Κρατικές επιχειρήσεις ή όλες ιδιωτικές. Μήπως να είναι κρατικές μόνο οι στρατηγικής σημασίας και οι άλλες ιδιωτικές. Ή μήπως όλες κρατικές;...Και με ποια κριτήρια καθορίζεται τι είναι στρατηγικής σημασίας και τι όχι;
Το 1990 όταν η ΑΓΕΤ Ηρακλής και τα Τσιμέντα Χαλκίδας ήταν υπό κρατικό έλεγχο άκουγα συχνά το επιχείρημα πως η τσιμεντοβιομηχανία είναι στρατηγικός τομέας της ελληνικής βιομηχανίας και το κράτος οφείλει να έχει παρουσία...
Διάβαζα επίσης πως οι ξένοι αγοράζουν την ΑΓΕΤ, την Χαλκίδα και τον Χάλυβα για να βάλουν λουκέτα και να αφελληνίσουν τον κλάδο... Ο κλάδος είκοσι χρόνια μετά είναι από τους υγιείς της ελληνικής βιομηχανίας και ο εξορθολογισμός των παλιών υπό κρατικό έλεγχο εταιρειών να μην πουλάνε με ζημιές, επέτρεψε στον Τιτάνα να επεκτείνει τις δραστηριότητες εκτός της ελληνικής επικράτειας σε άλλες δυο-τρεις ηπείρους...
Οι τηλεπικοινωνίες ήταν στρατηγικής σημασίας όταν έμπαινε ο ΟΤΕ στο χρηματιστήριο γιατί υπήρχε κίνδυνος να ακούνε οι εχθροί του έθνους τι λέμε μεταξύ μας, ή ο ελληνικός στρατός να βρεθεί χωρίς τηλεπικοινωνίες... Όλα αυτά αποδείχτηκαν αστειότητες.
Μετά το άνοιγμα της αγοράς τηλεπικοινωνιών το προσωπικό του ΟΤΕ μειώθηκε από τις 20.000 στις 12.000 περίπου, αλλά ο κόσμος που εργάζεται στον κλάδο συνολικά είναι περισσότερος από την εποχή του μονοπωλίου. Οι υπηρεσίες βελτιώθηκαν και το κόστος μειώθηκε δραστικά. Αν σήμερα, που μια τετραμελής οικογένεια έχει 5-6 συνδέσεις, οι τηλεφωνικές κλήσεις στοίχιζαν όσο επί μονοπωλίου, δεν θα έφτανε το μισό ετήσιο εισόδημα όλης της οικογένειας.
Οι παλιότεροι θυμούνται τα λουκέτα που κλείδωναν οι πατεράδες το καντράν των παλιών τηλεφώνων γιατί ακόμη και οι αστικές κλήσεις στοίχιζαν. Όταν είχες τηλέφωνο βέβαια γιατί μια αίτηση μπορεί να χρειαζόταν και 15 χρόνια να ικανοποιηθεί...
Σήμερα ακούμε πως η ενέργεια και το νερό αποτελούν στρατηγικούς τομείς. Αν ήταν στρατηγικοί τομείς με τα δεδομένα αποτελεσματικότητας της ελληνικής κρατικής διοίκησης τι θα ήταν χρησιμότερο, να είναι υπό κρατικό έλεγχο ή υπό ιδιωτικό;
Σίγουρα αν δυο κρατικά μονοπώλια τα μετατρέψεις σε ιδιωτικά μονοπώλια, είναι σαν να παραδίδεις την κοινωνία δεμένη χειροπόδαρα στον κάθε ιδιώτη. Όπως ακριβώς την έχουν παραδώσει σήμερα στον κάθε συνδικαλιστή και ιδιώτη προμηθευτή ΔΕΚΟ.
Το κράτος, σύμφωνα με την διεθνή πρακτική και κοινή λογική, οφείλει να ορίζει τους κανόνες που θα διαφυλάττουν το κοινό συμφέρον από καταχρηστικές συμπεριφορές. Ενδεχομένως να έχει υπό την επιστασία του τα δίκτυα, αλλά γιατί να παράγει, να διαχειρίζεται και να πουλάει ρεύμα ή νερό;...
Κατά μια ανάλογη έννοια η εγχώρια παραγωγή, βιομηχανική επεξεργασία και εμπορία γάλακτος δεν είναι στρατηγικής σημασίας; Είναι το προϊόν με το οποίο μεγαλώνουμε τα παιδιά μας; Το ίδιο βέβαια θα μπορούσε να ισχύει για τους φούρνους, τα κρεοπωλεία κλπ.
Το γεγονός πως κάποιος θα μπορούσε να επικαλεστεί λόγους έκτακτης εθνικής ανάγκης είναι αστείο. Σε ένα πόλεμο π.χ. είναι βέβαιο πως ο αντίπαλος θα χτυπήσει στρατηγικούς σταθμούς παραγωγής ενέργειας, τηλεπικοινωνιών ή ύδρευσης, ασχέτως αν αυτοί είναι κρατικοί ή ιδιωτικοί.
