Η κυβέρνηση μετά την εργασιακή εφεδρεία στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, επισπεύδει τις διαδικασίες για τη συρρίκνωση κατά 30% και του σκληρού πυρήνα του κράτους. Το σχέδιο προβλέπει καταργήσεις και συγχωνεύσεις με στόχο την αναμόρφωση 20 «διακριτών ομάδων φορέων», στους οποίους περιλαμβάνονται όλα τα υπουργεία και τα εποπτευόμενα από αυτά Νομικά Πρόσωπα, γεγονός που σημαίνει ότι περίπου 250.000 υπάλληλοι θα βρεθούν κυριολεκτικά στον αέρα.Το σχέδιο της κυβέρνησης, που έχει ήδη επεξεργαστεί σε συνεργασία με τον ΟΟΣΑ, ο οποίος μάλιστα δεν διστάζει να προτείνει ακόμη και άρση της μονιμότητας τουλάχιστον για τους νεοεισερχόμενους υπαλλήλους, περιλαμβάνει καταργήσεις ή συγχωνεύσεις οργανισμών και ΝΠΔΔ που εποτεύονται από το κράτος, καταργήσεις ειδικών γραμματειών, επανακαθορισμό των οργανογραμμάτων περίπου 1.200 διευθύνσεων και αναμόρφωση χιλιάδων τμημάτων όλων των υπουργείων.
Οι υπάληλλοι που υπηρετούν στους υπό κατάργηση ή συγχώνευση φορείς είτε θα μετατεθούν υποχρεωτικά σε άλλες υπηρεσίες του Δημοσίου, είτε θα τεθούν υπό καθεστώς «εργασιακής εφεδρείας» στην περίπτωση που έχουν συνάψει συμβάσεις ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου, είτε θα ενταχθούν στα προγράμματα εθελουσίας εξόδου ή μειωμένης εργασίας με αντίστοιχη μείωση του μισθού τους, είτε θα τους χορηγηθούν άδειες άνευ αποδοχών για πέντε χρόνια.
Η κυβέρνηση αποδέχθηκε την επίσπευση της διαδικασίας αναδιάρθρωσης του «στενού» πυρήνα του κράτους, μετά από πιέσεις της Τρόικας ώστε να επιτευχθεί μείωση των δημοσίων δαπανών.
Οι σχετικές διαδικασίες θα κινηθούν παράλληλα με την υλοποίηση των μέτρων που έχουν ληφθεί τόσο για την κατάργηση ή την συγχώνευση 151 φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα και θα οδηγήσουν στην «εφεδρεία» περίπου 50.000 υπαλλήλους εκ των οποίων περίπου 20.000 θα βεθούν με τον έναν ή άλλο τρόπο εκτός της ασφάλειας του δημόσιου τομέα.
Από την άλλη πλευρά, η κυβέρνηση, εντός της προσεχούς εβδομάδας, θα δώσει στη δημοσιότητα και τις ρυθμίσεις για το νέο μισθολόγιο που θα επιφέρουν και νέες σημαντικές μειώσεις στις ήδη κουτσουρεμένες αποδοχές των υπαλλήλων, οι οποίες μάλσιτα στα τα «ρετιρέ» του Δημοσίου μπορεί να φθάσουν ακόμη και τα 1.500 ευρώ.
Με το νέο μισθολόγιο θα καταργηθούν όλα τα ειδικά επιδόματα και μόνον ένα τμήμα τους θα αναπληρωθεί. Στόχος είναι μάλιστα το πρίμ παραγωγικότητας, που θα αναπληρώσει ένα μόνον μέρος των υπό κατάργηση επιδομάτων, να χορηγείται μόνον ή κατά κύριο λόγο, στους εργαζόμενους Πανεπιστημιακής και Τεχνολογικής Εκπαίδευσης.
Γεγονός είναι πάντως ότι ως το τέλος του 2011 τα προνόμια τα οποία απολάβαναν οι δημόσιοι υπάλληλοι την περίοδο 1980 - 2009, οπότε μοιράζονταν αφειδώς θέσεις και χρήματα απ' όλες ανεξαιρέτως τις κυβερνήσεις, θα καταρρεύσουν.
Ιδιωτικές εταιρείες συμβούλων
Η αναμόρφωση του κράτους, όπως προκύπτει μάλιστα από σχετική μελέτη, θα ανατεθεί σε ιδιωτικές εταιρείες ειδικών επειρογνωμώνων, προκειμένου να ολοκληρωθεί άμεσα, μετά και τη διαπίστωση ότι τα στελέχη του Δημοσίου δεν διαθέτουν την αναγκαία τεχνογνωσία. Για όλους σχεδόν τους φορείς του Δημοσίου «θα επανεξεταστεί η λειτουργία και θα επαναπροσδιοριστεί η αποστολή τους με βάση συγκεκριμένα κριτήρια τα οποία θα αποτρέπουν τις αλληλοεπικαλύψεις αρμοδιοτήτων».
