ΣΧΟΛΕΊΟ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙ

"Πώς το νέο σχολείο καλλιεργεί και αναπτύσσει τη δημιουργική σκέψη του παιδιού"
Το σχολείο δεν πρέπει να απευθύνεται στη μνήμη και να αναπτύσσει μόνο την κριτική νόηση του μαθητή. Στον άνθρωπο, εκτός από τις πνευματικές λειτουργίες της προσλήψεως, της μνήμης και της κριτικής νοήσεως, υπάρχει ακόμη και η δημιουργική σκέψη. Ο άνθρωπος είναι προικισμένος και με δημιουργική φαντασία, δημιουργική σκέψη, δημιουργικές ικανότητες. Οι δημιουργικές δε ικανότητες είναι κάτι διαφορετικό από τις ικανότητες που μετρούν τα σχολικά τεστ νοημοσύνης. Το γεγονός ότι η δημιουργική φαντασία είναι η μεγαλύτερη δύναμη της ανθρώπινης διάνοιας έχει προ πολλού αναγνωριστεί από τους μεγάλους άντρες.
Ολόκληρος ο σημερινός πολύπλοκος και πολυσύνθετος πολιτισμός είναι προϊόν της δημιουργικής σκέψεως. Όλες οι υψηλές και υπέροχες κατακτήσεις που παρατηρούνται στον πλανήτη μας είναι προϊόν της δημιουργικής φαντασίας του ανθρώπου. Δίχως αυτή, ο άνθρωπος θα παράμενε σε πρωτόγνωρη κατάσταση, θα ζούσε δηλαδή όπως τα ζώα, με καρπούς, ρίζες, χόρτα και ωμό κρέας.
Για την επίλυση των περισσοτέρων κοινωνικών και δημόσιων προβλημάτων μας απαιτείται δημιουργική φαντασία. Σήμερα έχει γίνει πια παραδεκτό ότι η δημιουργική φαντασία μπορεί να αποτελέσει το κλειδί για τη λύση όλων σχεδόν των προβλημάτων. Η επιστημονική και τεχνολογική πρόοδος όπως γράφει ο Gaston Mialavet είναι τόσο ταχεία, ώστε ο άνθρωπος του αύριο είναι βέβαιο ότι δε θα ζήσει σε όλη του τη ζωή μέσα σε ομοιόμορφες και αμετάβλητες επαγγελματικές, τεχνολογικές και κοινωνικές συνθήκες, να αλλάξει συνήθειες να τροποποιήσει τις μορφές του βίου του.
Η ταχύτατη επιστημονική και τεχνολογική πρόοδος είναι τέτοια σήμερα, που να αχρηστεύει συνεχώς τις κατακτημένες γνώσεις ό,τι θα διδάσκεται στη στοιχειώδη και μέση παιδεία σύντομα θα «ξεπερνιέται» και θα χάνει μέγα μέρος της μορφωτικής του αξίας. Γι’ αυτό το σχολειό πρέπει να καλλιεργεί και να αναπτύσσει τη δημιουργική σκέψη του παιδιού.
Το νέο σχολείο δεν περιορίζεται στην πρόσκτηση γνώσεων από μέρος του παιδιού, ούτε στην ανάπτυξη του κοινωνικού συναισθήματός του. Καλλιεργεί ακόμη την αυτενέργεια, τη δημιουργικότητα, το ήθος, τον καλό χαρακτήρα, τη συνεργασία, την ευγενή άμιλλα, τη φιλαλήθεια, το συναίσθημα του καθήκοντος, τις αρετές της τιμής, της γενναιότητας, της αλληλεγγύης, της δικαιοσύνης, της αγάπης και της αυτοθυσίας.

Γενικά το σχολείο για να εκπληρώσει τον προορισμό του, δεν πρέπει να είναι μόνο σχολείο γνώσεων.
Η βιωματική προσέγγιση στη μάθηση αποτελεί τον αντίποδα της παραδοσιακής παιδαγωγικής. Το σχολείο δίνει τη δυνατότητα στο παιδί να γίνει το δρών πρόσωπο, να ερευνήσει το περιβάλλον σύμφωνα με τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες του, να εμπλακεί το ίδιο στη διαδικασία της ανάληψης – μάθησης και μέσα από την πράξη και τη συνεργασία του με τους άλλους να αναπτύξει την προσωπικότητα του σε ένα χώρο που θα καλλιεργεί αφενός την αποδοχή, τον σεβασμό, την αλληλεπίδραση και αφετέρου την δημιουργικότητα, τις ιδέες, και τις αξίες.