Σε περιπτώσεις εκτάκτου εθνικής ανάγκης το κράτος μπορεί να επιτάξει όποια μονάδας παραγωγής, μηχάνημα ή κτίριο βρίσκεται εντός εθνικής κυριαρχίας, αλλά πέραν αυτής εφόσον το εξασφαλίζουν το βεληνεκές των όπλων...
Επιτάσσονται πλοία, εργοστάσια και ό,τι άλλο χρειαστεί μέχρι η ζωή να επιστρέψει σε φυσιολογικές συνθήκες.
Είναι μύθος τα περί κινδύνων από αποκρατικοποιήσεις σε συνθήκες έκτακτης εθνικής ανάγκης. Μύθος που πηγάζει από τα γεγονός πως οι αποκρατικοποιήσεις θίγουν τα συμφέροντα των πολιτικών και των συνδικαλιστών που λυμαίνονται κρατικά μονοπώλια σε βάρος της κοινωνίας.
Αυτό που συμφέρει μια κοινωνία στο σύνολό της δεν είναι να υπάρχουν κρατικά μονοπώλια που παράγουν κακής ποιότητας, ακριβές υπηρεσίες και ζημιές, αλλά πολλές επιχειρήσεις που λειτουργούν με βάση φορολογικούς και καταναλωτικού κανόνες...
Το κράτος και η κοινωνία σίγουρα οφείλουν να προσφέρουν στήριξη στα πιο αδύναμα μέλη της κοινωνίας. Δεν χρειάζεται να υπάρχουν όμως ολόκληρες κρατικές βιομηχανίες και υπηρεσίες με δεκάδες χιλιάδες παχυλά αμειβόμενους αργόσχολους για να έχουν 200.000 φτωχότεροι μαθητές φθηνότερο εισιτήριο στο λεωφορείο. Θα μπορούσε να δίνει στους μαθητές ή τους συνταξιούχους 100 εκατ. σε εισιτήρια και να γλυτώνει τα 500 εκατ. ζημιές του ΟΑΣΑ.
Όλοι έχουμε καταλάβει πως οι λέξεις δωρεάν υγεία, παιδεία και φθηνό ρεύμα ή νερό είναι προφάσεις κάποιων να απομυζούν μέσω μονοπωλίων την κοινωνία.
Η διαφορά
Κάθε μπουκάλι γάλα ή αναψυκτικό ή τηλεφωνική κλήση ή κιλοβατώρα ρεύματος που αγοράζει κάποιος αποτελεί μια ψήφο στην οικονομία και την κοινωνία.
α) Αν ένα μπουκάλι γάλα στοιχίζει 10 ευρώ για χάρη στρογγυλοποίησης, τότε το ένα πέμπτο αυτού περίπου είναι ΦΠΑ που καταβάλει ο αγοραστής στο κράτος. Μιλάμε για 2 ευρώ...
β) Ένα άλλο ποσό 2-3 ευρώ αντιπροσωπεύει το μισθό αυτών που εργάζονται στην γαλακτοβιομηχανία. Τα 2-3 ευρώ με τα οποία θα πληρωθεί κάποιος θα φορολογηθούν σαν εισόδημα κατά ένα μέρος.
Με ένα άλλο μέρος θα αγοραστούν προϊόντα για τα οποία θα καταβληθεί επίσης φόρος προστιθέμενης αξίας, αλλά θα δημιουργήσουν φορολογητέο εισόδημα...
γ) Ας υποθέσουμε πως από ένα άλλο ποσό 2-3 ευρώ θα πληρωθούν οι παραγωγοί αγελαδοτρόφοι οι οποίοι επίσης θα πληρώσουν φόρο εισοδήματος, θα πληρώσουν αγρότες για ζωοτροφές, ηλεκτρικό κλπ που επίσης θα δημιουργήσουν εισόδημα που θα υποστεί φορολογία εισοδήματος και φόρο προστιθέμενης αξίας...
δ) Για μια βιομηχανία, ένα περιθώριο κέρδους 10-15% επί των πωλήσεων δεν αποτελεί κακή απόδοση. Ήτοι, από τα 10 ευρώ του μπουκαλιού γάλακτος το 1,5 αποτελεί κέρδος του τελευταίου κρίκου από τη ζωοτροφή στη συσκευασία εμφιάλωσης...
Το ποσό αυτό θα φορολογηθεί επίσης σαν επιχειρηματικό κέρδος και στην καλύτερη περίπτωση θα μείνει ένα 1,2 ευρώ για το μέτοχο της εταιρείας, που μπορεί να είναι ο ιδιοκτήτης, ο ιδιώτης μικρομέτοχος ή το ασφαλιστικό ταμείο...
Εκεί που θέλω να καταλήξω είναι πως ο μέτοχος μιας οποιαδήποτε εταιρείας που κάνει τζίρο 10 ευρώ λαμβάνει το 1,2 ευρώ σαν αμοιβή της εργασίας και του ρίσκου που αναλαμβάνει και η υπόλοιπη κοινωνία παντοιοτρόπως εισπράττει τα υπόλοιπα περίπου 8,8 ευρώ...
