάλιστα μέχρι το βραδινό τηλεοπτικό δελτίο του ΣΚΑΙ) λίγα 24ωρα μετά την υποβολή αίτησης από το ΑΛΤΕΡ για υπαγωγή του στο άρθρο 99 του ν. 3588/2007, περί συνδιαλλαγής με τους πιστωτές, παρουσιάσθηκε το ακόλουθο περίεργο, αν όχι πρωτοφανές για τα συναλλακτικά ήθη, φαινόμενο:
- Ως γνωστόν, στην Ελλάδα έχει εφευρεθεί από δεκαετίες η μεταχρονολογημένη επιταγή: ενώ σε όλο τον κόσμο η επιταγή είναι στις καθημερινές συναλλαγές σχεδόν ισοδύναμη με τα μετρητά (εξοφλείται αμέσως μετά την έκδοσή της), στη (χρεοκοπημένη) χώρα που... δίνει μαθήματα χρηματοοικονομικής στους απολίτιστους είθισται η επιταγή να εξοφλείται σε μελλοντική ημερομηνία, αναγραφόμενη στο σώμα της. Μια σημαντική λεπτομέρεια είναι ότι η μεταχρονολόγηση της επιταγής δεν καλύπτεται από το νόμο, αλλά απλώς αποτελεί πάγια συναλλακτική πρακτική, από την οποία σπανίως παρεκκλίνουν οι συναλλασσόμενοι: με απλά λόγια, μόνο ένας κακόβουλος που έχει σκοπό να βλάψει μια επιχείρηση θα ζητήσει -όπως έχει τυπικά το δικαίωμα- να εξοφληθεί μια επιταγή νωρίτερα από τη «μεταχρονολογημένη» ημερομηνία εξόφλησής της.
- Αυτό ακριβώς φαίνεται ότι έκανε η ιδιωτική τράπεζα: λίγα 24ωρα μετά την ανακοίνωση ότι το ΑΛΤΕΡ προσφεύγει στη Δικαιοσύνη για να προστατευθεί από τους πιστωτές του, η τράπεζα ζήτησε την (πρόωρη, 20 ημέρες νωρίτερα!) εξόφληση επιταγής του καναλιού που ήταν κατατεθειμένη σε αλληλόχρεο λογαριασμό επιχείρησης-πελάτη της. Κατά την επικρατέστερη εκδοχή που δίνεται από τραπεζικά στελέχη, η εισπρακτική εταιρεία που «κυνηγούσε» για λογαριασμό της τράπεζας καθυστερούμενες οφειλές διαφημιστικής εταιρείας, βρήκε στο λογαριασμό της επιταγή του ιδιωτικού καναλιού και έσπευσε να την «καρφώσει», υπό το φόβο ότι στη λήξη της θα έμενε ακάλυπτη. Η κίνηση αυτή, καθόλα νόμιμη ασφαλώς, αν και αντίθετη προς τα ιδιότυπα συναλλακτικά ήθη της χώρας, ερμηνεύθηκε ως προσπάθεια της τράπεζας να προστατευθεί από τις παρενέργειες της οικονομικής κατάρρευσης του ιδιωτικού καναλιού, που έχει σήμερα τεράστια ανοίγματα στο τραπεζικό σύστημα και τη διαφημιστική αγορά (από επιστροφές, δηλαδή άτυπες εκπτώσεις επί τιμολογίων διαφήμισης).
Σημειώνεται ότι το ΑΛΤΕΡ, μετά την αποτυχία της προσπάθειας διάσωσής του με είσοδο νέου στρατηγικού επενδυτή, ανακοίνωσε ότι υπέβαλε «στις 6 Μαΐου 2011αίτηση ανοίγματος διαδικασίας συνδιαλλαγής κατ’ άρθρο 99 Ν. 3588/2007 για την επίτευξη συμφωνίας μεταξύ της Εταιρείας και των πιστωτών της και αίτηση λήψεως προληπτικών μέτρων κατ’ άρθρο 100 σε συνδυασμό με το άρθρο 10 Ν. 3588/2007 ενώπιον του αρμοδίου Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, η συζήτηση των οποίων προσδιορίσθηκε για τη δικάσιμο της 15ης Ιουνίου 2011».
