Η ΕΤΕ, η Alpha και… το μεγάλο παιχνίδι!

Ο έμπειρος εισαγγελέας Εφετών, Ισίδωρος Ντογιάκος, έχει από χθες στα χέρια του μια «καυτή» χρηματιστηριακή υπόθεση, στη διερεύνηση της οποίας είναι πολύ εύκολο να… χαθεί κάπου μεταξύ Αθήνας και Νέας Υόρκης και να υποχρεωθεί να στείλει τον φάκελο στο αρχείο. Ο κ. Ντογιάκος καλείται να απαντήσει σε δύο κρίσιμα ερωτήματα: στήθηκε χρηματιστηριακό «παιχνίδι» με τις μετοχές και τα εισηγμένα στην Ν. Υόρκη ADR της Εθνικής και της Alpha και, αν στήθηκε, ποιοι ήταν οι κερδισμένοι;

Τα λιμνάζοντα ύδατα σε αυτή την υπόθεση τάραξε μια ερώτηση του βουλευτή Φώτη Κουβέλη, ο οποίος διατύπωσε στο χαρτί τις εύλογες υποψίες που γεννήθηκαν σε πολλούς παράγοντες της αγοράς, ότι το… παρ’ ολίγον deal της Εθνικής και της Alpha αποτέλεσε για κάποιους επιτήδειους το κατάλληλο υλικό για να στηθεί ένα χρηματιστηριακό παιχνίδι χωρίς προηγούμενο, στο βαθμό που φαίνεται ότι για πρώτη φορά στα ελληνικά χρηματιστηριακά χρονικά ίσως έχουμε ενώπιόν μιας ένα «παίγνιο» που διαδραματίσθηκε σε δύο αγορές: της Αθήνας και της Ν. Υόρκης.

«Χωρίς τη συνδρομή των αμερικανικών εποπτικών αρχών, η έρευνα αυτή δεν θα προχωρήσει», τόνιζε χαρακτηριστικά στο “B” έμπειρο στέλεχος ελληνικής χρηματιστηριακής εταιρείας, διαπίστωση που αποτελεί κοινό τόπο για όσους έχουν παρακολουθήσει την υπόθεση, επιχειρώντας να αποκωδικοποιήσουν χρηματιστηριακές κινήσεις και να σχηματίσουν το συνολικό παζλ, τα πρώτα κομμάτια του οποίου φαίνεται ότι τοποθετήθηκαν στο τραπέζι από την πρώτη στιγμή που οι δύο τραπεζικές διοικήσεις άρχισαν εμπιστευτικά τις συνομιλίες τους, στις 18 Ιανουαρίου.

Το ίδιο έμπειρο στέλεχος τονίζει στο “B” ότι το «παιχνίδι» με τις δύο βαριές τραπεζικές μετοχές φαίνεται να έχει «παιχτεί» σε δύο φάσεις:

- Την πρώτη περιέγραψε πολύ εύστοχα στην ερώτησή του προς τον υπουργό Οικονομικών, η οποία έδωσε το έναυσμα στους εισαγγελείς, ο κ. Κουβέλης: στο διάστημα ενός μήνα από την έναρξη των εμπιστευτικών διαπραγματεύσεων των δύο διοικήσεων, μέχρι τη δημοσιοποίηση της πρότασης της Εθνικής στο ευρύτερο κοινό, «οι τιμές των μετοχών των δύο τραπεζών αυξήθηκαν κατά 33% τηςALPHA-BANK (3.78 ευρώ την 17η Ιανουαρίου και 5.5 την 21η Φεβρουαρίου ) και κατά 18% της ΕΤΕ (6,44 ευρώ την 17η Ιανουαρίου και7,6 ευρώ την 21η Φεβρουαρίου)». Το ερώτημα που θα πρέπει να απαντήσει η έρευνα είναι αν η χρηματιστηριακή αγορά απλώς «σπεκουλάριζε», χωρίς να έχει διαρρεύσει η προνομιακή πληροφορία περί της έναρξης των συνομιλιών, ή αν σε κάποιους κύκλους η πληροφορία –κακώς!- διέρρευσε και έδωσε αφορμή για επενδυτικές κινήσεις με…. σημαδεμένη τράπουλα.

