Η Πορτογαλία εισέπραξε την πρώτη δόση ύψους 6,1 δις ευρώ από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, στο πλαίσιο του προγράμματος οικονομικής στήριξης που έχει εγκριθεί για τη χώρα. Το ΔΝΤ θα παράσχει συνολικά 26 δις ευρώ ενώ η ΕΕ 76 δις ευρώ. Μέσα στο πλαίσιο του συγκεκριμένου προγράμματος η ΕΕ προέβη ήδη από την Τρίτη σε δημοπρασία 10ετών κρατικών ομολόγων σε ευρωπαϊκές και ασιατικές χρηματαγορές εξασφαλίζοντας 1,75 δισ. ευρώ για την Πορτογαλία, ποσό που θα εκταμιευθεί από τα κοινοτικά ταμεία ως το τέλος του μήνα και μαζί με την πρώτη δόση του ΔΝΤ θα χρησιμοποιηθεί για την αποπληρωμή ομολόγων που λήγουν τον Ιούνιο ύψους, περίπου, 7 δισ. ευρώ.
Η έκδοση ομολόγων από την ΕΕ έγινε μέσω του ευρωπαϊκού μηχανισμού στήριξης (EFSF), που εξασφαλίζει πως τα ομόλογα λαμβάνουν βαθμολογία ΑΑΑ, καθώς έχουν την εγγύηση της ΕΕ. Η ΕΕ εκδίδει ομόλογα, δηλαδή δανείζεται από διεθνείς επενδυτές και στη συνέχεια δανείζει τα κεφάλαια που άντλησε στην Πορτογαλία (ή την Ιρλανδία), με μεγαλύτερο επιτόκιο, επιτυγχάνοντας έτσι ένα αξιόλογο κέρδος. Η Πορτογαλία δανείζεται τα χρήματα από την ΕΕ και τα χρησιμοποιεί για να αποπληρώσει δάνεια που έχει λάβει στο παρελθόν από τους διεθνείς επενδυτές.
Ποιος, όμως, εγγυάται πως τα ομόλογα που εκδίδει η ΕΕ μέσω του ευρωπαϊκού μηχανισμού στήριξης δεν αγοράζονται από τους ίδιους διεθνείς επενδυτές που κατέχουν ομόλογα της Πορτογαλίας τα οποία λήγουν;
Για παράδειγμα, έστω πως μία διεθνής τράπεζα, η ΔΤ, έχει στην κατοχή της πορτογαλικά ομόλογα ύψους 1 δις τα οποία λήγουν τον Ιούνιο του 2011. Καθώς η Πορτογαλία δε μπορεί να βγει στις αγορές για να αντλήσει κεφάλαια ώστε να αποπληρώσει τα ομόλογα που λήγουν (εξαιτίας των απαγορευτικών επιτοκίων δανεισμού), δανείζεται τα χρήματα από την ΕΕ, όπως είπαμε παραπάνω και τα χρησιμοποιεί για να πληρώσει τη διεθνή τράπεζα.
Κανείς δε μπορεί, ωστόσο, να εμποδίσει τη διεθνή τράπεζα 'ΔΤ' να συμμετάσχει στη δημοπρασία της ΕΕ δανείζοντας της 1 δις ευρώ το οποίο και θα χρησιμοποιηθεί για να αποπληρωθούν ομόλογα που κατέχει η ίδια. Με αυτόν τον τρόπο η ΔΤ έχει 'ξεπλύνει' τοξικά ομόλογα, χαμηλής βαθμολογίας με μειωμένη στη δευτερογενή αγορά τιμή, με απόλυτα ασφαλή ομόλογα, βαθμολογίας ΑΑΑ και αγοραία τιμή στο 100% της ονομαστικής τους.
Με αυτόν τον τρόπο η ΔΤ όχι μόνο πετυχαίνει να πληρωθεί στο ακέραιο μη χάνοντας ούτε ένα σεντ από τα παλιά ομόλογα της Πορτογαλίας αλλά και εξασφαλίζει ένα επιπλέον επιτόκιο από τη δημοπρασία των νέων ομολόγων της ΕΕ.
Ποιος είπαμε ότι 'σώζεται' από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης;
(Σημείωση: το παράδειγμα είναι απλουστευμένο – υπάρχουν λιγότερο προκλητικοί και περισσότερο πολύπλοκοι τρόποι για να επιτευχθεί το παραπάνω αποτέλεσμα χωρίς αυτό να σημαίνει πως αποκλείεται η χρήση και αυτού που περιγράφεται εδώ. Σε κάθε περίπτωση, η μεθοδολογία και η λογική πίσω από τη διαδικασία είναι η ίδια).