Σε επικίνδυνη ατραπό μπαίνει από σήμερα το πολύπαθο Χρηματιστήριο της Αθήνας, μετά τη δημοσιοποίηση της έκθεσης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για την Ελλάδα, η οποία περιλαμβάνει σχεδόν... ανατριχιαστικές αναφορές στο τραπεζικό σύστημα της χώρας και προϊδεάζει τους μετόχους των ελληνικών τραπεζών για τεράστιες αυξήσεις κεφαλαίων μέσα στο επόμενο 12μηνο, ή για σαρωτική παρέμβαση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Η χθεσινή συνεδρίαση είχε πολύ αρνητικά προμηνύματα για το μέλλον, καθώς ο Γενικός Δείκτης υποχώρησε κάτω και από τις 1200 μονάδες, για δεύτερη συνεχή συνεδρίαση, «ψυχορραγώντας» σε χαμηλά 14,5 ετών. Ιδιαίτερα για τον τραπεζικό δείκτη, που αποτελεί «βαρόμετρο» για το ΧΑ, οι χθεσινές καταγραφές δείχνουν ότι οδηγείται σε άκρως επικίνδυνη περιοχή τιμών, καθώς γύρισε σχεδόν 15 χρόνια πίσω (!), σε επίπεδα τιμών που δείχνουν ότι οι επενδυτές δυσκολεύονται να βρουν τα κατώτατα όρια πτώσης.
Μετά τη λήξη της συνεδρίασης, στην οποία κυριάρχησε η αβεβαιότητα για το νέο χρηματοδοτικό «πακέτο» της Ελλάδας, αλλά και η ανησυχία για την υποβάθμιση των ομολόγων στο τριπλό C (“junk”) από την Fitch, οι χρηματιστηριακοί αναλυτές μελέτησαν με προσοχή την τελευταία έκθεση αξιολόγησης της Ελλάδας από το ΔΝΤ, για να ανακαλύψουν ότι τα χειρότερα είναι μπροστά μας, καθώς δίνεται μια άκρως ανησυχητική εικόνα για τον τραπεζικό κλάδο. «Πρόκειται για έκθεση-ταφόπλακα. Είναι απορίας άξιον ποιος ξένος θεσμικός θα μπει σήμερα με θέσεις “long” στις ελληνικές τράπεζες και ποιος θα αντισταθεί στον πειρασμό να σορτάρει άγρια τις τραπεζικές μετοχές», τόνιζε στο “S10” αναλυτής μεγάλης ευρωπαϊκής τράπεζας.
Πράγματι, στις λίγες σελίδες όπου το ΔΝΤ καταπιάνεται με τις πολιτικές που έχει δεσμευθεί να εφαρμόσει η κυβέρνηση για τη στήριξη του πιστωτικού συστήματος προβάλλει ένα ζοφερό σκηνικό για όσους έχουν τοποθετήσει κεφάλαια σε ελληνικές τραπεζικές μετοχές:
- Το ΔΝΤ υπογραμμίζει ότι οι τράπεζες θα βρεθούν υπό πίεση να αντλήσουν μεγάλα ποσά κεφαλαίων από μια «ρηχή» αγορά. Η απόφαση των Ευρωπαίων να εμπλέξουν τον ιδιωτικό τομέα στη νέα χρηματοδότηση της Ελλάδας, που θα φέρει την αξιολόγηση των ελληνικών ομολόγων στην κατηγορία της «επιλεκτικής χρεοκοπίας», θα υποχρεώσει τις τράπεζες να καταγράψουν ζημιές αποτίμησης ακόμη και από τα κρατικά ομόλογα που έχουν στα χαρτοφυλάκια διακράτησης ως τη λήξη. Επιπλέον, ο έλεγχος που θα ολοκληρωθεί από ανεξάρτητο οίκο στα δανειακά χαρτοφυλάκια των τραπεζών, για να διαπιστωθεί αν σχηματίζουν επαρκείς προβλέψεις για επισφάλειες, θα προκαλέσει και νέες πιέσεις στην κεφαλαιακή βάση.