Το σχολείο αποτελεί μια δυνητική μορφή οργάνωσης της μάθησης σε πολλές ιστορικές και εν μέρει σύγχρονες κοινωνίες έχει αναπτυχθεί μόνο μερικώς ή και καθόλου η μορφή της σχολικής οργάνωσης.
Το σχολείο λοιπόν παρέχει πολύπτυχες δραστηριότητες, πολύπλευρη μόρφωση, σχολείο «ίσων ευκαιριών» με εκσυγχρονισμένη ύλη, με πολύ ελαστικά όρια φραγμών από επίπεδο σε επίπεδο, με φιλικότερο τόνο στις σχέσεις, με συνεργασία ανάμεσα στο οικογενειακό και σχολικό περιβάλλον.
Τα κυρίαρχα ψυχολογικά χαρακτηριστικά του κάθε ατόμου, οι μεγάλες χαρακτηρολογικές διασποράς στο εσωτερικό μιας τάξης προσκρούουν στο παραδοσιακό σχολείο, στην προσκρούσιμη στρατηγική της ομοιομορφίας και συμμόρφωσης.
Ένα καινούργιο που προτείνεται στο νέο σχολείο, στο τέλος κυρίως του σχολικού έτους αλλά και κατά τη διάρκεια αυτού οργανώνει διάφορες εκθέσεις με τα χειροτεχνικά και άλλα έργα των μαθητών. Τέτοιες εκθέσεις με τα πιο αντιπροσωπευτικά και γνήσια έργα των μαθητών, αποτέλεσμα της δημιουργικής εργασίας τους σε όλα τα σχολικά μαθήματα, είναι προτιμότερες από πολλές γιορτές που γίνονται σήμερα στα περισσότερα σχολεία για επίδειξη, και που τόσες παρεξηγήσεις δημιουργούν στις σχέσεις μεταξύ γονέων και δασκάλου.
Θα πρέπει να δημιουργούμε τις κατάλληλες συνθήκες που να ευνοούν τη δημιουργική έκφραση του παιδιού. Οικογένεια και σχολείο θα πρέπει να ρυθμίζουν τη ζωή της έτσι ώστε μαζί με τις άλλες ικανότητες, να επιδιώκουν την ανάπτυξη της δημιουργικής πρωτοβουλίας του. Οι εκθέσεις αυτές δίνουν ανάγλυφη εικόνα της δημιουργικής εργασίας, που συντελείται στο σχολείο, ενώνουν τους γονείς με το σχολείο, τους φέρνουν σε ψυχική επαφή και εξασφαλίζουν έτσι τη στενή συνεργασία τους.
Τέτοιες εκθέσεις εξυψώνουν το δάσκαλο στα μάτια της κοινωνίας, σπάζουν την αδιαφορία πολλών γονέων στο έργο του σχολείου και διευκολύνουν έτσι τη συνεργασία τους στη λύση ποικίλων παιδαγωγικών, διδακτικών και άλλων σχολικών προβλημάτων. Έτσι προβάλλει ο καινούργιος τύπος σχέσεων που αναζητούν να δημιουργήσουν με τον άλλον.
Το σχολείο είναι η ζωή, είναι το πνευματικό σπίτι του παιδιού, το εργαστήρι της δημιουργικότητας του, το αγαπημένο κοινωνικό του περιβάλλον, είναι ο τόπος όπου συναντά καθημερινά τους φίλους του, που τον περιμένουν κάθε μέρα οι αγαπημένες του ασχολίες, είναι το περιβάλλον όπου η εργασία γίνεται αναψυχή και η αναψυχή εργασία.
Το σχολείο λοιπόν που αποσκοπεί να προετοιμάσει το νέο για την κατάκτηση της ζωής θα έπρεπε να τον γνωρίσει όσο γίνεται τον κόσμο της εργασίας και να τον παιδαγωγήσει έτσι που να τον διευκολύνει να κάνει σωστές εκλογές και να παίρνει έγκαιρες και ρεαλιστικές αποφάσεις. Με τον τρόπο αυτό θα μάθει να βελτιώνει τη κρίση του, πώς να αυτενεργήσει και να αναπτύξει μια δημιουργική και ανεξάρτητη προσωπικότητα.
Γεώργιος Β. Ολίδης εκπαιδευτικός .