«Κλειδώνουν» την αναδιάρθρωση χρέους!

Μια κατ’ αρχήν συμφωνία αμφίβολης αξίας για το συντονισμό της οικονομικής πολιτικής στην ευρωζώνη πέτυχαν χθες βράδυ οι ηγέτες του Eurogroup. Οι αγορές προεξοφλούν, ότι στις 25 Μαρτίου οι αποφάσεις για «τελική λύση» απλώς θα παρατείνουν την αγωνία της Ελλάδας μέχρι τη βέβαιη αναδιάρθρωση του χρέους, εκτινάσσοντας χθες το μεσημέρι την απόδοση των 2 ετών ομολόγων πάνω και από το 17%.

Ύστερα από ένα πολύωρο διαπραγματευτικό θρίλερ, στη διάρκεια του οποίου η Άνγκελα Μέρκελ «προσέκρουσε» σε αλλεπάλληλους ελιγμούς και βέτο από πολλούς ηγέτες της ευρωζώνης, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Χέρμαν βαν Ρομπέι, ανακοίνωσε ότι έκλεισε η λεγόμενη «Συμφωνία για το ευρώ». Μια συμφωνία, που βασίζεται μεν στις γερμανικές «σκληρές» προτάσεις για το «Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας», αλλά έχει «νερωθεί» σε τέτοιο βαθμό, λόγω των επί μέρους ενστάσεων από πολλές χώρες, που δεν φαίνεται ικανή να προσφέρει στην Μέρκελ ένα ισχυρό επιχείρημα, ώστε να βάλει βαθιά το χέρι στο… γερμανικό ταμείο για την υποστήριξη των αδύναμων οικονομιών.

Το «Σύμφωνο για το ευρώ» περιλαμβάνει τη δέσμευση των χωρών της ευρωζώνης, ότι θα συντονίσουν τις πολιτικές τους στα δημοσιονομικά, φορολογικά, μισθολογικά και συνταξιοδοτικά πεδία. Κάθε χρόνο θα τίθενται στόχοι, κατόπιν διαβούλευσης, αλλά ο τρόπος επίτευξής τους, δηλαδή τα μέτρα που θα αποφασίζονται, θα επαφίενται στην πρωτοβουλία της κάθε εθνικής κυβέρνησης. Ουσιαστικά, δηλαδή, η Μέρκελ κέρδισε μεν ένα καλύτερο από το σημερινό συντονισμό της οικονομικής πολιτικής, χωρίς όμως συγκεκριμένους δεσμευτικούς στόχους και μέσα για την επίτευξή τους, όπως αρχικά πρότεινε η Γερμανία.

Ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι μπλόκαρε την υιοθέτηση συγκεκριμένων στόχων για το έλλειμμα και το χρέος, αντιπροτείνοντας να μετράει το συνολικό χρέος κάθε χώρας και όχι μόνο το δημόσιο, καθώς με αυτό το κριτήριο η Ιταλία είναι σε καλύτερη θέση και από την Γερμανία, έχοντας το χαμηλότερο ιδιωτικό χρέος στην Ευρώπη. Ο Ιρλανδός Έντα Κένι «τορπίλισε» τη γερμανική πρόταση για ελάχιστο φορολογικό συντελεστή για τις επιχειρήσεις, αφήνοντας μόνο κάποιες γενικόλογες δεσμεύσεις για συντονισμό της φορολογικής πολιτικής. Οι ενστάσεις πολλών κρατών «έφαγαν» από το τελικό σύμφωνο τις γερμανικές προτάσεις για αύξηση ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, συγκεκριμένα μέτρα για τον έλεγχο του μισθολογικού κόστους, όπως η κατάργηση των αυτόματων τιμαριθμικών αναπροσαρμογών που ισχύουν σε αρκετές χώρες.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός κατάφερε να «αναχαιτίσει», σύμφωνα με τις πληροφορίες που υπήρχαν μέχρι τα μεσάνυχτα, πριν δοθεί στη δημοσιότητα το τελικό κείμενο συμπερασμάτων της Συνόδου, την προσπάθεια να τοποθετηθεί η Ελλάδα μόνη της σε ειδική «ταχύτητα» της ευρωζώνης. Το αρχικό κείμενο συμπερασμάτων που παρουσίασε ο βαν Ρομπέι προέβλεπε, ότι ειδικά για την Ελλάδα θα προβλεπόταν η υποχρέωση να θεσπίσει νομοθετικά την απαγόρευση ελλειμμάτων («φρένα χρέους») και να προχωρήσει σε ιδιωτικοποιήσεις για την άντληση 50 δις. ευρώ μέχρι το 2015.

Ο κ. Παπανδρέου επέμεινε, με επιτυχία όπως φαινόταν μέχρι τα μεσάνυχτα, να αποτρέψει την καθιέρωση αυτών των επαχθών, ειδικών ρυθμίσεων για την Ελλάδα, αλλά μέχρι το τέλος της Συνόδου της 25ης Μαρτίου αναμένεται ότι θα συνεχίσει να βρίσκεται υπό συνεχή πίεση για ανάληψη μεγαλύτερων δεσμεύσεων, καθώς η Γερμανία και αρκετές ακόμη χώρες του Βορρά δεν δείχνουν ιδιαίτερη εμπιστοσύνη στην ελληνική κυβέρνηση.

