Χρέος των ΗΠΑ: ουσιαστικό πρόβλημα ή φιλολογική συζήτηση;
Δημοσιεύτηκε: Πέμ 28 Απρ 2011, 08:33
Οι ΗΠΑ έχουν ένα όριο μέχρι το οποίο μπορεί να ανέλθει ο κρατικός δανεισμός τους, που στην τρέχουσα φάση ανέρχεται στα 14,29 τρις δολάρια. Το Κογκρέσο είναι αυτό που καθορίζει το ύψος του ορίου του κρατικού χρέους και η τελευταία ανοδική αναθεώρηση έλαβε χώρα το Φεβρουάριο του 2010 χωρίς πολύ συζήτηση και χωρίς να προσελκύσει μεγάλο ενδιαφέρον από τα ΜΜΕ.
Από το 1980 μάλιστα, έχουν λάβει χώρα 40 ανοδικές αναθεωρήσεις του ύψους του αμερικανικού κρατικού χρέους. Μετά από το τελευταίο πακέτο τόνωσης της οικονομία των ΗΠΑ το όριο των 14,29 τρις έχει προσεγγιστεί και πρέπει να γίνει και νέα αναθεώρηση. Ωστόσο, με την ευρωπαϊκή κρίση χρέους να αποτελεί ένα από σημαντικότερα διεθνή οικονομικά ζητήματα και με τις μεγαλύτερες χώρες του κόσμου να προεξφλούν την υιοθέτηση μέτρων δημοσιονομικής πειθαρχίας προκειμένου να μειωθούν τα αυξημένα ελλείμματα που προκάλεσε, μεταξύ άλλων, η πρόσφατη τραπεζική κρίση και η οικονομική ύφεση που προκάλεσε, ο μέσος Αμερικανός πολίτης δε βλέπει θετικά την περαιτέρω συσσώρευση κρατικού χρέους.
Αντίθετα, θεωρεί πως όσο οι ΗΠΑ δανείζονται τόσο σώζωνται οι τράπεζες και οι δανειστές με αποτέλεσμα μόλις το 16% των Αμερικανών να συμφωνούν στην αύξηση του ορίου του κρατικού χρέους. Τη στάση αυτή του εκλογικού σώματος την εκμεταλεύονται οι Ρεπουμπλικάνοι οι οποίοι έχουν υποθάλψει μία μέγαλης έντασης συζήτηση για το θέμα πιέζοντας για τη λήψη μέτρων τα οποία οι ίδιοι δεν έλαβαν ποτέ και που είναι σίγουρο πως θα μειώσουν την δημοτικότητα του Ομπάμα άμα τη λήψη τους.
Βέβαια, δεν είναι μόνο οι Ρεπουμπλικάνοι που παίζουν το συγκεκριμένο πολιτικό χαρτί και ούτε είναι η πρώτη φορά που αυτό χρησιμοποιείται. Όταν ο Ομπάμα ήταν κυβερνήτης είχε καταψηφίσει την αύξηση του ορίου του κρατικού χρέους, κίνηση που αργότερα χαρακτήρισε ως μεγάλο λάθος.
Το ζητούμενο, τελικά, δε φαίνεται να είναι αν το Κογκρέσο θα επιτρέψει την αύξηση του ορίου αυτού ή αν θα οδηγήσει τις ΗΠΑ στην πτώχευση απαγορεύοντας τους να δανειστούν περαιτέρω. Κάτι τέτοιο θα ήταν τρελό και η πιθανότητα να συμβεί είναι απειροελάχιστη. Αυτό που αναδύεται ως σημαντικό θέμα είναι η πιθανότητα οι αγορές να τρομοκρατηθούν όσο οι πολιτικοί παίζουν τα παιχνίδια τους και να τους προλάβουν πριν αυτοί λάβουν την τελική απόφαση τους, πουλώντας αμερικανικά ομόλογα και δολάρια και προκαλώντας μία χρηματοπιστωτική αναταραχή, ανυπολόγιστων διαστάσεων.
Την τελευταία φορά που η συζήτηση για το όριο του κρατικού χρέους είχε φτάσει να εξαντλήσει όλα τα χρονικά περιθώρια πριν ληφθεί η τελική απόφαση για αύξηση του, το δολάριο κατρέγραψε πτώση της τάξης του 5% σε μία ημέρα και τα επιτόκια των αμερικανικών ομολόγων εκτοξεύτηκαν (1995 επί Κλίντον).
