Τι βγάζουν τα stress test: κερδισμένοι και χαμένοι

Εθνική, Eurobank και Τράπεζα Πειραιώς είναι οι τρεις τράπεζες που αναμένεται ότι θα έχουν τις καλύτερες επιδόσεις στα stress test που ολοκληρώνονται στις αρχές του καλοκαιριού, ενώ η μεθοδολογία τους φέρνει σε δυσμενή θέση την Alpha Bank, το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο και την Τράπεζα Κύπρου, η οποία ήδη δρομολόγησε κεφαλαιακή ενίσχυση με έκδοση μετατρέψιμων ομολογιών.

Η μεθοδολογία των ελέγχων αντοχής που θα διεξαχθούν από την Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή (European Banking Authority) κρύβει ένα «δώρο» και δύο παγίδες για τις ελληνικές τράπεζες:

- Αποφασίσθηκε οριστικά να μην μετρηθούν στον έλεγχο οι κεφαλαιακές απώλειες από ένα «κούρεμα» στα κρατικά ομόλογα των τραπεζικών χαρτοφυλακίων, αλλά μόνο στα επενδυτικά χαρτοφυλάκια. Δεδομένου ότι όλες οι ελληνικές τράπεζες έχουν μεταφέρει σχεδόν στο σύνολό τους τα ομόλογα που κατέχουν στα τραπεζικά χαρτοφυλάκια (διακρατούμενα ως τη λήξη), η επίπτωση του «κουρέματος» στην αξία των ομολόγων είναι αμελητέα και δεν χρειάζεται καν να συζητηθεί. Αντίθετα, σκληρά θα είναι τα τεστ σε ό,τι αφορά τα άλλα στοιχεία ενεργητικού των τραπεζών, δηλαδή κυρίως τα δάνεια, αφού θα ελεγχθεί η επάρκειά τους σε δύσκολα μακροοικονομικά σενάρια, που απαιτούν σχηματισμό υψηλών προβλέψεων για επισφάλειες.

- Η πρώτη «παγίδα» των ελέγχων, όμως, είναι ότι αυτή την φορά δεν μετρηθούν συνολικά τα κεφάλαια πρώτης βαθμίδας (tier 1), στα οποία περιλαμβάνονται και τα κεφάλαια που έχει διαθέσει στις τράπεζες το Δημόσιο με έκδοση προνομιούχων μετοχών, αλλά και τα υβριδικά κεφάλαια (ομόλογα μειωμένης εξασφάλισης). Αυτή τη φορά θα μετρηθούν μόνο τα βασικά κεφάλαια του tier 1, δηλαδή το μετοχικό κεφάλαιο και τα αποθεματικά. Ο πήχης για να περάσει μια τράπεζα τον έλεγχο θα είναι το 5%, έναντι 6% στους προηγούμενους ελέγχους. Αυτό το σκέλος της μεθοδολογίας των ελέγχων κρύβει παγίδες για τις ελληνικές τράπεζες, καθώς έχουν στην κεφαλαιακή τους βάση σημαντικά «μαξιλάρια» προνομιούχων μετοχών του Δημοσίου και υβριδικών κεφαλαίων, τα οποία σε αυτούς τους ελέγχους δεν θα μετρήσουν.

- Η δεύτερη «παγίδα», που θα έχει και τις σοβαρότερες επιπτώσεις στις ελληνικές τράπεζες, θα είναι οι έλεγχοι ρευστότητας που θα γίνουν, χωρίς τα αποτελέσματά τους να δοθούν στη δημοσιότητα, για να μην προκληθούν φαινόμενα κρίσης εμπιστοσύνης. Σε αυτούς τους ελέγχους θα δοκιμασθεί η αντοχή των τραπεζών σε ακραίες περιπτώσεις συμπίεσης της ρευστότητας από μείωση καταθέσεων και αξίας καλυμμάτων δανεισμού, αλλά και στην περίπτωση που χρειασθεί το Δημόσιο να αποσύρει τις εγγυήσεις δανεισμού που έχει προσφέρει. Είναι προφανές, ότι χωρίς τα δεκάδες δις. ευρώ εγγυήσεων που έχει προσφέρει το Δημόσιο οι ελληνικές τράπεζες θα εμφανίσουν προβληματικό προφίλ ρευστότητας. Δεν είναι τυχαίο, ασφαλώς, ότι η Τράπεζα της Ελλάδος συνεχώς προειδοποιεί το τελευταίο διάστημα τους τραπεζίτες για τους κινδύνους ρευστότητας, ζητώντας να προετοιμάσουν τα σχέδιά τους για σταδιακή απεξάρτηση από την ΕΚΤ και από τις κρατικές εγγυήσεις.

