Μεγάλος τραπεζικός «γάμος» με το ζόρι!

Το σενάριο ενός μεγάλου τραπεζικού «γάμου», που θα προωθηθεί από την κυβέρνηση με το καλό ή με… το ζόρι, αναβιώνει από χθες, μετά την κατάθεση της τελευταίας νομοθετικής ρύθμισης του υπουργείου Οικονομικών, που δίνει στους εκπροσώπους του Δημοσίου στις τραπεζικές διοικήσεις δικαιώματα βέτο σε αποφάσεις στρατηγικής σημασίας, «νομικού ή χρηματοοικονομικού χαρακτήρα».

Για τη νομοθετική ρύθμιση, που δίνει στην κυβέρνηση ένα ισχυρό θεσμικό όπλο, ικανό να ανατρέψει ισορροπίες στο τραπεζικό σύστημα αν αξιοποιηθεί, αναπτύσσονται ήδη από χθες στους τραπεζικούς κύκλους δύο θεωρίες:

- Σύμφωνα με την πιο «αθώα» εκδοχή, πρόκειται για ένα πολιτικό τέχνασμα, που αποσκοπεί στην αποκατάσταση των δυσμενών εντυπώσεων, που δημιουργήθηκαν μετά τις ανοικτές επιθέσεις των τελευταίων ημερών από υπουργούς και βουλευτές του ΠΑΣΟΚ στους τραπεζίτες και στον υπουργό Οικονομικών. «Δίνουμε εγγυήσεις συνεχώς, αλλά δεν βλέπουμε ρευστότητα στην οικονομία από τις τράπεζες», είναι η μόνιμη επωδός της κριτικής που ασκείται. Σε αυτή την κριτική θέλησε να απαντήσει ο υπουργός Οικονομικών με αυτή την τροπολογία, αλλά δεν πρόκειται να την αξιοποιήσει «επιθετικά», λένε οι υποστηρικτές της «αθώας» εκδοχής. Υπογραμμίζουν, μάλιστα, ότι ήδη οι τράπεζες έχουν κινηθεί παρασκηνιακά προς την Κομισιόν, αμφισβητώντας τη συμβατότητα της τροπολογίας με το κοινοτικό δίκαιο, και περιμένουν ότι είναι πιθανό να αποσυρθεί κατόπιν κοινοτικής παρέμβασης. Γνώστες του κοινοτικού δικαίου λένε, όμως, στο “B” ότι είναι απίθανο να αμφισβητηθεί η τροπολογία από την Κομισιόν, καθώς είναι εύλογο ένα κράτος που έχει προσφέρει εγγυήσεις δανεισμού και κεφαλαιακές ενισχύσεις, οι οποίες αντιστοιχούν σε πολύ υψηλό ποσοστό του ΑΕΠ (περίπου στο ένα τέταρτο, χωρίς να υπολογίζονται τα νεότερα 30 δις. ευρώ εγγυήσεων) να θέλει να διασφαλίσει τη σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος, με αυξημένα δικαιώματα για τους εκπροσώπους του στις τράπεζες.

- Σύμφωνα με το πιο «πονηρό» σενάριο, όμως, το όλο πολιτικό «περιτύλιγμα» της τροπολογίας δεν είναι παρά ένα προπέτασμα καπνού, πίσω από το οποίο κρύβονται πολύ σοβαρότερα θέματα. Η κυβέρνηση βρίσκεται υπό ασφυκτική πίεση από την τρόικα να επισπεύσει την αναδιάρθρωση του τραπεζικού συστήματος, ώστε να δημιουργηθεί το συντομότερο έστω ένας μεγάλος και ισχυρός κεφαλαιακά τραπεζικός όμιλος, ο οποίος θα έχει τα φόντα να κλείσει συμφωνίες με ξένες τράπεζες για διατραπεζική χρηματοδότηση. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος, σύμφωνα με πολλούς αναλυτές, για να περιορισθεί η εξάρτηση των ελληνικών τραπεζών από την ΕΚΤ: η ισχυρή τράπεζα θα μπορέσει να λειτουργήσει σαν ένας δίαυλος σύνδεσης με τη διατραπεζική αγορά, σε μια περίοδο που διαφαίνεται ότι οι ελληνικές τράπεζες θα παραμείνουν αποκλεισμένες τουλάχιστον μέχρι το 2013 από το διατραπεζικό σύστημα, λόγω του παρατεταμένου αποκλεισμού του Δημοσίου από την αγορά ομόλογων. Και θα χρηματοδοτήσει τις άλλες τράπεζες και την πραγματική οικονομία, συμβάλλοντας στην αποτροπή ενός πιστωτικού «κραχ», το οποίο είναι, σύμφωνα με το ΔΝΤ, μια από τις τρεις σοβαρότερες απειλές στην ανάπτυξη και την ομαλή εφαρμογή του μνημονίου.