- Η δεύτερη φάση του «παιχνιδιού», που είναι και η πιο σύνθετη, άρχισε να «παίζεται» την Παρασκευή, 18 Ιανουαρίου, δηλαδή την ημέρα που είναι βέβαιο πλέον ότι η προνομιακή πληροφορία διέρρευσε, γι’ αυτό άλλωστε και αμέσως αποφασίσθηκε από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς η αναστολή διαπραγμάτευσης των δύο μετοχών, λίγες ώρες πριν το κλείσιμο της συνεδρίασης στην Αθήνα. Ακολούθησαν τα αιτήματα παροχής εξηγήσεων που υπέβαλε στις δύο διοικήσεις η Επιτροπή, στα οποία η Εθνική απάντησε πρώτη ΠΡΙΝ το κλείσιμο του ΧΑ, με τη γνωστή ανακοίνωση της πρότασής της, ενώ η Alpha απάντησε αργότερα, όταν όμως είχε ήδη αρχίσει (από τις 4 μ.μ. ώρα Ελλάδος) η διαπραγμάτευση των ADR (πιστοποιητικά κατάθεσης μετοχών) των δύο τραπεζών στην Νέα Υόρκη.

- Σε αυτό το χρονικό σημείο αρχίζουν και τα περίεργα, που φθάνουν στην άλλη όχθη του Ατλαντικού: στην Ν. Υόρκη άλλαξαν χέρια 90,7 εκατ. ADR της Εθνικής και περισσότερα από 85.000 ADR της Alpha. Για τις συναλλαγές επί του ADR της Alpha, χρηματιστηριακά στελέχη λένε ότι ήταν μεν πολύ αυξημένες σε σχέση με τους συνήθεις όγκους συναλλαγών, αλλά πάντως η αξία τους ήταν μικρή. Αντίθετα, στα ADR της Εθνικής, οι συναλλαγές της 18ης Φεβρουαρίου ήταν εντυπωσιακά υψηλές και αντιστοιχούν σε περισσότερα από 22 εκατ. μετοχές της τράπεζας. Τόσο μεγάλη κινητικότητα στα ADR της Εθνικής είχε να εμφανισθεί από τον Απρίλιο του 2010, εν μέσω της κορύφωσης του «ελληνικού δράματος», όταν είχαν αλλάξει χέρια σε τρεις διαδοχικές συνεδριάσεις περίπου 143 εκατ. ADR. Ακόμη και με αυτό το μέτρο, συναλλαγές 90,7 εκατ. ADR σε μια συνεδρίαση είναι τεράστιες. Αξίζει να σημειωθεί, ότι οι πωλητές ADR και των δύο τραπεζών βρήκαν «εύφορο» έδαφος, καθώς στη συνεδρίαση της Παρασκευής, 18 Φεβρουαρίου, παρότι η Alpha είχε στο μεταξύ απορρίψει την πρόταση της ΕΤΕ, το ADR της Alpha έκλεισε με άνοδο21,38% και της Εθνικής με 6,76%.

- Ουσιαστικά, δηλαδή, στην προκειμένη περίπτωση έχουμε ένα σημαντικό «φούσκωμα» των δύο μετοχών στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, όπου η προνομιακή πληροφορία ήταν γνωστή μόνο στα υψηλά κλιμάκια των δύο διοικήσεων και στους συμβούλους τους (Morgan Stanley και Bank of America/M. Lynch, από την πλευρά της Εθνικής και JP Morgan-Citigroup από την πλευρά της Alpha), οι οποίοι δεσμεύονται από συμφωνίες με ρήτρες εμπιστευτικότητας. Και, ακολούθως, ένα μεγάλο «ξεφόρτωμα» ADR κυρίως της Εθνικής, που πιθανότατα έδωσε μεγάλα κέρδη σε κάποιους πωλητές. Αν αυτοί είχαν πρόσβαση σε προνομιακή πληροφόρηση και γνώριζαν καλύτερα από τους αγοραστές, ότι το deal ήταν οριστικά «νεκρό», θα μιλάμε για ένα σοβαρό χρηματιστηριακό αδίκημα, από αυτά που επισύρουν μεγάλες ποινές, αλλά και είναι εξαιρετικά δύσκολο να εντοπισθούν με βεβαιότητα από τις αρχές. Αν διαπιστωθεί, πάντως, ότι όλως τυχαίως κάποιοι πελάτες των τεσσάρων αμερικανικών επενδυτικών τραπεζών που αναμείχθηκαν στις διαπραγματεύσεις ως σύμβουλοι είχαν μεγάλη συμμετοχή στις επίμαχες συναλλαγές, αυτό θα αποτελεί μια αρκετά σημαντική ένδειξη «διαρροής» προνομιακής πληροφορίας.

