Το κράτος «κουρεύει» τις καταθέσεις

Οι ελληνικές τράπεζες δεν κινδυνεύουν, ιδίως όσο οι καταθέσεις διατηρούνται σε υψηλό επίπεδο. Παρά τη μείωση τους, οι καταθέσεις σε ελληνικές τράπεζες ξεπερνούν τα 208 δις ευρώ και αυτό αποτελεί ένα ασφαλές δίκτυ προστασίας για τις ελληνικές τράπεζες.Βεβαίως η μείωση των καταθέσεων – πέρυσι την ίδια εποχή ήταν 232 δις ευρώ – αναμένεται οτι θα συνεχισθεί λόγω της έλλειψης ρευστότητας στην αγορά. Οι καταθέσεις δεν φεύγουν πιά στο εξωτερικό, αντίθετα υπάρχουν σποραδικές εισορές, όμως χρησμοποιούνται για κατανάλωση και για πληρωμή φόρων. Καθώς έχουν σταματήσει οι αυξήσεις μισθών και τα μπόνους και σε πολλές επιχειρήσεις έχουμε μείωση των μισθών, οι καταθέσεις αποτελούν τη μόνη πηγή χρήματος για την πληρωμή των υποχρεώσεων των καταθετών.

Θεωρητικά, το χρήμα που αποσύρεται απο τις καταθέσεις επιστρέφει στις τράπεζες ώς νέες καταθέσεις κάποιου άλλου. Διότι αν υποθέσουμε οτι κάποιος αγοράζει ενα προιόν, ο έμπορος που του το πούλησε εισπράττει το χρήμα και το καταθέτει στην τράπεζα.

Στην πράξη όμως αυτό δεν γίνεται τώρα, διότι σε κάποιο σημείο του κύκλου, το χρήμα καταλήγει πλέον στην εφορία. Οι καταθέσεις του δημοσίου δεν συμπεριλαμβάνονται στο ύψος των ιδιωτικών καταθέσεων των 208 δις που ανακοίνωσε η Τράπεζα της Ελλάδος. Και αν λάβουμε υπόψη μας οτι το δημόσιο μειώνει το έλλειμμα – δηλαδή τις δαπάνες του – και προσπαθεί με αστυνομικούς πλέον τρόπους να αυξήσει τα έσοδα του, καταλαβαίνουμε οτι το μεγάλο πρόβλημα της ρευστότητας των τραπεζών οφείλεται κυρίως στην απορρόφηση χρήματος απο το δημόσιο και οχι στην εκροή καταθέσεων στο εξωτερικό.

Η μείωση του ελλείμματος το 2010 αφαίρεσε απο τις τράπεζες 16 δις ευρώ, ποσό ιδιαίτερα μεγάλο και το οποίο αναμένεται οτι θα αφαιρείται κάθε χρόνο για φέτος και τα επόμενα χρόνια, όσο η δημοσιονομική προσαρμογή συνεχίζεται. Τα χρήματα αυτά που παίρνει το δημόσιο απευθείας απο τις καταθέσεις πηγαίνουν στο εξωτερικό για να πληρώσουν τους τόκους και τα χρεολύσια του δημοσίου χρέους. Έτσι φεύγουν απο το "σύστημα" περισσότερα απο 16 δισ ευρώ τον χρόνο.

Είναι λοιπόν η εφορία, η πληρωμή του δημοσίου χρέους και η διακοπή πληρωμών του δημοσίου στους προμηθευτές του, που δημιουργεί το πρόβλημα στις τράπεζες οι οποίες με τη σειρά τους είναι αδύνατον να προχωρήσουν σε εγκρίσεις και εκταμιεύσεις νέων δανείων σε επιχειρήσεις και καταναλωτές. Η κατάσταση αυτή δεν αναμένεται να βελτιώθεί, όσο το δημόσιο συνεχίζει να μειώνει τα ελλείμματα του. Και έτσι η «βόμβα» του δημοσίου ελλείμματος πέφτει στις πλάτες των ιδιωτών και των τραπεζών, οι οποίοι καλούνται να βρούν άλλες πηγές χρηματοδότησης – δηλαδή μία και μόνη, τις εξαγωγές.

Πολλοί θεωρούν οτι οι τράπεζες θα καταφέρουν να βγούν στις αγορές για άντληση ρευστότητας, πριν βγεί το δημόσιο. Σύμφωνα με τους τραπεζίτες, αυτό δεν πρόκειται να συμβεί, διότι η δανειοληπτική ικανότητα των τραπεζών εξαρτάται απο την αξιολόγηση του ελληνικού δημοσίου. Και όσο αυτή παραμένει χαμηλή, ούτε το ίδιο το δημόσιο αλλά ούτε και οι τράπεζες μπορούν να δανειστούν απο τις διεθνείς αγορές.
Ο κύκλος λοιπόν της ύφεσης διατηρείται και θα διατηρείται για αρκετά χρόνια ακόμη έως ότου αποκατασταθεί η αξιοπιστία του ελληνικού δημοσίου, αλλάξει θετικά η αξιολόγηση του απο τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης και καταφέρει να βγεί για δανεικά στις διεθνείς αγορές.