Η δεύτερη, «πονηρή» εκδοχή, αναπόφευκτα επαναφέρει στο προσκήνιο το σενάριο συγχώνευσης της Εθνικής με την Alpha, αυτή την φορά χωρίς πολλές δυνατότητες του διοικητικού συμβουλίου της Alpha να πει το μεγάλο «όχι» στον γάμο. Αν η Εθνική επαναφέρει την πρότασή της μετά την ισχύ της διάταξης που αναβαθμίζει τα δικαιώματα του εκπροσώπου του Δημοσίου στο διοικητικό συμβούλιο της Alpha, αυτός θα έχει τη δυνατότητα να μπλοκάρει μια απόφαση απόρριψης της προσφοράς, υποχρεώνοντας τη Διοίκηση να φέρει το θέμα σε γενική συνέλευση.

Αν εξελισσόταν μια τέτοια μετωπική αντιπαράθεση της Alpha, όχι πια με τη διοίκηση της Εθνικής, αλλά με το Ελληνικό Δημόσιο, πίσω από το οποίο στοιχίζεται και η τρόικα, είναι προφανές ότι το κόστος για την Alpha, άμεσο και έμμεσο, θα ήταν πολύ υψηλό. Γι’ αυτό το λόγο, το δικαίωμα βέτο που θα έχει πλέον ο εκπρόσωπος του Δημοσίου είναι ένα πανίσχυρο όπλο, ακόμη και αν τελικά δεν χρησιμοποιηθεί: και μόνο η απειλή μπλοκαρίσματος των αποφάσεων απόρριψης μιας πρότασης της Εθνικής από τον εκπρόσωπο του Δημοσίου θα υποχρέωνε τη διοίκηση της Alpha να εξετάσει με άλλο μάτι μια νέα προσφορά της Εθνικής.

Μένει να φανεί πολύ σύντομα, αν θα επιβεβαιωθούν οι θιασώτες του «πονηρού» σεναρίου. Είναι γεγονός, όμως, ότι η κρίση στο τραπεζικό σύστημα της ευρωζώνης είναι πλέον πολύ σοβαρή και από χθες η ΕΚΤ έστειλε ένα μήνυμα στην Ιρλανδία, το οποίο έχει ιδιαίτερη σημασία και για την Ελλάδα.

Μετά τα ιρλανδικά τεστ αντοχής στις μεγάλες τράπεζες, που ανακοινώθηκε χθες ότι θα χρειασθούν πρόσθετα κεφάλαια 24 δις. ευρώ για να επιβιώσουν, η ΕΚΤ αναμενόταν ότι θα ανακοίνωνε τη δημιουργία νέου μηχανισμού χρηματοδότησης, ο οποίος θα στήριζε τις ιρλανδικές τράπεζες και άλλες ασθενείς τράπεζες της περιφέρειας. Τελικά αυτό δεν έγινε, καθώς οι σχετικές προτάσεις μπλοκαρίσθηκαν από τους κεντρικούς τραπεζίτες της Γερμανίας και της Ολλανδίας, οι οποίοι επιμένουν ότι δεν είναι δουλειά της ΕΚΤ να στηρίζει αφερέγγυες τράπεζες και το πρώτο βήμα θα πρέπει να γίνει από την ιρλανδική κυβέρνηση. Η ιρλανδική κυβέρνηση, από την πλευρά της, ασκεί πίεση στην ΕΚΤ, προειδοποιώντας ότι θα «κουρέψει» πιστωτές των ιρλανδικών τραπεζών, μετατρέποντας σε κεφάλαιο τα ομόλογα μειωμένης εξασφάλισης που κατέχουν κυρίως ευρωπαϊκές τράπεζες.

Αυτή η σκληρή αντιπαράθεση, που δεν είναι ακόμη σαφές πώς θα καταλήξει, έχει ενδιαφέρον για την Ελλάδα, καθώς δείχνει ότι η ΕΚΤ κινείται αρκετά αποφασιστικά προς την κατεύθυνση της μείωσης των πιστώσεων στις εξαρτημένες τράπεζες της περιφέρειας, πιέζοντας τις κυβερνήσεις να κάνουν το πρώτο βήμα, με μέτρα δραστικής εξυγίανσης των τραπεζών. Δεν είναι καθόλου τυχαίο, ότι εν μέσω αυτών των πιέσεων, η κυβέρνηση φέρνει στη Βουλή μια ρύθμιση, που θα της επιτρέψει, αν χρειασθεί, να «σπάσει αυγά» για να προωθηθούν οι τραπεζικοί «γάμοι».