Μια μέρα μετά τη συντονισμένη παρέμβαση των έξι μεγαλύτερων κεντρικών τραπεζών του κόσμου, που με επικεφαλής την αμερικανική FED προχώρησαν στην παροχή μεγάλης δολαριακής ρευστότητας στις αγορές και έσωσαν, όπως αναφέρουν δημοσιογραφικές πληροφορίες, μεγάλη γαλλική τράπεζα που βρισκόταν στο χείλος της κατάρρευσης, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι φαίνεται να ανοίγει την πόρτα για κλιμάκωση της παρέμβασης της ΕΚΤ στην ευρωπαϊκή κρίση χρέους. Στην πρώτη του εμφάνιση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αφότου ανέλαβε την ηγεσία της κεντρικής τράπεζας, ο Μάριο Ντράγκι κάλεσε τα κράτη της Ευρωζώνης να κινηθούν όσο πιο γρήγορα γίνεται προς τη διαμόρφωση μιας «νέας δημοσιονομικής συμφωνίας» προσθέτοντας ότι αυτή θα αποτελέσει «το πιο σημαντικό στοιχείο προκειμένου να αρχίσει η αποκατάσταση της αξιοπιστίας». Και συνέχισε: «Μπορεί να ακολουθήσουν κι άλλα στοιχεία αλλά μετράει η σειρά των πραγμάτων».
Όπως επισημαίνουν ευρωπαϊκές πηγές, αυτή η έκκληση Ντράγκι για νέα δημοσιονομική συμφωνία, σε συνδυασμό με τον υπαινιγμό του ότι θα ακολουθήσουν κι άλλα στοιχεία, δηλώνει πως η ΕΚΤ είναι έτοιμη να κλιμακώσει τις παρεμβάσεις της στις αγορές ομολόγων από τη στιγμή που οι κυβερνήσεις θα συμφωνήσουν στην ενίσχυση των δημοσιονομικών κανόνων της Ευρωζώνης.
«Ο Μάριο Ντράγκι μοιάζει να υποδεικνύει την πιθανότητα μεγαλύτερων παρεμβάσεων της ΕΚΤ σε περίπτωση που δεσμευτούν οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης στην τήρηση των δημοσιονομικών κανόνων κατά τη συνάντηση της 9ης Δεκεμβρίου», επισήμανε ο Τζούλιαν Κάλοου, οικονομολόγος της Barclays.
Ο Μάριο Ντράγκι έχει βρεθεί υπό τις συντονισμένες και σφοδρές πιέσεις πολλών πολιτικών ηγετών εντός και εκτός Ευρώπης να δεσμευτεί σε πραγματικά μεγάλες αγορές κρατικών ομολόγων προκειμένου να σταθεροποιήσει τις αποδόσεις της ευρωπαϊκής περιφέρειας και να δώσει στα κράτη το χρόνο που χρειάζονται ώστε να πείσουν τις αγορές για τη μείωση των ελλειμμάτων τους και τα διαρθρωτικά μέτρα που λαμβάνουν. Ο ίδιος καθώς και άλλα μέλη του ΔΣ της ΕΚΤ έχουν αντισταθεί μέχρι στιγμής στις εκκλήσεις αυτές διατηρώντας τις αγορές ομολόγων της κεντρικής τράπεζας στα χαμηλά επίπεδα της τάξης 5-10 δις ευρώ εβδομαδιαίως. Σε ένα ύψος δηλαδή που κρατά μεν το κόστος δανεισμού της Ιταλίας και της Ισπανίας υπό σχετικό έλεγχο αλλά όχι στο βαθμό που χρειάζεται προκειμένου να επανέλθει σε βιώσιμα επίπεδα.
Με τις δηλώσεις αυτές ο Μάριο Ντράγκι παρέπεμψε στο σχέδιο που επεξεργάζεται η Γερμανία και που έχει αποδεχτεί εκούσα-άκουσα η Γαλλία για την εισαγωγή νέων ευρωπαϊκών κανόνων, οι οποίοι θα καταστήσουν τους κανόνες του προϋπολογισμού νομικά δεσμευτικούς για τα κράτη και θα δώσουν στις ευρωπαϊκές αρχές την εξουσία να τους επιβάλλουν, μέσω της κεντρικής εποπτείας των εθνικών προϋπολογισμών κι ενός μηχανισμού αυτόματων κυρώσεων σε περίπτωση παραβίασης τους. Το βασικό σενάριο που διέρρεαν πηγές της Ευρωζώνης από τη Δευτέρα είναι ότι άπαξ και γίνει αυτό, θα έχει παγιωθεί κάποιου τύπου μεγαλύτερη ολοκλήρωση, οι πολιτικοί δεν θα μπορούν πλέον να κάνουν πίσω σε ό,τι αφορά τη μείωση των ελλειμμάτων και οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ θα τα χρησιμοποιήσουν όλα αυτά ως πρόσχημα προκειμένου να αρχίσουν να αγοράζουν ομόλογα σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα. Να θυμίσουμε ότι οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ καλωσόρισαν το γερμανικό σχέδιο το περασμένο Σαββατοκύριακο υποστηρίζοντας ότι θα αντιμετωπίσει τις ανησυχίες περί ‘ηθικού κινδύνου’ σχετικά με το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της κεντρικής τράπεζας.