- Αυτές οι πιέσεις οδηγούν σε μεγάλη αύξηση των κεφαλαιακών αναγκών των τραπεζών, εκτιμά το ΔΝΤ. Έτσι, στις τράπεζες θα δοθούν ασφυκτικά χρονικά περιθώρια να αυξήσουν τα κεφάλαιά τους το αργότερο μέσα στο 2012 και όσες δεν τα καταφέρουν θα χρειασθεί να διασωθούν, με υψηλό κόστος για τους μετόχους τους, από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ). Διαβάζοντας προσεκτικά την έκθεση διαπιστώνει κανείς ότι το ΔΝΤ «βλέπει» στον ορίζοντα την ανάγκη υπερδιπλασιασμού των κεφαλαίων που θα διατεθούν στο ΤΧΣ, για το οποίο αρχικά είχαν μπει στην άκρη 10 δισ. ευρώ από το δάνειο των 110 δισ. ευρώ. Σε πίνακα όπου καταγράφονται οι χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας αναφέρεται ότι στο δ’ τρίμηνο του 2011 θα χρειασθεί κεφάλαια ύψους 19,5 δισ. ευρώ το Ταμείο, ενώ με τις προσθήκες κεφαλαίων που θα γίνουν μέσα στα επόμενα τρίμηνα το συνολικό διαθέσιμο κεφάλαιό του θα πλησιάσει τα 24 δισ. ευρώ. Αυτό δείχνει πόσο έντονες είναι οι ανησυχίες στο Ταμείο για το ενδεχόμενο να χρειασθούν τεράστια κεφάλαια για διασώσεις τραπεζών.
- Το Ταμείο τονίζει την ανάγκη να βελτιωθεί το θεσμικό πλαίσιο για την εκκαθάριση τραπεζών και να ξεχωρίσει μία εθνική αρχή, η οποία θα έχει την κύρια ευθύνη για αυτές τις διαδικασίες. Αποκαλύπτει ότι μικρές τράπεζες με μεγάλα προβλήματα κεφαλαιακής επάρκειας έχουν πάρει προθεσμία μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου να βρουν κεφάλαια ή εταίρους για συγχώνευση και υπογραμμίζει ότι ένας δρόμος για την κεφαλαιακή ενίσχυση ελληνικών τραπεζών είναι και οι εξαγορές τους από ξένες τράπεζες, που θα θελήσουν να αυξήσουν την παρουσία τους στη Ν.Α. Ευρώπη.
- Σε ό,τι αφορά τη ρευστότητα, το ΔΝΤ περιμένει ότι θα αυξηθεί ακόμη και στα 130 δισ. ευρώ η χρηματοδότηση των τραπεζών από την ΕΚΤ με κρατικές εγγυήσεις, ενώ δεν αποκλείεται να χρειασθεί, αν η ΕΚΤ πάψει να δέχεται ελληνικά ομόλογα ως εγγύηση, να χρηματοδοτηθεί το σύστημα από την Τράπεζα της Ελλάδος με εγγυήσεις του Δημοσίου, στο πλαίσιο προγράμματος Έκτακτης Ενίσχυσης Ρευστότητας (ELA), που θα εγκριθεί από την ΕΚΤ. Προφανώς αυτό θα χρειασθεί στην περίπτωση που οδηγηθεί η χώρα στην «επιλεκτική χρεοκοπία» και για όσο χρόνο διαρκέσει αυτή η αξιολόγηση από τους διεθνείς οίκους. Ο πρωθυπουργός, μιλώντας στη γερμανική έκδοση των “Financial Times” υπογράμμισε ότι η «επιλεκτική χρεοκοπία» μπορεί «θεωρητικά, να διαρκέσει δύο εβδομάδες ή μπορεί να κρατήσει πολύ περισσότερο προκαλώντας πολύ μεγαλύτερη ζημία».
Από τα παραπάνω γίνεται σαφές ότι η «επιλεκτική χρεοκοπία» δεν είναι μόνο ένα γεγονός που αφορά αντιλήψεις των οίκων αξιολόγησης, αλλά μια κατάσταση με πολύ σοβαρές συνέπειες για την κεφαλαιακή επάρκεια και τη ρευστότητα των τραπεζών. Θα έχει μεγάλο ενδιαφέρον τις επόμενες ημέρες, σημειώνουν αναλυτές, να δούμε πού θα ισορροπήσει τελικά ο τραπεζικός κλάδος και, κατ’ επέκταση, ο Γενικός Δείκτης στο ΧΑ, όταν η αγορά ενσωματώσει στις αποτιμήσεις τα νέα δεδομένα αυτής της εξαιρετικά δύσκολης συγκυρίας.