Ο πόλεμος κυβέρνησης-τρόικας και… διαπλοκής

Μια άκρως πολιτική σύγκρουση της κυβέρνησης με τους επίσημους πιστωτές της χώρας και τα ιδιωτικά συμφέροντα που στοιχίζονται πίσω τους βρίσκεται πίσω από την ακραία όξυνση της ελληνικής κρίσης χρέους και την ακατάσχετη σεναριολογία για άμεση αναδιάρθρωση του χρέους. Με ασυνήθιστη ωμότητα, τα στελέχη της ΕΚΤ δείχνουν ήδη πού βρίσκεται το πρόβλημα: «θα πάρετε βοήθεια, μόνο αν μας πείσετε ότι έχετε αποφασίσει την εκποίηση της δημόσιας περιουσίας και ότι αυτή απόφαση θα εφαρμοστεί».

Αυτό το κρίσιμο πολιτικό παιχνίδι από χθες παίζεται πλέον αρκετά ανοικτά: ο Ιταλός κεντρικός τραπεζίτης Λορέντσο Μπίνι Σμάγκι ανέλαβε να μεταφέρει και δημόσια στην κυβέρνηση το μήνυμα, ότι η επιπλέον βοήθεια που χρειάζεται απεγνωσμένα η Ελλάδα για να αποφύγει τα χειρότερα θα δοθεί από την Ε.Ε. και το ΔΝΤ μόνο αν πεισθούν οι επίσημοι πιστωτές ότι η κυβέρνηση έχει ξεπεράσει τις εσωτερικές της αντιστάσεις στις ιδιωτικοποιήσεις.

«Για να είμαστε ξεκάθαροι η Ελλάδα έχει τα λεφτά. Η κρατική περιουσία η οποία μπορεί να ιδιωτικοποιηθεί ξεπερνάει το 100% του ΑΕΠ και κατά συνέπεια είναι πολιτικό ζήτημα εάν θελήσουν να προχωρήσουν σε κάτι τέτοιο ή όχι», τόνισε ο Ιταλός τραπεζίτης, που ανήκει στην κλειστή ομάδα των κορυφαίων στελεχών της ΕΚΤ. «Δεν είναι μια εύκολη απόφαση καθώς τα πολιτικά συμφέροντα είναι πολλά», επισήμανε με νόημα ο Σμάγκι.

Σε μια προσπάθεια να ανταποκριθεί σε αυτό το μήνυμα, η κυβέρνηση έκανε χθες μια προσπάθεια να πείσει ότι αυτή την φορά τα σχέδια ιδιωτικοποιήσεων δεν θα μείνουν επί χάρτου, με το κυβερνών κόμμα εγκλωβισμένο από τις διασυνδέσεις του με τα ισχυρά συνδικάτα του δημοσίου τομέα και τους «βαρόνους» της οικονομίας, που με πολλούς τρόπους «διαπλέκονται» με τον ευρύτερο δημόσιο τομέα.

Σε μια έκτακτη, άτυπη συνεδρίαση της Διυπουργικής Επιτροπής Αποκρατικοποιήσεων μπήκαν στο τραπέζι μεγάλα «φιλέτα» της δημόσιας περιουσίας, που ενδιαφέρουν ιδιαιτέρως τα ιδιωτικά επιχειρηματικά συμφέροντα, τα οποία με τη σειρά τους στοιχίζονται πίσω από τους επίσημους πιστωτές:

- Ανακοινώθηκε ότι η ΔΕΠΑ, το μονοπώλιο του φυσικού αερίου που είχε διεκδικηθεί στο παρελθόν από τα αντίστοιχα μονοπώλια της Ισπανίας και της Γαλλίας, θα είναι από τις πρώτες μεγάλες δημόσιες επιχειρήσεις που θα πάρουν σειρά για πώληση σε στρατηγικό εταίρο, με αποκοπή του ομφάλιου λώρου που τη συνδέει με την ΔΕΗ (option απόκτησης μετοχών της ΔΕΠΑ).

