Σπάταλοι Έλληνες και συνετοί Γερμανοί

Σίγουρα οι Έλληνες αρμενίσαμε στραβά για πολλά χρόνια. Σίγουρα, όμως, και ο γιαλός του ευρώ ήταν εξαρχής στραβός…

Σύμφωνα με το μύθο που καλλιεργεί η γερμανική πολιτική ηγεσία για να εξηγήσει την κρίση στην ευρωζώνη, την πλήρη ευθύνη για όσα προβλήματα αντιμετωπίζουν σήμερα οι Έλληνες φέρουν οι ίδιοι, που αποδείχθηκαν σπάταλοι και… ανεπρόκοποι, σε αντίθεση με τους συνετούς και παραγωγικούς Γερμανούς.
Από το μύθο αυτό (που κρύβει και αρκετές δόσεις μοντέρνου ρατσισμού…) νομιμοποιείται η γερμανική βασική ιδέα για την αντιμετώπιση της κρίσης, σύμφωνα με την οποία όλο το βάρος της προσαρμογής θα πρέπει να πέσει στον ελληνικό πληθυσμό, με τους Γερμανούς σε ρόλο χρηματοδότη περιορισμένης ευθύνης και σκληρού επιτηρητή της εφαρμογής της πρωτοφανούς θεραπείας-σοκ, που πρέπει να επιβληθεί στους «σπάταλους» της Ελλάδας και, ευρύτερα, του ευρωπαϊκό Νότου.
Ο γερμανικός μύθος ίσως είναι βολικός για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων του Βερολίνου. Ίσως είναι βολικός και για όσους στην Ελλάδα άκριτα εμφανίζονται έτοιμοι να τον αποδεχθούν, για να εξυπηρετήσουν πολιτικές ή άλλες σκοπιμότητες. Δεν παύει, όμως, να είναι ένας μύθος, που κρύβει αρκετές δόσεις στρεβλής ή μονομερούς ερμηνείας των πραγματικών στοιχείων, με τρόπο που να εξυπηρετείται ο σκοπός του δημιουργού του.
Ο Τζορτζ Σόρος είναι γνωστός κερδοσκόπος. Από πολλούς ενοχοποιείται, όχι άδικα, για την κερδοσκοπική του δράση. Από άλλους για το «φιλανθρωπικό» έργο του, το οποίο συνδέεται με σκοτεινά κίνητρα. Ορισμένοι τείνουν να τον κατατάξουν στην κορυφή των σκοτεινών οικονομικών κέντρων, που καθορίζουν ερήμην των λαών τις τύχες του πλανήτη.
Ίσως οι επικριτές του να έχουν δίκιο σε πολλά, αλλά δεν είναι της παρούσης να κριθεί ο βίος και η πολιτεία του διάσημου κερδοσκόπου. Αυτό που έχει περισσότερη σημασία στα καθ’ ημάς σήμερα είναι μια πολύ εύστοχη ερμηνεία της ευρωπαϊκής κρίσης, που κατέθεσε χθες ο Σόρος μέσα από τις στήλες των “Financial Times”, για να προειδοποιήσει για τον κίνδυνο διαίρεσης της ευρωζώνης σε δύο ταχύτητες από τη γερμανική πολιτική, με τις χώρες του Νότου σε ρόλο μόνιμου ουραγού του πλούσιου Βορρά.
Όπως ορθά επισημαίνει ο Σόρος, η Γερμανία κακώς αποδίδει μόνο στις χώρες του Νότου την ευθύνη για τη σημερινή υπερχρέωσή τους και τα αδιέξοδα που έχει δημιουργήσει και κακώς ζητεί από τις αυτές τις χώρες να πληρώσουν το σύνολο του κόστους, με ακραία προγράμματα λιτότητας, που οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια σε μια χαμένη δεκαετία για τις χώρες αυτές, όπως ακριβώς χάθηκε μια δεκαετία για τους πληθυσμούς της Λατινικής Αμερικής, όταν υποχρεώθηκαν να εφαρμόσουν ακραίες συνταγές λιτότητας του ΔΝΤ, επειδή το διεθνές τραπεζικό σύστημα δεν ήταν έτοιμο να αποδεχθεί μια αναδιάρθρωση των χρεών τους, η οποία έγινε τελικά στα τέλη της δεκαετίας του ’80 με τα ομόλογα Μπρέιντι, δηλαδή με τίτλους που εκδόθηκαν με εγγύηση της Ουάσιγκτον.
Ο Σόρος πολύ απλά λέει, ότι η ίδια η αρχιτεκτονική της ευρωζώνης, που ήταν προσαρμοσμένη στις ανάγκες του πλούσιου Βορρά, έχει μεγάλο μερίδιο συμμετοχής στη σημερινή κρίση. Οι χώρες του Νότου έχασαν με το ευρώ το πλεονέκτημα της προσαρμογής των συναλλαγματικών ισοτιμιών για να κερδίζουν ανταγωνιστικότητα και κέρδισαν χαμηλά επιτόκια δανεισμού, στρεβλά προσαρμοσμένα στις ανάγκες της Γερμανίας και σε μια αντίληψη των αγορών, ότι στην ευρωζώνη έχει εξαλειφθεί οριστικά ο κίνδυνος χρεοκοπίας κράτους, που οδήγησε τις τράπεζες των πλουσιότερων χωρών να ρισκάρουν τεράστια κεφάλαια σε ελληνικά ομόλογα ή στην ιρλανδική «φούσκα» των ακινήτων.
Αρνούμενη να αναγνωρίσει, ότι η ίδια η δομή της ευρωζώνης προκάλεσε σε μεγάλο βαθμό τη σημερινή κρίση, η Γερμανία επιβάλλει ακραίες συνταγές λιτότητας στους «σπάταλους Έλληνες» (και όχι μόνο), οι οποίες οδηγούν τελικά στην περιθωριοποίηση όλων των χωρών με προβλήματα υπερχρέωσης και στο σχηματισμό μιας «διπολικής» νομισματικής ένωσης, όπου οι φτωχότερες χώρες σύρονται σε μια σοβαρή υποβάθμιση του βιοτικού τους επιπέδου και στην περιθωριοποίηση. Ως λύση ο Σόρος προτείνει να γίνει ευρωπαϊκή προτεραιότητα η στήριξη των τραπεζών και να χρησιμοποιηθεί ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Οικονομικής Σταθερότητας για την παροχή κεφαλαίων, αλλά και να εκδοθούν ευρωομόλογα, που θα αντικαταστήσουν τα κρατικά ομόλογα των κρατών της ευρωζώνης, μέχρι το 60% του ΑΕΠ, που είναι το ανώτατο όριο «επιτρεπτού» χρέους, σύμφωνα με τους ευρωπαϊκούς κανόνες.
Σε πολλά μπορεί κανείς να συμφωνήσει ή να διαφωνήσει με τις απόψεις που εκφράζει ο Σόρος. Είναι όμως βέβαιο ότι αντιμετωπίζει τη σημερινή κρίση με μια θεώρηση πολύ πιο ισορροπημένη, από τις ισοπεδωτικές αντιλήψεις του Βερολίνου περί «καλών και κακών» της ευρωζώνης.