Ο αιγύπτιος οικονομολόγος και ένας εκ των πρωτεργατών της εξέγερσης στην πλατεία Ταχρίρ μιλά στη “ΜτΚ” για τους “Αγανακτισμένους”Οι άνθρωποι “ξεβολεύονται”, βγαίνουν στους δρόμους, κινητοποιούνται μαζικά, όχι μόνο όταν φτάνουν στα όριά τους, αλλά και όταν πιστεύουν ότι μπορούν να φέρουν την αλλαγή. Και η πίστη αυτή, ορατή στα πρόσωπα των Indignados της Μαδρίτης ή των χιλιάδων Αγανακτισμένων της πλατείας Συντάγματος και του Λευκού Πύργου είναι αποτέλεσμα της επιτυχίας των εξεγέρσεων στην Τυνησία και την Αίγυπτο. Ο κίνδυνος από την άλλη μεριά είναι το κίνημα να εκφυλιστεί με τον χρόνο ή να αμαυρωθεί από τη βία, χάνοντας τη νομιμοποίησή του...
Τις απόψεις αυτές διατυπώνει ο Μοχάμεντ Ελ Νταχσάν, ο αιγύπτιος οικονομολόγος και συγγραφέας, σύμβουλος κυβερνήσεων και μη κυβερνητικών οργανώσεων, ακτιβιστής και υπέρμαχος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που υπήρξε από τους πρωτοστάτες της επανάστασης στην Αίγυπτο, με επίκεντρο την εξέγερση στην πλατεία Ταχρίρ του Καΐρου. Ο Νταχσάν κάλυψε την επανάσταση στην Αίγυπτο “ζωντανά” για πολλά νέα και παραδοσιακά μέσα, ενώ είναι τακτικός αρθρογράφος των “New York Times”, του “Guardian”, της “Huffington Post” και της “Hurriyet”. Του μιλήσαμε ενόσω βρισκόταν στην Κωνσταντινούπολη, μέλος αποστολής νέων Αιγυπτίων που συμμετείχαν στην εξέγερση της Αιγύπτου και θα έχουν αυτές τις ημέρες συναντήσεις με τον πρωθυπουργό και την πολιτική ηγεσία της γειτονικής χώρας.
Τι είναι αυτό που κάνει ανθρώπους “παθητικούς” ξαφνικά να βγουν στους δρόμους;
Όσο οι άνθρωποι έχουν αιτήματα, προβλήματα και παράπονα, θα βγαίνουν στους δρόμους. Ο δρόμος είναι η τελευταία καταφυγή. Στο Κάιρο η κραυγή ήταν “ελευθερία και ανθρώπινη αξιοπρέπεια”. Ένα αίτημα με το οποίο συμφωνούσαν όλοι. Κυρίως όμως απαιτείται να πιστεύουν ότι μπορούν όντως να πετύχουν την αλλαγή. Στην Αίγυπτο, αν δεν είχαμε δει τι συνέβη στην Τυνησία, λίγες εβδομάδες πριν από το Κάιρο, δεν θα συνέβαινε ποτέ η εξέγερση. Είδαμε όμως ότι, βγαίνοντας στους δρόμους και απαιτώντας τα δικαιώματά τους, οι άνθρωποι μπορούν να πετύχουν τους στόχους τους.
Πώς αξιολογείτε τις κινητοποιήσεις που γίνονται στην Ελλάδα και την Ισπανία;
Εσείς έχετε πολύ πιο μακρά παράδοση διαμαρτυρίας και κοινωνικών κινημάτων. Πιστεύω ότι στην Ελλάδα οι άνθρωποι εμπνεύστηκαν από τα κινήματα που προηγήθηκαν και συνειδητοποίησαν ότι “ναι, θα μπορούσαμε και εμείς να αλλάξουμε τα πράγματα”. Ότι ο λαός μπορεί να διατάξει την κυβέρνηση και η κυβέρνηση να υπακούσει. Ο λαός νιώθει ενδυναμωμένος. Ο καθένας ξεχωριστά ως άτομο νιώθει ότι έχει τη δύναμη να φέρει την αλλαγή.
Από τι θα λέγατε ότι κινδυνεύουν οι "Αγανακτισμένοι";
Μία διαμαρτυρία ή κινητοποίηση είναι ξαφνική, απότομη, ένα ξέσπασμα. Οφείλει εν μέρει την αποτελεσματικότητά της στο γεγονός ότι δεν αποτελεί καθημερινό γεγονός. Εάν οι διαμαρτυρόμενοι κατασκηνώνουν επί έναν χρόνο έξω από το κοινοβούλιο, δεν θα έχουν τόσο μεγάλη πολιτική δύναμη σε σχέση με την ξαφνική κατάληψη μιας πλατείας μέσα σε μια νύχτα. Ο κίνδυνος λοιπόν ενός τέτοιου κινήματος είναι η κατάχρησή του. Δεν πιστεύω ότι θα συμβεί αυτό, καθώς απαιτείται μεγάλος αριθμός ανθρώπων να κινητοποιείται για μακρό χρονικό διάστημα. Αυτό είναι δύσκολο. Μπορείς να πετύχεις τη μαζική κινητοποίηση για βραχύ διάστημα ή μία μικρή κινητοποίηση για μακρό διάστημα, είναι δύσκολο όμως να κρατήσεις σε εγρήγορση μεγάλα πλήθη για πολύ καιρό.
Και η βία;
Η αποφυγή της βίας είναι εξαιρετικά σημαντική και για πολλούς λόγους. Καταρχήν η βία στερεί από το κίνημα τη νομιμοποίησή του αλλά και, το σημαντικότερο, χάνει την υποστήριξη του λαού. Ένα κίνημα στους δρόμους διατηρεί την ισχύ του μόνον όσο οι άνθρωποι που μένουν σπίτι τους και παρακολουθούν αναγνωρίζουν ότι οι διαμαρτυρόμενοι μάχονται για κάτι σημαντικό και υψηλό. Η βία οδηγεί στην απώλεια της υποστήριξης των ανθρώπων αυτών. Αυτό μπορεί να σκοτώσει ένα κοινωνικό κίνημα. Στην Αίγυπτο, η κύρια τακτική της κυβέρνησης απέναντι σε εμάς ήταν να μας παρουσιάσουν σαν κλέφτες, βιαστές, δολοφόνους και εμπρηστές, προκειμένου να χάσουμε την υποστήριξη του λαού. Ασφαλώς υπήρξαν και κτίρια ή αυτοκίνητα που πυρπολήθηκαν, αλλά είναι αδύνατον να ελεγχθούν τα πάντα.
Πρέπει τα μέλη του κινήματος να επιτηρούν, να προστατεύουν το κίνημα. Αυτό όμως που βλέπουμε στην Ελλάδα ή στην Ισπανία είναι ότι οι πολίτες που συμμετέχουν είναι αφοσιωμένοι σε μη βίαια μέσα διαμαρτυρίας. Νιώθω μεγάλο θαυμασμό για όλους αυτούς τους ανθρώπους. Νιώθω θαυμασμό για τους Έλληνες, που βρίσκονται υπό καθεστώς τεράστιας πίεσης, που αντιμετωπίζουν τόσα προβλήματα και προκλήσεις, αλλά παρ’ όλα αυτά εκφράζουν τη διαμαρτυρία τους με ειρηνικά μέσα.