Θα μπορούσε ανάλογα την επιχείρηση ή τη συγκυρία το περιθώριο κέρδους να είναι μεγαλύτερο, αλλά σπάνια και σε πολύ ειδικές περιπτώσεις το κέρδος αντιπροσωπεύει μεγαλύτερα ποσοστά επί του τζίρου...
Ποια είναι πιο σημαντική προσφορά μιας επιχείρησης σαν αυτή του παραδείγματος, το 0,30 ευρώ της κρατικής φορολογίας, το 1,2 του μερίσματος των μετόχων ή τα υπόλοιπα 8,5 ευρώ που δημιουργούν εισόδημα σε πολλαπλές αλυσίδες μετεχόντων στο τελικό προϊόν;...
Το σημαντικότερο κομμάτι της συνεισφοράς μιας επιχείρησης είναι ο πλούτος των 9 ευρώ και όχι του 1 που αποτελεί το κέρδος, το οποίο πάλι επιστρέφει σαν εισόδημα στην κοινωνία είτε μέσω της κατανάλωσης, είτε σαν δάνειο μέσω της κατάθεσής του στην τράπεζα, είτε σαν επένδυση μέσω της αγοράς μετοχών...
Αν πάνω από το 90% της αξίας για μια κοινωνία της παρουσίας μιας επιχείρησης είναι η ίδια η επιχείρηση και όχι αν την ελέγχει το κράτος και ο ιδιώτης τότε γιατί η σφοδρή διαφωνία στις ιδιωτικοποιήσεις;
Ποιος εμποδίζει την δημιουργία περισσότερων επιχειρήσεων, που θα μπορούσαν να μας βγάλουν από την κρίση στην Ελλάδα;
Μα φυσικά το κράτος και εκεί που διαθέτει μονοπώλια αλλά και εκεί δεν διαθέτει. Βλέπε: Τα εμπόδια του επιχειρείν…
Υ.Γ. Οι μαζικές αποκρατικοποιήσεις υπό τις συνθήκες που επικρατούν σήμερα γίνονται σε πολύ χαμηλότερες τιμές σε σχέση με την αξία των επιχειρήσεων, λόγω της αρνητικής συγκυρίας. Αυτό δείχνει το πόσο λάθος χειρίστηκαν οι ελληνικές κυβερνήσεις το θέμα της οικονομίας τις τελευταίες δεκαετίες. Μοιραία τώρα πληρώνουμε το κόστος της παρασιτοκρατίας που είχε οργανώσει το καθεστώς των πελατειακών σχέσεων των κομμάτων.
Υπάρχουν προσδοκίες…
Δημιουργεί πολύ καλύτερες προσδοκίες η συγκρατημένη αντίδραση της αγοράς μετά την ψήφιση του μεσοπρόθεσμου, απ’ ό,τι θα δημιουργούσε μια εκρηκτική αντίδραση.
Απομένουν και τα «μαντάτα» της συνόδου κορυφής για να έχουμε ολοκληρωμένη την εικόνα.
Όπως θα ξέρετε αγαπητοί μου φίλοι το πλήθος του χρηματιστηρίου αρέσκεται να αγοράζει μετοχές που έχουν ανέβει και ειδικά όταν είναι έτοιμες να πέσουν παρά μετοχές που έχουν κατέβει, παραβιάζοντας κάθε λογικό φραγμό...
Όμως ο επενδυτής που θέλει να επιβιώσει θα πρέπει να εξοικειωθεί με την αντίληψη ότι το τυχαίο στις αγορές μπορεί να έχει αυξημένο ρόλο, ενώ το απροσδόκητο καθοριστικό.
Πως φτάσαμε στα σκαλοπάτια μιας ακόμη πτώχευσης;
Πώς φτάσαμε στα σκαλοπάτια μιας ακόμη πτώχευσης; Είναι αποτέλεσμα μιας διεργασίας των τελευταίων 20-30 ετών; Ή μιας συλλογικής νοοτροπίας που αρνούμαστε να κοιτάξουμε κατάματα εδώ και 190 χρόνια; Το δεύτερο υποστηρίζει ο Στέλιος Ράμφος και ξετυλίγει το νήμα της εθνικής μας κακοδαιμονίας από τις απαρχές του νεότερου ελληνικού κράτους, οπότε ξεκινά το εθνικό – υπαρξιακό μας ζήτημα, έως τις μέρες μας. Ποιο είναι; Ντύσαμε με το ζόρι Δύση μια χώρα που ζούσε στον δικό της γαλαξία. Το αποτέλεσμα, μια μασκαράτα που κοροϊδεύει και την κοροϊδεύουν. Πώς το αντιμετωπίζεις; Αναζητώντας την αληθινή σου ταυτότητα. Η κρίση του μνημονίου είναι μια ευκαιρία. Η εθνική ενηλικίωση, ίσως, το αποτέλεσμά της.