Η χθεσινή τοποθέτηση του Μάριο Ντράγκι κατατέθηκε εν μέσω μιας ισχυρότατης διαμάχης μεταξύ των Ευρωβουλευτών σχετικά με τον ορθό ρόλο της ΕΚΤ. «Ορισμένοι από σας λέτε ότι η ΕΚΤ πρέπει να κάνει περισσότερα και ορισμένοι ότι πρέπει να κάνει λιγότερα. Η ΕΚΤ μπορεί να ενεργεί σύμφωνα με τις συνθήκες και κανείς δεν πρέπει να της ζητά να κάνει κάτι που δεν περιλαμβάνεται στις συνθήκες», είπε ο Μάριο Ντράγκι απαντώντας στις ερωτήσεις τους.
Όπως βεβαίως γνωρίζουμε, η μόνη εντολή της ΕΚΤ σύμφωνα με τις συνθήκες είναι να κρατά τον πληθωρισμό σταθερό λίγο κάτω ή γύρω στο 2%. Αντιθέτως, δεν της επιτρέπεται να χρηματοδοτεί το δημόσιο χρέος κανενός κράτους μέλους του ευρώ – ένας περιορισμός που αναφέρεται συχνά από τους αντιπάλους του προγράμματος αγοράς ομολόγων, με κορυφαίο τον επικεφαλή της Bundesbank και μέλος του ΔΣ της Γιενς Βάιντμαν.
«Η λογική ενεργοποίησης του προγράμματος αγορών ομολόγων είναι να διασφαλίσουμε την αποκατάσταση των μηχανισμών μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής και όχι να επιδοτήσουμε τις κυβερνήσεις», είπε ο Ντράγκι στο Ευρωκοινοβούλιο. Η ΕΚΤ αγοράζει ομόλογα από τις δευτερογενείς αγορές και όχι από τα ίδια τα κράτη. «Το πρόγραμμα δεν θα είναι παντοτινό και απεριόριστο», κατέληξε.
Παρά ταύτα, οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ έχουν πολύ μεγάλα περιθώρια να κλιμακώσουν τις αγορές ομολόγων της Ευρωζώνης χωρίς να παραβιάσουν τις συνθήκες. Κατά βάση όσο οι αγορές γίνονται για να εξυπηρετήσουν τους μηχανισμούς της νομισματικής πολιτικής – κι αυτό είναι κάτι που η ίδια η ΕΚΤ το αποφασίζει – δεν υπάρχει κανένας νομικός περιορισμός στο μέγεθός τους.
Οι μηχανισμοί μετάδοσης των επιτοκίων της ΕΚΤ στην πραγματική οικονομία παραμένουν ακόμη προβληματικοί, είπε στη συνέχεια ο Ντράγκι. «Παρατηρούμε σοβαρή πιστωτική σύσφιξη … κι αυτό θα γίνει πρόβλημα τους επόμενους μήνες», πρόσθεσε επισημαίνοντας τις δυσκολίες πρόσβασης σε πιστώσεις που θα αντιμετωπίσουν οι μικρές επιχειρήσεις. Οι κίνδυνοι για τις οικονομικές προοπτικές της Ευρωζώνης «έχουν αυξηθεί», κατέληξε.
Κι όλες αυτές οι ανησυχίες δηλώνουν ότι περιμένουμε πως κατά την προσεχή συνεδρίασή της που θα γίνει την επόμενη βδομάδα η ΕΚΤ θα χαμηλώσει τα επιτόκια για δεύτερο συνεχόμενο μήνα σε 1% από 1.25% που είναι σήμερα. Επίσης έχει ανακοινωθεί ότι η κεντρική τράπεζα εξετάζει το ενδεχόμενο παροχής μακροπρόθεσμων δανείων προς τις εμπορικές τράπεζες με διάρκεια έως τρία χρόνια καθώς και της διεύρυνσης των τίτλων που αποδέχεται ως ενέχυρα για την παροχή δανεισμού προς τις εμπορικές τράπεζες.
Τι μας είπε στην ουσία ο Ντράγκι; παρατηρεί ο οικονομολόγος της BNP Paribas Λουίτζι Σπεράντσα; «Μην περιμένετε από μας να λύσουμε το πρόβλημα, αλλά όμως η ΕΚΤ σαφώς θα πάει σε πιο επιθετικά βήματα σε ό,τι αφορά τα επιτόκια, τη στήριξη των ευρωπαϊκών τραπεζών και τις αγορές κρατικών ομολόγων». Ίδωμεν…