Με απλά λόγια, η εταιρεία κάνει την ύστατη προσπάθεια διάσωσης της περιουσίας της από τράπεζες και λοιπούς πιστωτές, που έχουν απαιτήσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, χρησιμοποιώντας τις διατάξεις της νομοθεσίας που αποτελούν το τελευταίο καταφύγιο μιας επιχείρησης πριν από την πτώχευση. Βέβαια, μόνο μία στις πενήντα επιχειρήσεις καταφέρνει τελικά να διασωθεί, αξιοποιώντας αυτές τις διατάξεις, που όμως αυξάνουν τη διαπραγματευτική της δύναμη έναντι των πιστωτών.
Τα όσα συμβαίνουν με το ΑΛΤΕΡ έχουν ευρύτερο ενδιαφέρον, όπως σχολιάζουν τραπεζικά στελέχη, γιατί καταδεικνύουν ότι η κρίση και τα σοβαρά προβλήματα των τραπεζικών ισολογισμών οδηγεί σε πλήρη ανατροπή των «άγραφων νόμων» της αγοράς: είναι η πρώτη φορά που μια τράπεζα επιχειρεί να εισπράξει πρόωρα επιταγές επιχείρησης, λίγο πριν αυτή κριθεί αν θα υπαχθεί στις προστατευτικές διατάξεις του άρθρου 99, ώστε να αρχίσει διαπραγματεύσεις με τους πιστωτές της.
Μάλιστα, στην προκειμένη περίπτωση έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον αν θα ακολουθήσουν το παράδειγμα της συγκεκριμένης μεγάλης τράπεζας και άλλες, σε μια προσπάθεια να προστατευθούν από επισφάλειες. Αν συμβεί αυτό και το φαινόμενο γενικευθεί, η αγορά θα οδηγηθεί σε... αγριότητες, προειδοποιούν τραπεζικά στελέχη, καθώς κάθε επιχείρηση που θα υποβάλλει αίτηση υπαγωγής στο άρθρο 99 θα βρίσκεται αντιμέτωπη με καταιγιστικά... «καρφώματα» μεταχρονολογημένων επιταγών της από τράπεζες.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η κυβέρνηση, επιχειρώντας να καλύψει κενά του ισχύοντος πτωχευτικού νόμου, ο οποίος εκτιμάται ότι θα έχει ευρύτατη εφαρμογή σε μια εποχή μεγάλων και πολλών «κανονιών», φέρνει σύντομα νέες διατάξεις στη Βουλή (ήδη ολοκληρώθηκε η σχετική διαδικασία δημόσιας διαβούλευσης). Στόχος τους είναι, μεταξύ άλλων, να σταματήσει το φαινόμενο όπου μια μειοψηφία πιστωτών μπορεί να μπλοκάρει μια συμφωνία για εξυγίανση επιχειρήσεις.
Όπως έχει ανακοινώσει ο υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, Μ. Χρυσοχοϊδης, με τις νέες ρυθμίσεις «εισάγεται η δυνατότητα δέσμευσης των μη συναινούντων πιστωτών, λύνοντας έτσι το υπαρκτό με τις ισχύουσες ρυθμίσεις του Πτωχευτικού Κώδικα (οι οποίες προβλέπουν μεν για το προ-πτωχευτικό στάδιο τη διαδικασία της συνδιαλλαγής, χωρίς όμως η συμφωνία που απορρέει από αυτή τη διαδικασία να δεσμεύει τους μη συναινούντες πιστωτές) “πρόβλημα της συλλογικής δράσης”. Δηλαδή, ακόμη και αν όλοι οι πιστωτές αναγνωρίζουν ότι μια ρύθμιση των απαιτήσεών τους που θα διασώσει τον οφειλέτη θα είναι προς το συλλογικό συμφέρον, κάθε ένας χωριστά μπορεί να ελπίζει ότι οι λοιποί πιστωτές θα υποστούν το κόστος της ρύθμισης και θα εξυγιάνουν την επιχείρηση του οφειλέτη, χωρίς όμως ο πιστωτής αυτός να υποστεί τις θυσίες της ρύθμισης».