- Επιπλέον, για τα «χρυσά» ακίνητα του Δημοσίου, που ενδιαφέρουν ιδιαιτέρως τα διεθνή επενδυτικά κεφάλαια, έγινε γνωστό ότι θα επιλεγεί πολύ σύντομα ο σύμβουλος που θα υποδείξει πώς θα αξιοποιηθούν/εκποιηθούν. Το σχέδιο αυτό έχει μεγάλο ενδιαφέρον όχι μόνο για τους επενδυτές του real estate, όπως φαίνεται εκ πρώτης όψεως, αλλά κυρίως για τις μεγάλες διεθνείς τράπεζες, καθώς ο κ. Γ. Παπακωνσταντίνου έχει δηλώσει την πρόθεσή του να δημιουργήσει μία ή περισσότερες εταιρείες ειδικού σκοπού, οι οποίες με σύγχρονα εργαλεία (τιτλοποιήσεις κ.α.) θα «φέρουν μπροστά», από χρονική άποψη, τα έσοδα που θα έχει το Δημόσιο σε βάθος χρόνου από την αξιοποίηση των ακινήτων. Με απλά λόγια, μια περιουσία αξίας δεκάδων δις. ευρώ θα γίνει η βάση για χρηματοοικονομικές συναλλαγές μεγάλης κλίμακας με τους μεγάλους της παγκόσμιας τραπεζικής αγοράς, οι οποίοι περιμένουν τεράστια κέρδη και προμήθειες.

- Ο ξεχασμένος Οργανισμός Διεξαγωγής Ιπποδρομιών Ελλάδας, για τον οποίο το Δημόσιο επένδυσε τεράστια ποσά πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες χωρίς σοβαρά αποτελέσματα σήμερα, τέθηκε στο επενδυτικό στόχαστρο της εταιρείας του γαλλικού ιπποδρόμου PMU, η οποία έστειλε και εκπροσώπους της στη συνεδρίαση της διυπουργικής, για να δείξει το ενδιαφέρον της. Ταυτόχρονα, οι Γερμανοί της Deutsche Telekom περιμένουν μέσα στο 2011 άλλο ένα «πακέτο» (10%) μετοχών του ΟΤΕ, με το οποίο θα πάρουν τον πλήρη έλεγχο του Οργανισμού και η διυπουργική χθες τους «έκλεισε το μάτι».

Ουσιαστικά, τα σενάρια χρεοκοπίας της χώρας δεν είναι παρά η «απάντηση» των επίσημων πιστωτών και των ιδιωτικών συμφερόντων που βρίσκονται πίσω τους στη διαφαινόμενη «απροθυμία» του ΠΑΣΟΚ να προωθήσει «γνήσιες» ιδιωτικοποιήσεις, οι οποίες τυχαίνει να εξυπηρετούν τα συμφέροντα των μεγάλων ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, που βλέπουν το μνημόνιο σαν μια χρυσή ευκαιρία για να «ξεκλειδώσουν» το σεντούκι του πλουσιότερου κράτους της Ευρώπης (όσο και αν αυτό ακούγεται παράδοξο, το Ελληνικό Δημόσιο είναι από τα πλουσιότερα κράτη του δυτικού κόσμου, καθώς εξακολουθεί να διατηρεί τεράστια συμμετοχή στην οικονομία και περιουσιακά στοιχεία που η αξία τους υπερβαίνει το ΑΕΠ, ενώ τα περισσότερα κράτη της Ευρώπης έχουν «αδυνατίσει», μετά το κύμα φιλελευθερισμού και ιδιωτικοποιήσεων των τελευταίων δεκαετιών).

Κατά τον πρώτο χρόνο εφαρμογής του μνημονίου, η κυβέρνηση έκανε αυτό που ήταν πολιτικά εύκολο και εν πολλοίς αδιάφορο για τους πιστωτές μας: περιέκοψε οριζόντια τα λαϊκά εισοδήματα και εισήγαγε μεταρρυθμίσεις, που σε βάθος χρόνου αποσύρουν την «κρατική εγγύηση» εισοδήματος των φτωχότερων (βλ. ασφαλιστική μεταρρύθμιση). Αυτές οι γενικές περικοπές ήταν πολιτικά «εύκολες» για το ΠΑΣΟΚ, ευκολότερες τουλάχιστον από το έργο που καλείται να επιτελέσει τώρα, υπό την απειλή χρεοκοπίας: να έλθει, δηλαδή, σε σύγκρουση με τα συνδικάτα και τους ισχυρούς εγχώριους επιχειρηματίες, που νέμονται σε μεγάλο βαθμό τα οικονομικά προνόμια από τη λειτουργία του ευρύτερου δημόσιου τομέα.

