Οι πολιτικοί ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενέκριναν πανηγυρικά άλλο ένα «πακέτο» διάσωσης της Ελλάδας, αφού πρώτα η κυβέρνηση «ήπιε το πικρό ποτήρι» ενός πρωτοφανούς σκληρότητας σχεδίου λιτότητας. Όμως, οι κεντρικοί τραπεζίτες και οι εποπτικές αρχές στις δύο όχθες του Ατλαντικού δεν φαίνεται να δίνουν τη δική τους «ψήφο εμπιστοσύνης» στο σχέδιο διάσωσης και προτιμούν να μετρήσουν (για παν ενδεχόμενο...) τους κινδύνους για τις τράπεζες από ενδεχόμενη χρεοκοπία της Ελλάδας! Παράλληλα με την Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή (EBA), που ενσωμάτωσε ελέγχους για τους κινδύνους από τα χαρτοφυλάκια κρατικών ομολόγων στα τεστ αντοχής των τραπεζών της ευρωζώνης, στην ίδια κατεύθυνση κινείται και η αμερικανική Fed: «Έχουμε ζητήσει από τις τράπεζες ουσιαστικά να κάνουν τεστ αντοχής, με το ερώτημα, αφού κοιτάξουν όλες τις θέσεις τους και τις αντισταθμίσεις κινδύνων, ποιο θα είναι το αποτέλεσμα για τα κεφάλαιά τους αν η Ελλάδα προχωρούσε σε στάση πληρωμών», δηλώνει ο πρόεδρος της Fed, Μπεν Μπερνάνκε.
«Μια άτακτη χρεοκοπία σε μια από αυτές τις χώρες (σ.σ.: της περιφέρειας της ευρωζώνης) χωρίς αμφιβολία θα προκαλούσε προβλήματα στις αγορές παγκοσμίως. Θα είχε μεγάλη επίπτωση στα spread δανεισμού, στις τιμές των μετοχών και σε πολλά άλλα», δήλωσε ο Μπερνάνκε, εξηγώντας γιατί είναι αναγκαίο να γίνει μια πλήρης καταγραφή των κινδύνων.
Οι αμερικανικές τράπεζες έχουν μικρή απευθείας έκθεση στα ευρωπαϊκά ομόλογα της περιφέρειας, μεταξύ των οποίων και στα ελληνικά, την οποία συνεχώς περιορίζουν το τελευταίο διάστημα. Διατηρούν σημαντική έκθεση, όμως, στα συμβόλαια ασφάλισης ελληνικών και άλλων περιφερειακών ομολόγων έναντι του κινδύνου χρεοκοπίας. Στοιχεία της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών δημιούργησαν πριν από λίγες ημέρες την εντύπωση ότι αυτό το σκέλος των κινδύνων είναι πολύ υψηλό για τις αμερικανικές τράπεζες, αργότερα όμως διευκρινίσθηκε ότι η πραγματική έκθεσή τους στα CDS είναι μικρότερη.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, οι εποπτικές αρχές επιδιώκουν να προετοιμασθούν έγκαιρα, χαρτογραφώντας πλήρως τους κινδύνους από ενδεχόμενη χρεοκοπία της Ελλάδας, ώστε να μη βρεθούν και πάλι μπροστά σε απροσδόκητες εκπλήξεις, όπως συνέβη όταν κατέρρευσε σε μια νύχτα η Lehman Brothers. Η ίδια η Fed έχει σημαντική συμμετοχή, άλλωστε, στη στήριξη του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος: όχι μόνο ήταν οι ευρωπαϊκές τράπεζες οι αποδέκτες των μεγαλύτερων ποσών ρευστότητας που χορήγησε η Fed στο σύστημα με το Πρόγραμμα Ποσοτικής Χαλάρωσης 2 (QE2), προκειμένου να αντισταθμίσουν ζημιές από τοποθετήσεις σε αμερικανικά «τοξικά», αλλά και η ίδια η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ έχει χορηγήσει μεγάλα ποσά ρευστότητας στην ΕΚΤ με πρόγραμμα swap συναλλάγματος.
Στην Ευρώπη, εν τω μεταξύ, οι τραπεζίτες κινούνται σαν να επίκειται κάποια πολύ σοβαρή αναταραχή. Η ρευστότητα «στεγνώνει», λόγω της απροθυμίας των τραπεζών να δανείσουν στη διατραπεζική αγορά και τα επιτόκια έχουν ανεβεί σημαντικά τις τελευταίες ημέρες. Η ανάγκη του συστήματος για «ενέσεις» ρευστότητας έγινε φανερή στη χθεσινή δημοπρασία ρευστότητας για μια εβδομάδα από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, όπου καταγράφηκε ρεκόρ ζήτησης 2,5 χρόνων. Συνολικά οι τράπεζες δανείσθηκαν από την ΕΚΤ 187 δισ. ευρώ, 50 δισ. περισσότερα από την προηγούμενη δημοπρασία, ενώ ο αριθμός των τραπεζών που συμμετείχαν ήταν εντυπωσιακός, καθώς έφθασαν τις 352. Οι ελληνικές τράπεζες ήταν βέβαια πρώτες στη σειρά για άντληση ρευστότητας, σύμφωνα με πληροφορίες του “B”.
Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής επιβεβαίωσε χθες στο “Bloomberg” ότι στα νέα τεστ αντοχής έχει προστεθεί άσκηση μέτρησης των κινδύνων από τα χαρτοφυλάκια κρατικών ομολόγων. Οι αρχές θα ασκήσουν πιέσεις τους επόμενους μήνες στις τράπεζες με μεγάλη έκθεση σε ελληνικά και άλλα περιφερειακά ομόλογα να αυξήσουν τα κεφάλαιά τους για να προετοιμασθούν κατάλληλα για το ενδεχόμενο ζημιών από χρεοκοπία της Ελλάδας.
Η κυρίαρχη εκτίμηση στους τραπεζικούς κύκλους είναι ότι το νέο πρόγραμμα διάσωσης, που εγκρίθηκε χθες στη Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών απλώς θα μεταθέσει λίγο αργότερα την αναγκαία, «σκληρή» αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, με «κούρεμα» πιστωτών. Έκθεση που δημοσίευσε χθες το ευρωπαϊκό ινστιτούτο Bruegel, αναφέρει ότι η αναδιάρθρωση του χρέους θα είναι αναπόφευκτο βήμα μετά την προσπάθεια διάσωσης της Ελλάδας με διεθνή δάνεια και τονίζει ότι η αναδιάρθρωση μπορεί υπό προϋποθέσεις να γίνει με τρόπο που θα περιορίσει αισθητά τους κραδασμούς στο τραπεζικό σύστημα.