Πέραν όλων αυτών, όμως, που θα πρέπει να διερευνηθούν όχι μόνο από τις εισαγγελικές αρχές, αλλά και με τη συνδρομή της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και της αμερικανικής SEC, τίθεται βάσει του νόμου 3340/2005, ένα σοβαρό ζήτημα πιθανών ευθυνών των δύο τραπεζικών διοικήσεων. Ο νόμος για τα βασικά αδικήματα του Χρηματιστηρίου (συναλλαγές στη βάση προνομιακής πληροφόρησης, χειραγώγηση τιμών μετοχών) ορίζει κάτι ιδιαίτερα σημαντικό, σε ό,τι αφορά τον τρόπο με τον οποίο είναι υποχρεωμένες οι διοικήσεις εισηγμένων εταιρειών να διαχειρίζονται προνομιακές πληροφορίες.

Σύμφωνα με το νόμο, κάθε προνομιακή πληροφορία πρέπει να δημοσιοποιείται αμέσως. Αν οι διοικήσεις των εταιρειών κρίνουν ότι υπάρχουν λόγοι να μη δημοσιοποιηθεί η πληροφορία, έχουν κατά το νόμο και την ευθύνη για όσα θα συμβούν, σε περίπτωση «διαρροής» -αυτό σημαίνει ότι μπορεί να επιβληθούν πρόστιμα για την απόκρυψη προνομιακών πληροφοριών από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς.

Προφανές είναι, ότι στην προκειμένη περίπτωση την προνομιακή πληροφορία οι δύο διοικήσεις είχαν λόγους να μην την δημοσιοποιήσουν, για να αποφευχθεί χρηματιστηριακή «σπέκουλα», που ενδεχόμενως να επηρέαζε τις διαπραγματεύσεις. Όμως, έχει επιβεβαιωθεί πλέον, ότι η προνομιακή πληροφορία με κάποιο τρόπο «διέρρευσε» την Παρασκευή, 18 Φεβρουαρίου, πριν ανακοινωθεί επίσημα από τις διοικήσεις, γι’ αυτό και αποφασίσθηκε η αναστολή διαπραγμάτευσης των δύο μετοχών. Αντικειμενική ευθύνη για τη διαρροή έχουν οι δύο διοικήσεις και μένει να αποφασίσει η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς αν συντρέχει λόγος να επιβληθούν πρόστιμα.

Ευθύνη ίσως έχουν οι δύο διοικήσεις και για το «παιχνίδι» στην Ν. Υόρκη: από τη στιγμή που ανεστάλη η διαπραγμάτευση των μετοχών τους στην Αθήνα, επί των οποίων βασίζονται τα ADR που διαπραγματεύονται στην Ν. Υόρκη, ενδεχομένως όφειλαν να έχουν ζητήσει από τη διοίκηση του NYSE την προσωρινή αναστολή και της διαπραγμάτευσης των ADR, ώστε να μην γίνουν συναλλαγές, τουλάχιστον πριν ανακοινώσει και η Alpha την απάντησή του διοικητικού της συμβουλίου στην πρόταση της Εθνικής. Αυτό δεν έγινε, αλλά για το αν θα πρέπει να επιβληθούν κυρώσεις αρμοδία είναι η αμερικανική SEC.