Από την ΓΕΝΟΠ ΔΕΗ, μέχρι τα εγχώρια συμφέροντα του ηλεκτρονικού τζόγου, που διασυνδέονται με τον ΟΠΑΠ, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ καλείται να έλθει σε ρήξη με τα συμφέροντα που ιστορικά στηρίζουν το κόμμα, με σχέσεις όχι πάντα «καθαρές» και «διαφανείς». Αυτό εξηγεί και την άρνηση των περισσότερων υπουργών να εφαρμόσουν το σχέδιο Παπακωνσταντίνου για τις ιδιωτικοποιήσεις, που αμέσως μόλις έγινε αισθητή διεθνώς προκάλεσε την οξύτατη αντίδραση επίσημων πιστωτών και αγορών, με την Γερμανία να επαναφέρει τα σενάρια χρεοκοπίας πιο ανοικτά από ποτέ.

Ο Σάιμον Τζόνσον, καθηγητής οικονομικών και πρώην επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ, στο βιβλίο του «Δεκατρείς τραπεζίτες» έχει περιγράψει με μεγάλη σαφήνεια το πολιτικό πρόβλημα που κλήθηκαν να διαχειριστούν όλες οι κυβερνήσεις χωρών, που «διασώθηκαν» με προγράμματα του ΔΝΤ. Πολύ γρήγορα στην εφαρμογή αυτών των προγραμμάτων, οι κυβερνήσεις καλούνται πάντα να αποφασίσουν ποια τοπικά συμφέροντα θα διασώσουν και ποια θα πρέπει να θυσιασθούν υπέρ των διεθνών «δυνάμεων της αγοράς», καθώς τα χρήματα των πιστωτών δεν φθάνουν για όλους. Πάντα αυτή η συζήτηση γίνεται υπό την απειλή του Ταμείου, ότι άρνηση συμμόρφωσης οδηγεί σε διακοπή χρηματοδότησης, χρεοκοπία και κατάρρευση ολόκληρου του οικονομικού συστήματος μιας χώρας.

Μετά τις «οριζόντιες» περικοπές και το ΠΑΣΟΚ καλείται τώρα να αποφασίσει με ποια συνδικαλιστικά και επιχειρηματικά συμφέροντα θα πάει και ποια θα αφήσει (για να θυμηθούμε και το γνωστό τραγουδοποιό). Οι επίσημοι πιστωτές, πίσω από τους οποίους κρύβονται τα επιχειρηματικά συμφέροντα των δικών τους χωρών, που περιμένουν το μεγάλο «φαγοπότι» τους στην Ελλάδα, καθιστούν πλέον σαφές στην κυβέρνηση, ότι όσο αμφιταλαντεύεται, τόσο περισσότερο θα πιέζεται με την απειλή χρεοκοπίας, πλήρους κατάρρευσης του ελληνικού οικονομικού και επιχειρηματικού συστήματος και λεηλασίας του εθνικού πλούτου με άλλους όρους, ακόμη πιο σκληρούς, μετά τη γενική κατάρρευση.

Δυστυχώς για τους πιστωτές της χώρας, όμως, η Ελλάδα έχει μια σημαντική ιδιαιτερότητα: ύστερα από χρόνια διαφθοράς, διαπλοκής και πελατειακών σχέσεων, τα θιγόμενα εγχώρια συμφέροντα έχουν αποδείξει ιστορικά ότι μπορούν ακόμη και να «γκρεμίζουν» κυβερνήσεις, αν απειληθεί η επιβίωσή τους. Γι’ αυτό και η προσπάθεια εκποίησης ασημικών για την αποφυγή της χρεοκοπίας μεταβάλλεται πολύ εύκολα σε ένα επικίνδυνο ναρκοπέδιο, που μπορεί ανά πάσα στιγμή να κλονίσει την κυβέρνηση και να αφήσει τους πιστωτές χωρίς… συνομιλητή.