Η Πορτογαλία πάει σε πολιτική κρίση

Κρίσιμη καθίσταται η κατάσταση στην Πορτογαλία, παρά τη σχετική επιτυχία της χτεσινής δημοπρασίας 12μηνων έντοκων γραμματίων με την οποία η Λισσαβόνα κατάφερε να αντλήσει 1 δις ευρώ από τις αγορές. Το επιτόκιο βεβαίως ήταν ανεβασμένο – μετά την υποβάθμιση της πιστοληπτική αξιολόγησης της χώρας κατά 2 βαθμίδες από τη Moody’s – φτάνοντας στο 4.33% έναντι 4.05% της προηγούμενης δημοπρασίας, ενώ η έκδοση υπερκαλύφθηκε κατά 2.2. Μικρή ωστόσο ήταν η ανακούφιση της κυβέρνησης Σόκρατες που απειλείται πια με πολιτική κρίση, αφού για πρώτη φορά από την έναρξη της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους η ισχυροποιημένη δημοσκοπικά πορτογαλική αντιπολίτευση αρνείται να στηρίξει τα μέτρα λιτότητας.

Η χτεσινή δημοπρασία έλαβε χώρα λίγες ώρες μετά την ξαφνική υποβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης της Πορτογαλίας κατά δύο βαθμίδες από τη Moody’s, από το Α1 στο Α3 με ‘αρνητικές προοπτικές’ – αναφορά η οποία προμηνύει νέα υποβάθμιση στο εγγύς μέλλον.

Η Moody’s αιτιολόγησε την υποβάθμιση επικαλούμενη τις ‘μειωμένες αναπτυξιακές προοπτικές’ της Πορτογαλίας – σύμφωνα με τις προβλέψεις της Κεντρικής Τράπεζας της Πορτογαλίας, η οικονομία θα καταγράψει φέτος συρρίκνωση κατά 1,3%, πρόκειται δε για τη δεύτερη ύφεση στην Πορτογαλία μέσα στα τελευταία 3 χρόνια – τους κινδύνους που απορρέουν από την εφαρμογή του σταθεροποιητικού προγράμματος, τους κινδύνους περαιτέρω επιβάρυνσης του δημόσιου χρέους από τη στήριξη των τραπεζών και των επιχειρήσεων του ευρύτερου δημόσιου τομέα, αλλά και τις ατέλειες που ενέχονται σε ένα πιθανό ευρωπαϊκό σχέδιο διάσωσης της Πορτογαλίας μέσω του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.

Η υποβάθμιση αυτή αναμένεται ότι θα δυσκολέψει περαιτέρω τη χρηματοδότηση της Πορτογαλίας από τις αγορές, ιδίως από τη στιγμή που θα ακολουθήσει και η αναμενόμενη υποβάθμιση των πορτογαλικών τραπεζών – που όπως κι οι ελληνικές … ομόλογές τους δεν μπορούν πια να αντλήσουν χρήματα από τις κεφαλαιαγορές και εξαρτώνται χρηματοδοτικά από την ΕΚΤ.

Μετά το τέλος της πορτογαλικής δημοπρασίας, ο υπουργός Οικονομικών Φερνάντο Τεξέιρα ντο Σάντος δήλωσε στο Κοινοβούλιο ότι η Πορτογαλία θα συνεχίσει να χρηματοδοτεί τα χρέη της στα παρόντα επίπεδα ‘για κάποιο διάστημα ακόμα’, αναγνωρίζοντας ωστόσο πως όλα αυτά ‘δεν είναι μακροπρόθεσμα βιώσιμα’.

Κατά τον επικεφαλή του τμήματος ομολόγων της Banco Carregosa, Φιλίπε Σίλβα, εξάλλου ‘η Πορτογαλία σαφώς πλήρωσε πολλά χτες για βραχυπρόθεσμο δανεισμό, αλλά οι αποδόσεις δεν έχουν φτάσει ακόμη σε σημείο χωρίς επιστροφή. Η Λισσαβόνα θα αναζητήσει διάσωση μόνο αν τα επιτόκια των βραχυπρόθεσμων ομολόγων ξεπεράσουν το 5%’.

Η συγκυρία όμως ήδη καθίσταται οριακή για την Πορτογαλία, η οποία παρά τις μεγάλες – και επιτυχείς μέχρι στιγμής – προσπάθειες της κυβέρνησης Σόκρατες να αποφύγει την ευρωπαϊκή διάσωση – έρχεται πλέον αντιμέτωπη με το ενδεχόμενο της πολιτικής κρίσης. Και τούτο γιατί καθίσταται πλέον αμφίβολη η εφαρμογή του νέου – τέταρτου μέσα σε ενάμισι χρόνο! – σχεδίου λιτότητας που κατάρτισε τις περασμένες βδομάδες η πορτογαλική κυβέρνηση.

Το σχέδιο αυτό προβλέπει περικοπές των δαπανών υγείας και κοινωνικής ασφάλισης με στόχο τη μείωση του ελλείμματος στο 4.6% του ΑΕΠ φέτος και είναι το προϊόν συμφωνίας ανάμεσα στην κυβέρνηση Σόκρατες και ομάδας αξιωματούχων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της ΕΚΤ που επισκέφτηκαν για το σκοπό αυτό τη Λισσαβόνα τις προηγούμενες βδομάδες. Η εφαρμογή του όμως φαίνεται ότι θα προσκρούει πια στη στάση της κεντροδεξιάς αντιπολίτευσης που μέχρι στιγμής στήριζε τα κυβερνητικά πακέτα λιτότητας στο Κοινοβούλιο στο όνομα της σωτηρίας της χώρας αλλά αρνείται να το κάνει πια. Αυτή τη φορά, ο ηγέτης της Πέντρο Πάσος Κοέλο – που έχει πάρει αποφασιστικό κεφάλι στις προτιμήσεις των ψηφοφόρων σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις – έκανε μεταστροφή δηλώνοντας ότι δεν πρόκειται να στηρίξει άλλο σχέδιο λιτότητας, χωρίς δε τις ψήφους του κόμματος του το σχέδιο δεν μπορεί να εγκριθεί. Που θα πει ότι σε περίπτωση που επιμείνει σε αυτή του τη θέση, η Πορτογαλία καταλήγει σε πολιτική κρίση, καθώς η παραίτηση της κυβέρνησης Σόκρατες γίνεται αναπόφευκτη και μαζί της γίνεται αναπόφευκτη κι η ευρωπαϊκή διάσωση… πριν ή μετά τις πρόωρες εκλογές.