Η ευρωπαϊκή κρίση χρέους θα περάσει σταδιακά στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη μέσω του τραπεζικού συστήματος και συγκεκριμένα εξαιτίας ενός δραστικού περιορισμού των πιστώσεων που παρέχουν οι δυτικοευρωπαϊκές τράπεζες προς τις χώρες αυτές.Η αρχή γίνεται με τις αυστριακές τράπεζες που κλήθηκαν από τις αρχές της χώρας τους να σκληρύνουν τη στάση τους ως πιστωτές. Όπως έγινε γνωστό τη Δευτέρα, η Κεντρική Τράπεζα της Αυστρίας ανακοίνωσε την εισαγωγή νέων και ιδιαίτερα αυστηρών κεφαλαιακών κανόνων για τα τραπεζικά ιδρύματα καθώς και ενός μειωμένου ορίου δανεισμού που θα καταστήσει δύσκολο το δανεισμό των Αυστριακών τραπεζών στο εξωτερικό, συγκεκριμένα στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη.
Εκτιμάται ότι η κίνηση αυτή θα ενισχύσει την ασφάλεια των αυστριακών τραπεζών και κατ’ επέκταση του αυστριακού δημοσίου, θα επιδεινώσει όμως την αρνητική συγκυρία και θα πλήξει τα κράτη όπου οι αυστριακές τράπεζες δραστηριοποιούνται, πρωτίστως δε την Ουγγαρία η οποία βουλιάζει πλέον σε συναλλαγματική κρίση.
Η ανακοίνωση της κεντρικής τράπεζας έριξε τις τιμές των μετοχών των μεγαλύτερων αυστριακών τραπεζών – Erste Bank, Raiffeisen International και Bank Austria, θυγατρική η τελευταία της ιταλικής Unicredit με έδρα τη Βιέννη. Η τιμή της Erste έπεσε κατά 9%, της Raiffeisen κατά 4.17% και της Bank Austria κατά 1.17%. Παράλληλα, όμως – προς μεγάλη ανακούφιση της αυστριακής κυβέρνησης – οδήγησε σε μείωση των σπρεντ των 10ετών αυστριακών ομολόγων έναντι των γερμανικών στις 150 μονάδες βάσης – από 191 όπου είχαν βρεθεί την περασμένη βδομάδα
Σύμφωνα με την οδηγία της Κεντρικής Τράπεζας της Αυστρίας, οι τρεις τράπεζες θα πρέπει:
• Να εφαρμόσουν πλήρως τους κεφαλαιακούς κανόνες της Βασιλείας ΙΙΙ 6 χρόνια νωρίτερα, από τον Ιανουάριο του 2013. Σύμφωνα με αυτούς, ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών – με τον υπολογισμό των ιδίων κεφαλαίων να περιλαμβάνει και τις προνομιούχες μετοχές για τη βοήθεια που οι αυστριακές τράπεζες έχουν πάρει από το κράτος και άλλους επενδυτές – θα πρέπει να πάει αρχικά στο 7%, ενώ άλλο ένα 3% βασικών κεφαλαίων σταθμισμένων με βάση τον κίνδυνο θα προστεθούν ως τον Ιανουάριο του 2016.
• Να επιβάλλουν περιορισμούς στην παροχή νέων πιστώσεων, έτσι ώστε να διασφαλιστεί ότι το ποσοστό των νέων δανείων επί των καταθέσεων δεν θα ξεπεράσει το 110%. ( Κι αυτό είναι που θα φέρει τη μεγάλη σκλήρυνση καθώς τα σημερινά νούμερα δανείων για την Ουγγαρία ξεπερνούν το 130%).
Ο Έντβαρντ Νοβότνι, διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Αυστρίας, προσπάθησε να χρυσώσει το χάπι, δηλώνοντας ότι οι νέες ρυθμίσεις θα αποδώσουν ένα αξιόπιστο μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης για της οικονομίες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, που δεν θα επηρεάζεται από τις διακυμάνσεις του οικονομικού κύκλου. Όμως στη Βουδαπέστη, το Βουκουρέστι και το Κίεβο δεν το βλέπουν καθόλου έτσι. Ό,τι κι αν λένε στη Βιέννη, εκτιμούν κύκλοι αναλυτών, στην πραγματικότητα οι αυστριακές αρχές σύρουν μια κάθετη διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στις δραστηριότητες των αυστριακών τραπεζών στην ίδια τους τη χώρα και τις δραστηριότητές τους στις άλλες χώρες. Αυτό σημαίνει ότι στο πολύ κοντινό μέλλον, θα δούμε κι άλλα κακά νέα από την περιοχή, ιδίως από την Ουγγαρία που έχει προσφύγει ξανά στο ΔΝΤ .
Η νέα πολιτική δεν θα κάνει κάποια μεγάλη διαφορά άμεσα, επειδή οι αυστριακές τράπεζες έχουν κάνει ή σχεδιάζουν περικοπές για να μειώσουν την έκθεσή τους στο ευρωπαϊκό χρέος και να ενισχύσουν τους ισολογισμούς τους. Ο νέος κανόνας για λόγο δανείων προς καταθέσεις στο 110% αφορά τις νέες χορηγήσεις – οπότε θα δείξει τη δυναμική του στο εγγύς και μεσοπρόθεσμο μέλλον.
Ωστόσο η δημόσια ανακοίνωση των μέτρων από την πλευρά της κεντρικής τράπεζας της Αυστρίας δίνει στις αυστριακές εμπορικές τράπεζες την πολύτιμη πολιτική κάλυψη που θα χρειαστούν όταν θα κληθούν να απαντήσουν στα ερωτήματα και τις κατηγορίες των κυβερνήσεων και των εποπτικών αρχών της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης – γιατί θα έχουν τη δυνατότητα να τα ρίχνουν όλα στις αρχές της Βιέννης…
Η δημόσια ανακοίνωση της κεντρικής τράπεζας της Αυστρίας αποτυπώνει επίσης και μια κρίσιμη μεταστροφή της πολιτικής της Ευρώπης σε σχέση με την κρίση του 2008. Να θυμηθούμε ότι το 2008-2009 οι δυτικοευρωπαϊκές τράπεζες είχαν στηρίξει τις προσπάθειες να διασφαλιστεί ότι οι τράπεζες και οι άλλοι πολυμερείς οργανισμοί δεν θα προχωρούσαν σε ξαφνική φυγή πιστώσεων από την Ανατολική και Κεντρική Ευρώπη. Αντιθέτως, σήμερα, και μετά από μια τέτοια ανακοίνωση, θα είναι δύσκολο ακόμα και για την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης που είχε αναλάβει το συντονισμό του εγχειρήματος του 2008, να προωθήσει μια ανάλογη πρωτοβουλία.
Οι οικονομίες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, πλην Ρωσίας, είναι πλήρως εξαρτημένες από τις δυτικοευρωπαϊκές τράπεζες, αφού τα τρία τέταρτα του συνολικού ενεργητικού του τραπεζικού τους συστήματος ανήκει σε αυτές. Πέρα από την Ουγγαρία, οι πιο εξαρτημένες από τις ξένες πιστώσεις χώρες είναι η Ουκρανία, η Ρουμανία και η Βουλγαρία.