Ολοι οι υπουργοί, από την άλλη μπλευρά, θα υποχρεωθούν, το αργότερο ως το τέλος του έτους, να αποστείλουν στην αρμόδια Διυπουργική Γνωμοδοτική Επιτροπή, που συστήθηκε εκ νέου με την υπ΄ αριθμ. Υ169 απόφαση του πρωθυπουργού, κατάλογο με τους εποπτευόμενους φορείς τους οποίους προτείνουν να καταργηθούν ή να συγχωνευθούν.
Ως τότε η κυβέρνηση θα έχει επιλέξει ιδιωτική εταιρεία, στην οποία, κατ΄αρχάς, θα αναθέσει την κατάρτιση του «Μητρώου Φορέων του Δημοσίου». Το Μητρώο, λόγω του επείγοντος της διαδικασίας ολοκλήρωσης του, θα εγκατασταθεί στο Data Center της Δημόσιας Διοίκησης στην «Κοινωνία της Πληροφορίας Α.Ε.», ενώ θα υποστηρίζεται από «ομάδα εργασίας που θα συσταθεί από την εταιρεία για το σκοπό αυτό και στην οποία θα συμμετάσχουν στελέχη της και εξωτερικοί εμπειρογνώμονες».
Στη σχετική μελέτη, που έχει καταρτίσει το υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης, αναγνωρίζεται ότι «το εγχείρημα των συγχωνεύσεων - καταργήσεων φορέων του Δημοσίου παρουσιάζει ιδιαίτερη πολυπλοκότητα, η οποία οφείλεται αφενός μεν στην έκταση του - αφορά όλο το εύρος της δημόσιας διοίκησης - αλλά και τα πολλαπλά επίπεδα δράσης τα οποία εμπλέκει η διαδικασία αυτή κάθε αυτή (θεσμικό, διοικητικό, οργανωσιακό, ανθρώπινου δυναμικού, επικοινωνιακό κτλ)».
Ετσι, προκειμένου να είναι δυνατή η έναρξη και ολοκλήρωση του εγχειρήματος, «απαιτείται η συνδρομή μιάς σειράς προϋποθέσεων οι οποίες - αν και η ύπαρξη τους μοιάζει αυτονόητη -δεν υφίστανται από πλευράς Δημοσίου την παρούσα χρονική στιγμή». Η μίσθωση «εξωτερικών εμπειρογνωμόνων», ως εκ τούτου, θεωρείται μονόδρομος, προκειμένου οι σχετικές διαδικασίες να έχουν ολοκληρωθεί ως το τέλος του έτους.
Νέα επιχειρησιακά σχέδια
Οι εταιρείες συμβούλων, μετά την υπόδειξη από την πολιτική ηγεσία των υπουργείων των υπό κατάγηση ή συγχώνευση φορέων, θα προχωρήσουν στη λήψη των εξής μέτρων:
Πρώτον, θα εκπονήσουν μελέτη σκοπιμότητας στην οποία θα καταγράφονται όλες οι αρμοδιότητες του υπό κατάργηση ή συγχώνευση φορέα που θα μεταφερθούν σ΄άλλες μονάδες του δημόσιου τομέα.
Δεύτερον, θα καταρτίσουν το αναγκαίο θεσμικό πλαισίο (σχέδια νόμου, Προεδρικά Διατάγματα, Υπουργικές Αποφάσεις κλπ.
Τρίτον, θα παράσχουν την τεχνική υποστήριξη της διαδικασίας συγχώνευσης ή κατάργησης για τις συγκεκριμένες ομάδες φορέων του Δημοσίου.
Τέταρτον, θα συντάξουν επιχειρησιακά σχέδια λειτουργίας των νέων φορέων που θα προκύψουν από τις επιμέρους διαδικασίες συγχώνευσης.
Πέμπτον, θα προτείνουν λύσεις διαχείρισης του προσωπικού με βάση τις ιδιαιτερότητες που υπάρχουν σε κάθε φορέα ξεχωριστά.
Απολύσεις χωρίς αποζημίωση
Η κυβέρνηση δεν έχει καταλήξει για το ποιά θα είναι ακριβώς η …τύχη των περίπου 250.000 υπαλλήλων των φορεών που θα καταργηθούν ή θα συγχωνευθούν, έτσι ώστε να μειωθεί κατά 30% το κράτος σύμφωνα με τις σχετικές δεσμεύσεις προς την Τρόικα.