Αυτό που τελικά απέμεινε από τις αρχικές προτάσεις της Γερμανίας για «Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας» είναι ένα «θολό» κείμενο πολιτικών δεσμεύσεων, που είναι πολύ αμφίβολο πώς και με ποια αποτελέσματα θα εφαρμοσθεί στην πράξη. Πάντως, πρόκειται για ένα κείμενο που δεν επιτρέπει στην Άνγκελα Μέρκελ να πανηγυρίσει μια μεγάλη επιτυχία στο εσωτερικό της Γερμανίας και αυτό εκ των πραγμάτων περιορίζει τα περιθώρια της Γερμανίδας καγκελαρίου για θεαματικές πρωτοβουλίες στήριξης των αδύναμων οικονομιών της περιφέρειας στις 25 Μαρτίου.

Έτσι, οι αναλυτές προεξοφλούν ότι η «τελική λύση» στην κρίση χρέους της ευρωζώνης μόνο… «τελική» δεν θα είναι. Ειδικά για την Ελλάδα, στις 25 Μαρτίου στην καλύτερη περίπτωση θα συμφωνηθεί η επιμήκυνση του δανείου των 110 δις. ευρώ και μια μείωση του επιτοκίου δανεισμού, ενώ ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Οικονομικής Σταθερότητας (EFSF) θα αναβαθμισθεί μεν ποσοτικά, με μια αύξηση των εγγυήσεων για να μπορεί να δανείζει μέχρι και 440 δις. ευρώ, αλλά όχι και ποιοτικά, ώστε να μπορεί να αγοράζει ομόλογα ή να δανείζει χώρες για να αποσύρουν ομόλογά τους από την αγορά. Έτσι, η ελληνική κυβέρνηση θα έχει μεν ένα ελαφρύτερο πλάνο εξυπηρέτησης του χρέους τα επόμενα χρόνια, όχι όμως και μια ουσιαστική μείωση χρέους και θα επαφίεται στις δικές της δυνατότητες το αν θα καταφέρει τελικά να αποφύγει την αναδιάρθρωση χρέους το 2013, όταν θα τεθεί σε λειτουργία ο μόνιμος Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας.

Ο Νούριελ Ρουμπίνι δήλωνε χθες στο “Bloomberg”, προεξοφλώντας αυτές τις ρυθμίσεις, ότι δεν δίνουν λύση στο πρόβλημα της Ελλάδας, καθώς η χώρα θα βρεθεί αντιμέτωπη με ένα χρέος που θα ξεπερνά το 150% του ΑΕΠ και με «αναιμική», στην καλύτερη περίπτωση, οικονομική ανάπτυξη. Όλα οδηγούν στην αναγκαιότητα της αναδιάρθρωσης χρέους, σύμφωνα με τον Ρουμπίνι, και η αγορά φαίνεται ότι «ποντάρει» πλέον ακριβώς σε αυτή την προοπτική.

Είναι χαρακτηριστικό, ότι οι αποδόσεις των διετών ομολόγων έγιναν χθες οι υψηλότερες με μεγάλη διαφορά της ελληνικής καμπύλης αποδόσεων, ξεπερνώντας το 17% και φθάνοντας αρκετά κοντά στο ιστορικό ρεκόρ (άνω του 18%), που είχε σημειωθεί το περασμένο καλοκαίρι. Αυτό, όπως και η παραμονή του ασφαλίστρου χρεοκοπίας (CDS) πάνω από τις 1.000 μονάδες βάσης (10%) δείχνουν ότι η αγορά προεξοφλεί αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους ακόμη και πριν από το 2013.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα υποδέχεται με… οργή αυτή την προοπτική, καθώς βλέπει ότι δεν θα αργήσει η στιγμή που θα χάσουν τεράστια ποσά οι τράπεζες από τις τοποθετήσεις σε ελληνικά ομόλογα και θα ανοίξει μια επικίνδυνη συζήτηση για ελεγχόμενες χρεοκοπίες στην ευρωζώνη. Το μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της ΕΚΤ, Λορέντσο Μπίνι Σμάγκι, ζήτησε χθες να απαγορευθούν οι χρεοκοπίες κρατών της ευρωζώνης και να περάσει σε ενιαίο ευρωπαϊκό φορέα η ευθύνη έκδοσης ομολόγων για όλα τα κράτη. Πρόκειται για την ύστατη προσπάθεια της ΕΚΤ να σταματήσει το γερμανικό… οδοστρωτήρα των ελεγχόμενων χρεοκοπιών, η οποία όμως δεν φαίνεται ότι έχει πολλές ελπίδες επιτυχίας, με το πολιτικό κλίμα που επικρατεί στην Γερμανία και φαίνεται να οδηγεί στο «κλείδωμα» της αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους.