«Κλειδώνει» η αναδιάρθρωση με «κούρεμα» πιστωτών!

Την ώρα που η Moody’s «πετσόκοβε» τη βαθμολογία της Ελλάδας σε επίπεδα Αγκόλας, επικαλούμενη τον κίνδυνο «κουρέματος» των ιδιωτών πιστωτών της χώρας, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε έδειχνε στην Ελλάδα ακριβώς αυτό το δρόμο, της αναδιάρθρωσης χρέους με συμμετοχή των ιδιωτών.

Οι «ξεχασμένες», παρότι υιοθετήθηκαν στα τέλη του 2010, προτάσεις της Γερμανίας για ελεγχόμενες χρεοκοπίες χωρών της ευρωζώνης από το 2013, αναβιώνουν δια στόματος του Γερμανού υπουργού, παρότι προκαλούν τις έντονες αντιδράσεις των αγορών και των οίκων αξιολόγησης.

Σε συνέντευξή του στην εφημερίδα “Stuttgarter Nachrichten”, που δημοσιεύθηκε χθες, ο Σόιμπλε ξεκαθαρίζει, ότι η Γερμανία θα επιμείνει στις 25 Μαρτίου να τεθούν εξαιρετικά αυστηροί όροι για την παροχή χρηματοδοτήσεων από το μόνιμο Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM), που θα τεθεί σε λειτουργία το καλοκαίρι του 2013, όταν θα λήγει το ελληνικό μνημόνιο και η διάρκεια του προσωρινού Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Οικονομικής Σταθερότητας (EFSF).

«Η Ευρωζώνη δεν μπορεί να αναλάβει την ευθύνη για τα χρέη μιας χώρας», τονίζει ο Σόιμπλε. «Συμπαραστεκόμαστε και αυτό δεν αντιβαίνει στις συνθήκες. Κάθε χώρα πρέπει κατ' αρχήν να λύνει η ίδια τα προβλήματα χρέους. Γι αυτό και τα μελλοντικά εργαλεία του μηχανισμού θα χρησιμοποιούνται μόνο κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις, όπως είναι ο κίνδυνος της Ευρωζώνης ως συνόλου. Επίσης», υπογραμμίζει, «θα προβλέπονται αυστηροί όροι, καθώς και η συμμετοχή ιδιωτών πιστωτών σε περίπτωση αναδιάρθρωσης χρέους χώρας-μέλους».

Ουσιαστικά, δηλαδή, το Βερολίνο προαναγγέλλει ότι θα κατέλθει στη διαπραγμάτευση της 25ης Μαρτίου, για το μέλλον των ευρωπαϊκών μηχανισμών στήριξης, ακριβώς με τις ίδιες προτάσεις που είχε θέσει στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης από το περασμένο φθινόπωρο, προκαλώντας τότε τη νέα αναταραχή στις αγορές, που οδήγησε την Ιρλανδία στο μηχανισμό στήριξης, την Πορτογαλία πολύ κοντά στην ίδια πορεία και την Ελλάδα σε σκληρότερο αποκλεισμό από τις αγορές, ύστερα από μια σύντομη περίοδο μείωσης του spread.

Οι προτάσεις αυτές, για την αρχιτεκτονική της ευρωζώνης μετά το 2013, προβλέπουν τα εξής:

- Ο μόνιμος μηχανισμός (ESM) θα τεθεί σε λειτουργία από το καλοκαίρι του 2013, με «προίκα» 440 δις. ευρώ για δάνεια σε ασθενείς χώρες της ευρωζώνης, όπως συμφώνησαν πρόσφατα οι υπουργοί Οικονομικών.

- Οι χώρες που θα ζητούν τη στήριξη του μηχανισμού, πέραν των σκληρών δεσμεύσεων που θα αναλαμβάνουν για την οικονομική πολιτική τους, θα περνούν από αυστηρούς ελέγχους φερεγγυότητας, όπου θα κρίνεται αν είναι σε θέση να εξυπηρετήσουν μακροπρόθεσμα το χρέος τους.

- Αν μια χώρα κριθεί αφερέγγυα, θα λαμβάνει μεν δάνειο, αλλά προηγουμένως θα αναδιαρθρώνεται το χρέος της, με «κούρεμα» των απαιτήσεων των ιδιωτών πιστωτών, ώστε να εξασφαλίζεται η μακροπρόθεσμη δημοσιονομική βιωσιμότητα.

Όλα αυτά έχουν άμεση αναφορά στην Ελλάδα, που θεωρείται από τους αναλυτές, όπως τονίσθηκε χθες και από την Moody’s, ότι το 2013 θα χρειασθεί νέο δάνειο, από τον ESM αυτή την φορά, ενώ πιθανότατα δεν θα πληροί τις προϋποθέσεις για να περάσει τους ελέγχους φερεγγυότητας. Η Moody’s προειδοποιεί, αρκετά εύλογα, ότι ανεξάρτητα από τις υπόλοιπες αποφάσεις της 25ης Μαρτίου, ο κίνδυνος «κουρέματος» των πιστωτών αποτελεί βασικό παράγοντα υποβάθμισης της πιστοληπτικής αξιολόγησης της Ελλάδας στην κερδοσκοπική κατηγορία Β1, όπου οι πιθανότητες να επιβληθούν ζημιές στους πιστωτές την επόμενη πενταετία θεωρούνται εξαιρετικά υψηλές, φθάνοντας το 20%.

Όμως, ο μηχανισμός ελεγχόμενων χρεοκοπιών δημιουργεί μια δυναμική αναδιάρθρωσης του χρέους της Ελλάδας πολύ πριν το 2013, όπως επισημαίνει η Moody’s: αν όλοι οι παράγοντες της αγοράς θεωρούν ως βέβαιη την αναδιάρθρωση το 2013, η Ελλάδα θα παραμείνει εντελώς αποκλεισμένη από τις αγορές το 2012, παρότι προβλέπεται από το μνημόνιο ότι θα αντλήσει με εκδόσεις ομολόγων τα μισά από τα κεφάλαια που θα χρειάζονται για την κάλυψη των δανειακών της αναγκών, αφού δεν θα επαρκούν οι προβλεπόμενες χρηματοδοτήσεις του δανείου των 110 δις. ευρώ.

Μπροστά στον κίνδυνο αυτό, να διατηρηθεί ο αποκλεισμός από τις αγορές και το 2012, η Moody’s εκτιμά ότι η ελληνική κυβέρνηση θα έχει ένα λόγο παραπάνω να επισπεύσει την αναδιάρθρωση του χρέους, με μια οργανωμένη και συμφωνημένη με τους πιστωτές, επίσημους και ιδιώτες, ανταλλαγή χρέους, που θα οδηγεί στη μείωση του συνολικού δημοσίου χρέους.

Ουσιαστικά, δηλαδή, ο δρόμος της χώρας προς την αναδιάρθρωση του χρέους με γερμανική «συνταγή» φαίνεται ότι έχει ανοίξει διάπλατα, με πολύ πιθανή την επίσπευση της διαδικασίας, αφού είναι πολύ πιθανό πλέον να «τιναχθεί στον αέρα» το μνημόνιο, πριν φθάσει η Ελλάδα στη λήξη του, το καλοκαίρι του 2013.

Οι εξελίξεις αυτές δημιουργούν έντονη πολιτική κινητικότητα στην κυβέρνηση, τροφοδοτώντας εκ νέου τα σενάρια για πρόωρες εκλογές αμέσως μετά τη Σύνοδο Κορυφής της 25ης Μαρτίου. Τα σενάρια αυτά ενισχύονται ιδιαίτερα, μετά τη χθεσινή συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, όπου για πρώτη φορά κλήθηκαν και συμμετείχαν, εκτός από τους υπουργούς, ο πρόεδρος της Βουλής, Φ. Πετσάλνικος και ο γραμματέας του ΠΑΣΟΚ, Μ. Καρχιμάκης. Ο Πρωθυπουργός δεν έχει αφήσει προς το παρόν έστω και υπαινιγμούς για τα σχέδιά του, αλλά εκτιμάται ότι αξιολογεί όλες τις προτάσεις για δυναμικές πολιτικές πρωτοβουλίες μετά τη Σύνοδο Κορυφής της 25ης Μαρτίου, χωρίς να αποκλείει τις πρόωρες εκλογές-αστραπή.