Με τα σενάρια των νέων ελέγχων, όπως αυτά έχουν πλέον οριστικοποιηθεί, σε σαφώς καλύτερη θέση από όλες τις ελληνικές τράπεζες θα βρεθεί η Εθνική Τράπεζα, ακολουθούμενη από την Eurobank και την Τράπεζα Πειραιώς, ενώ η Alpha Bank, που είχε ικανοποιητικότατες επιδόσεις στα προηγούμενα τεστ, αυτή την φορά θα βρεθεί πολύ κοντά στο όριο της αποτυχίας, γι’ αυτό και το τελευταίο διάστημα οι αναλυτές θεωρούν αναγκαία την κεφαλαιακή της ενίσχυση.

Σύμφωνα με μετρήσεις που έκανε η Piraeus Securities, θυγατρική της Τράπεζας Πειραιώς χρηματιστηριακή εταιρεία, ο δείκτης βασικής κεφαλαιακής επάρκειας (core tier 1 ratio) της Εθνικής Τράπεζας, σε ένα σενάριο αυξημένων προβλέψεων για επισφάλειες, παρόμοιο με αυτό που αναμένεται να εφαρμοσθεί στα ευρωπαϊκά τεστ, θα διαμορφωθεί σε 7,5%, δηλαδή 2,5% πάνω από το ελάχιστο όριο του 5%. Αντίστοιχα, ο δείκτης της Eurobank θα διαμορφωθεί σε 6,4% και της Τράπεζας Πειραιώς σε 4,9%.

Για την Alpha Bank, σύμφωνα με την ίδια ανάλυση, ο δείκτης υποχωρεί στο 4,9%, δηλαδή οριακά χαμηλότερα από το ελάχιστο αποδεκτό όριο των ελέγχων. Το ίδιο ισχύει και για το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, που με τις αυξημένες προβλέψεις στο χαρτοφυλάκιο δανείων θα δει το δείκτη βασικής κεφαλαιακής επάρκειας να υποχωρεί στο 4,8%. Και για τις δύο τράπεζες, ακόμη και αν οριακά βρεθούν πάνω από το ελάχιστο όριο του 5%, τίθεται ζήτημα κεφαλαιακής ενίσχυσης.

Επίσης, για την Τράπεζα Κύπρου ο δείκτης διαμορφώνεται πολύ χαμηλότερα από τη βάση, στο 3,8%, αλλά η διοίκηση της τράπεζας έχει ήδη συγκαλέσει γενική συνέλευση για την έγκριση έκδοσης μετατρέψιμου ομολογιακού δανείου, μέχρι του ποσού των 1,342 δις. ευρώ, με το οποίο διπλασιάζονται τα βασικά της κεφάλαια και ξεφεύγει από το όριο των ελέγχων.

Αυτονόητο είναι, βεβαίως, ότι με την ίδια μεθοδολογία ελέγχων η ATEbank είναι η τράπεζα-ουραγός και σε αυτά τα τεστ αντοχής, αφού δεν έχει ολοκληρώσει ακόμη τη διαδικασία ενίσχυσης των κεφαλαίων της. Ο δείκτης βασικής κεφαλαιακής επάρκειας πέφτει πολύ κοντά στο απόλυτο… μηδέν (0,4% για την ακρίβεια) και είναι ευνόητο ότι η κυβέρνηση θα χρειασθεί να ολοκληρώσει το συντομότερο μια γενναία κεφαλαιακή ενίσχυση της κρατικής τράπεζας, προκειμένου να βελτιώσει τις επιδόσεις της στα επερχόμενα τεστ αντοχής.