Γεγονός είναι πάντως ότι ένας σημαντικός αριθμός υπαλλήλων, των οποίων καταργούνται οι οργανικές θέσεις θα μπορούν ακόμη και να απολυθούν, με δεδομένο μάλιστα ότι παρότι θεωρούνται μόνιμοι, σε αυτή την περίπτωση δεν υπάρχει σχετική συνταγματική απαγόρευση. Οι απολύσεις μάλιστα αυτής της κατηγορίας των υπαλλήλων για τους οποίους πιέζει η Τρόικα μπορεί να γίνει χωρίς ούτε καν την καταβολή αποζημίωσης.
Παρά ταύτα, οι μαζικές απολύσεις μόνιμου προσωπικού δεν έχουν τεθεί -προς το παρόν τουλάχιστον-, στο τραπέζι από τους επιτελείς της κυβέρνησης.
Εναλλακτικές λύσεις
Προτείνονται, όμως, ως εναλλακτικές λύσεις:
Πρώτον, οι υποχρεωτικές μετατάξεις στο πλαίσιο της κινητικότητας του προσωπικού του Δημοσίου που θα επέλθει μετά και την ψήφιση του νέου μισθολογίου. Γι΄αυτό το σκοπό μάλιστά το υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης έχει καταρτίσει σχέδιο νόμου το οποίο προβλέπει ότι οι μόνιμοι δημόσιοι υπάλληλοι θα μπορούν να μετατάσσονται υποχρεωτικά σ΄ολόκληρο το εύρος του δημοσίου τομέα, ενώ στην περίπτωση που αρνούνται να αποδεχθούν τη νέα θέση τους θα απολύονται με συνοπτικές διαδικασίες.
Ετσι, για παράδειγμα, μέρος του πλεονάζοντος προσωπικού, που υπηρετεί σε κάποιο Νομικό Πρόσωπο του υπουργείου Παιδείας που θα καταργηθεί, θα μεταταγεί υποχρεωτικά αρχικά σε άλλες υπηρεσίες του υπουργείου. Στην περίπτωση που δεν υπάρχουν σ΄αυτό κενές οργανικές θέσεις, θα μετατάσσεται σε οποιονδήποτε άλλο φορέα του Δημοσίου. Ο μοναδικός περιορισμός που τίθεται με το νέο θεσμικό πλαίσιο είναι η μετάταξη να γίνεται στα γεωγραφικά όρια του ίδιου νομού.
Δεύτερον, θα δοθούν κίνητρα -αν και κρίνονται ως… περιττά μετά το νέο μισθολόγιο που εκτιμάται ότι θα οδηγήσει σε μαζικές αποχωρήσεις -, για εθελούσια έξοδο των υπαλλήλων. Τα κίνητρα αυτά θα έχουν σχέση με την κάλυψη των ασφαλιστικών εισφορών, την καταβολή μειωμένων αποδοχών για το χρόνο που υπολείπεται της συνταξιοδότησης κλπ. Εκτίμηση των επιτελών του υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης είναι ότι η εθελουσία έξοδος θα επιφέρει εξοικόμηση περίπου του 40% της μισθολογικής δαπάνης για κάθε υπάλληλο.
Τρίτον, οι υπάλληλοι που υπηρετούν με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου (περίπου 53.000) θα υπαχθούν στο καθεστώς της «εργασιακής εφεδρείας» το οποίο θα επεκταθεί και στις «παρυφές», κατά την προσφιλή έκφραση του κ. Ευάγγελου Βενιζέλου, του «στενού» δημόσιου τομέα. Αυτό σημαίνει ότι μόνον το 10% αυτών των υπαλλήλων θα παραμείνουν τελικά στο Δημόσιο, ενώ το 30% θα απορροφηθεί για ένα μικρό χρονικό διάστημα με συμβάσεις ορισμένου χρόνου και το υπόπλοιπο ως εποχικό προσωπικό.
Τέταρτον, θα διευρυνθεί ο θεσμός της υποχρεωτικής άδειας άνευ αποδοχών ως πέντε χρόνια για τους μόνιμους δημοσίους υπαλλήλους και της εθελοντικής μειωμένης εργασίας με ανάλογη μείωση του μισθού. Αυτό σημαίνει στην πράξη ότι θα εφαμοστεί και το δημόσιο τομέα ό,τι ακριβώς εφαμόζεται στο ιδιωτικό: οι υπάλληλοι θα εργάζονται εκ περιτροπής, για παράδειγμα, τέσσερις ημέρες την εβδομάδα, και θα αμείβονται με μειωμένες αποδοχές.
Πέμπτον, η αναμόρφρωση του κράτους με τον επανακαθορισμό των οργανικών θέσεων των υπηρεσιών του «στενού» δημόσιου τομέα, θα δείξει την έξοδο στην πλειοψηφία των συμβασιούχων για τους οποίους τηρείται ήδη ο κανόνας της μείωσης το τρέχον έτος κατά 50% σε σχέση με το 2010. Ως το 2015 εκτιμάται ότι θα έχουν αποχωρήσει περίπου 40.000 συμβασιούχοι.