Oσο προφανές είναι ότι µια κοινωνία δεν µπορεί να αντέξει για πολύ να ζει µέσα στην αγωνία, το άγχος και τον φόβο για το αν, πότε και µε ποιους όρους θα χρεοκοπήσουµε, χωρίς να διακρίνεται πουθενά µια αχτίδα ελπίδας, άλλο τόσο προφανές είναι ότι αυτή η αχτίδα δεν θα φανεί αν και οι πολίτες δεν ξεκαθαρίσουν, κυρίως µε τον εαυτό τους, µε ποιες θυσίες, µε ποιους πολιτικούς διαχειριστές, µε ποιους συµµάχους θα βρούµε διέξοδο στην κρίση. Να αποκτήσουµε δηλαδή πλήρη συνείδηση για το ποιες πολιτικές και κοινωνικές παθογένειες µας έφεραν στο σηµερινό αδιέξοδο και να αποδεχθούµε το κόστος των λαθών που µας έφεραν µισό βήµα πριν από την καταστροφή. Είναι γεγονός ότι έχουµε συνειδητοποιήσει τη µία πλευρά του προβλήµατος. Εχουµε αντιληφθεί ότι εξί σου σηµαντικό πρόβληµα µε τη χρεοκοπία είναι η συντελεσµένη ήδη χρεοκοπία του πολιτικού συστήµατος. Το δείχνουν οι δηµοσκοπήσεις, το δείχνει η διάχυτη πλέον εντύπωση ότι έχει τελειώσει το πολιτικό σκηνικό της µεταπολίτευσης. Ξορκίζουµε την κοµµατοκρατία, τον λαϊκισµό, τη διαφθορά, το κράτος-µπαµπάκα που πλήρωνε µε δανεικά και αγύριστα το βόλεµά µας και πάει λέγοντας. Και εδώ ερχόµαστε στην άλλη πλευρά του προβλήµατος. Γιατί ξεχνάµε ότι το επάρατο κράτος της µεταπολίτευσης δεν δηµιουργήθηκε µε παρθενογένεση, αλλά µε την ανοχή, την υπόθαλψη και εν τέλει τη δική µας νοµιµοποίηση. Και το χειρότερο, βιώνουµε ακόµη έναν διχασµό, αν πράγµατι θέλουµε να απαλλαγούµε από τις στρεβλώσεις που δηµιούργησε. Και δεν µιλάµε µόνο για το όνειρο της θαλπωρής του ∆ηµοσίου, που εξέθρεψε γενιές Νεοελλήνων, αλλά την αντίληψη ότι έχουµε µόνο δικαιώµατα και ελάχιστες υποχρεώσεις. ∆εν αρέσει ένας νόµος στο πανεπιστηµιακό και φοιτητικό κατεστηµένο, απαντάµε µε καταλήψεις και γαία πυρί µιχθήτω.
Πρέπει να αλλάξει το εργασιακό καθεστώς στις συγκοινωνίες, τραβάµε απεργίες – σχεδόν 60 µέρες τους τελευταίους 10 µήνες – και αλλάζουµε τον αδόξαστο στους υπόλοιπους εργαζοµένους. Ανεχόµαστε ως γονείς να παίζουν τα παιδιά µας µε καταλήψεις και βανδαλισµούς στα σχολεία, λες και δεν θα πληρώσουµε οι ίδιοι τη ζηµιά. Παρακολουθούµε αδιάφοροι τους συνδικαλιστάδες του δηµόσιου τοµέα κυρίως να θεωρούν τις επιχειρήσεις που εργάζονται ιδιοκτησία τους. Οπου και να κοιτάξεις, σε όποια κοινωνική οµάδα, θα διαπιστώσεις ανάλογες συµπεριφορές.
Να τελειώνουµε λοιπόν µε το κράτος της µεταπολίτευσης, αλλά όχι στον βαθµό που µας βολεύει. Να κρατήσουµε όσα θετικά είχε – γιατί είχε – και να γυρίσουµε σελίδα. Αρκεί να έχουµε συνείδηση ότι όποια νέα σελίδα δεν θα γραφεί χωρίς όλους εµάς. Και δεν θα γραφεί µε αυτόµατη γραφή αλλά θα είναι µια µακρά και επίπονη διαδικασία που θα περάσει αναγκαστικά και από τα καβδιανά δίκρανα του σηµερινού πολιτικού συστήµατος. Με συγκρούσεις, µε ανατροπές, µε ή χωρίς συναίνεση, µε εθελούσιες ή µη εφεδρείες, µε τεχνοκράτες αλλά πάντως µε τη συµµετοχή του. Γιατί οποιαδήποτε άλλη διέξοδος, όπως δείχνει η Ιστορία µας, οδηγεί σε µεγαλύτερα αδιέξοδα, που κανείς υποθέτω δεν θα ήθελε να ξαναζήσει...