Στη λογική αυτή κινήθηκε και η πρόσφατη αρνητική αναθεώρηση της πιστοληπτικής αξιολόγησης των ΗΠΑ από την S&P η οποία βάσισε την απόφαση της σε πολιτικούς, κυρίως, και όχι οικονομικούς λόγους.
Από το 1980 μάλιστα, έχουν λάβει χώρα 40 ανοδικές αναθεωρήσεις του ύψους του αμερικανικού κρατικού χρέους. Μετά από το τελευταίο πακέτο τόνωσης της οικονομία των ΗΠΑ το όριο των 14,29 τρις έχει προσεγγιστεί και πρέπει να γίνει και νέα αναθεώρηση. Ωστόσο, με την ευρωπαϊκή κρίση χρέους να αποτελεί ένα από σημαντικότερα διεθνή οικονομικά ζητήματα και με τις μεγαλύτερες χώρες του κόσμου να προεξφλούν την υιοθέτηση μέτρων δημοσιονομικής πειθαρχίας προκειμένου να μειωθούν τα αυξημένα ελλείμματα που προκάλεσε, μεταξύ άλλων, η πρόσφατη τραπεζική κρίση και η οικονομική ύφεση που προκάλεσε, ο μέσος Αμερικανός πολίτης δε βλέπει θετικά την περαιτέρω συσσώρευση κρατικού χρέους.
Αντίθετα, θεωρεί πως όσο οι ΗΠΑ δανείζονται τόσο σώζωνται οι τράπεζες και οι δανειστές με αποτέλεσμα μόλις το 16% των Αμερικανών να συμφωνούν στην αύξηση του ορίου του κρατικού χρέους. Τη στάση αυτή του εκλογικού σώματος την εκμεταλεύονται οι Ρεπουμπλικάνοι οι οποίοι έχουν υποθάλψει μία μέγαλης έντασης συζήτηση για το θέμα πιέζοντας για τη λήψη μέτρων τα οποία οι ίδιοι δεν έλαβαν ποτέ και που είναι σίγουρο πως θα μειώσουν την δημοτικότητα του Ομπάμα άμα τη λήψη τους.
Βέβαια, δεν είναι μόνο οι Ρεπουμπλικάνοι που παίζουν το συγκεκριμένο πολιτικό χαρτί και ούτε είναι η πρώτη φορά που αυτό χρησιμοποιείται. Όταν ο Ομπάμα ήταν κυβερνήτης είχε καταψηφίσει την αύξηση του ορίου του κρατικού χρέους, κίνηση που αργότερα χαρακτήρισε ως μεγάλο λάθος.
Το ζητούμενο, τελικά, δε φαίνεται να είναι αν το Κογκρέσο θα επιτρέψει την αύξηση του ορίου αυτού ή αν θα οδηγήσει τις ΗΠΑ στην πτώχευση απαγορεύοντας τους να δανειστούν περαιτέρω. Κάτι τέτοιο θα ήταν τρελό και η πιθανότητα να συμβεί είναι απειροελάχιστη. Αυτό που αναδύεται ως σημαντικό θέμα είναι η πιθανότητα οι αγορές να τρομοκρατηθούν όσο οι πολιτικοί παίζουν τα παιχνίδια τους και να τους προλάβουν πριν αυτοί λάβουν την τελική απόφαση τους, πουλώντας αμερικανικά ομόλογα και δολάρια και προκαλώντας μία χρηματοπιστωτική αναταραχή, ανυπολόγιστων διαστάσεων.
Την τελευταία φορά που η συζήτηση για το όριο του κρατικού χρέους είχε φτάσει να εξαντλήσει όλα τα χρονικά περιθώρια πριν ληφθεί η τελική απόφαση για αύξηση του, το δολάριο κατρέγραψε πτώση της τάξης του 5% σε μία ημέρα και τα επιτόκια των αμερικανικών ομολόγων εκτοξεύτηκαν (1995 επί Κλίντον).
Στη λογική αυτή κινήθηκε και η πρόσφατη αρνητική αναθεώρηση της πιστοληπτικής αξιολόγησης των ΗΠΑ από την S&P η οποία βάσισε την απόφαση της σε πολιτικούς, κυρίως, και όχι οικονομικούς λόγους.