Σύμφωνα με την πρώτη έκθεση της νεοσύστατης υπηρεσίας παρακολούθησης εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού, που στεγάζεται στη Βουλή, εκτός ελέγχου κινείται η δυναμική του δημόσιου χρέους. Η έκθεση δημοσιοποιήθηκε την τελευταία εβδομάδα και τα συμπεράσματά της παραλληλίζονται με τα συμπεράσματα δεκάδων εκθέσεων οργανισμών του εξωτερικού. Η μέχρι σήμερα στάση της κυβέρνησης απέναντι σε αυτές τις προβλέψεις ήταν να τις αγνοεί. Τι σημαίνει ότι η δυναμική του χρέους είναι εκτός ελέγχου; Οτι παρά τα κυβερνητικά μέτρα, τους φόρους, τις περικοπές συντάξεων κ.λπ. το χρέος μεγαλώνει. Τρέχουμε, ιδρώνουμε, πονάμε και αντί να πλησιάζουμε στον στόχο, απομακρυνόμαστε. Για τη σταθεροποίηση του χρέους είναι σημαντικό να μπορούμε να δανειστούμε με χαμηλό επιτόκιο. Οι αποφάσεις της 21ης Ιουλίου μας έλυσαν το πρόβλημα. Θα δανειζόμαστε με προνομιακό επιτόκιο 3,5 %. Οι ξένοι κάνουν ό,τι μπορούν για να μας βοηθήσουν. Κρίσιμο είναι επίσης να πάψουμε να δημιουργούμε νέα ελλείμματα που προστίθενται στο χρέος. Να δημιουργήσουμε πρωτογενές πλεόνασμα. Να ξοδεύουμε λιγότερα από όσα εισπράττουμε. Αυτό εξαρτάται μόνον από εμάς και φέτος, το 2011, ξοδεύουμε -παρά τις διάφορες περικοπές- περισσότερα από την αντίστοιχη περίοδο του 2010. Κρίσιμο για τη σταθεροποίηση του χρέους είναι επίσης να καταφέρουμε να γυρίσουμε από τη συρρίκνωση στην ανάπτυξη της οικονομίας. Τι πρέπει να κάνουμε; Να «ξεβρακωθούμε», προκειμένου να προσελκύσουμε επενδύσεις. Να έλθουν κεφάλαια που θα γίνουν εγκαταστάσεις που θα ενισχύσουν την παραγωγή και θα δώσουν δουλειά. Να συνειδητοποιήσουμε ότι υπάρχουν τεράστια περιθώρια ανάπτυξης της τουριστικής βιομηχανίας. Οπως και με τα δημοσιονομικά, έτσι και στα αναπτυξιακά οι επιδόσεις της κυβέρνησης είναι κάτω από τη βάση.
Είναι νομίζω αυτονόητο ότι η προσπάθεια σταθεροποίησης και μείωσης του χρέους θα διευκολυνθεί αν μπορέσουμε να εκποιήσουμε δημόσια περιουσία για να αποπληρώσουμε χρέος. Για την ώρα η κυβέρνηση δεν έχει καταφέρει να πουλήσει ούτε ένα οικοπεδάκι, ούτε ένα από τα airbus της παλαιάς Ολυμπιακής που σαπίζουν ακίνητα εδώ και δύο χρόνια.
H τρόικα και οι ξένοι που θέλουν να βοηθήσουν την Ελλάδα κάνουν το λάθος να ρωτούν ή υποδεικνύουν ΤΙ πρέπει να γίνει, ενώ το ζητούμενο είναι να βρεθεί ΠΟΙΟΣ θα το κάνει. Το ΤΙ είναι το οικονομικό πρόβλημα, το ΠΟΙΟΣ το πολιτικό. Σε λίγες γραμμές περιέγραψα ΤΙ πρέπει να γίνει: πρωτογενές πλεόνασμα, καλοί ρυθμοί ανάπτυξης, πώληση περιουσίας. Για το ΠΟΙΟΣ δεν έχω πρακτική απάντηση. Πάντως, όχι η τωρινή κυβέρνηση. Είχε δύο χρόνια στη διάθεσή της και τα σπατάλησε. Είμαστε σήμερα σε πολύ δυσμενέστερη θέση από την ήδη δυσμενή που κληρονόμησε. Και όπως επισημάνθηκε, η προοπτική είναι να γίνει ακόμη δυσμενέστερη. Ούτε η Νέα Δημοκρατία. Διότι όπως ειπώθηκε για τους Βουρβόνους: «Δεν έμαθαν τίποτα και δεν ξέχασαν τίποτα».
Σε ένα σχετικά πρόσφατο άρθρο μου στην «Καθημερινή» (Η οδός Ευημερίας - 8/5/2011) περιέγραψα τι χρειάζεται να κάνει η κυβέρνηση ώστε να επιτύχει πρωτογενές πλεόνασμα: να κόψει κάθε δαπάνη που δεν είναι απαραίτητη για τη σωστή λειτουργία του κράτους. Κάθε δαπάνη που δεν καλύπτει ουσιώδεις κοινωνικές ανάγκες. Ο περιορισμός των δαπανών σημαίνει απολύσεις προσωπικού. Χωρίς απολύσεις δεν θα μειωθεί η δαπάνη. Για να περιοριστούν κάπως οι συνέπειες, να γίνει ομαλότερη η μετάβαση από τον δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα, πρότεινα οι απολύσεις να γίνουν σε δύο φάσεις: υποχρεωτική αργία για τρία χρόνια με αποδοχές ίσες με το 70% των τακτικών αποδοχών. Στη διάρκεια της τριετίας ο υπάλληλος θα μπορεί να εργαστεί στον ιδιωτικό τομέα ή να αναλάβει οποιαδήποτε επιχειρηματική δράση. Θα μπορεί επίσης να επιμορφωθεί -με τη συνδρομή του κράτους- ώστε να αποκτήσει γνώσεις και δεξιότητες που θα τον διευκολύνουν να βρει δουλειά. Στο τέλος της τριετίας θα γίνει η οριστική απόλυση με αποζημίωση ίση με την προβλεπόμενη για τους υπαλλήλους του ιδιωτικού τομέα.
Οι απολύσεις προκαλούν παραλυσία τόσο στο ΠΑΣΟΚ όσο και στη Ν.Δ. (για τις απολύσεις στον ιδιωτικό τομέα δεν φαίνεται να ταράζονται). Οσο τα δύο αυτά κόμματα δεν αντιμετωπίζουν τη μαζική απόλυση του υπεράριθμου προσωπικού του Δημοσίου και των ΔΕΚΟ, δεν θα μπορέσουν να αντιστρέψουν την ανεξέλεγκτη διόγκωση του χρέους που οδηγεί την Ελλάδα σε σίγουρη χρεοκοπία και έξοδο από την Ευρωζώνη. Οσο υπάρχουν δεκάδες χιλιάδες υπεράριθμοι ο στόχος δημιουργίας πρωτογενούς πλεονάσματος θα παραμένει άπιαστος.
Το ταμπού της απόλυσης συνδέεται και με τη διάλυση της Δημόσιας Διοίκησης. Διότι δεν μπορεί να διοικηθεί αποτελεσματικά μια ομάδα 1 εκατ. υπαλλήλων αν η κύρωση της απόλυσης δεν υπάρχει έστω και ως απειλή. Η Δημόσια Διοίκηση για να μετατραπεί από «οίκο ανοχής» σε Δημόσια Διοίκηση χρειάζεται σκληρές ποινές και σημαντικά κίνητρα. Με τη σημερινή Δημόσια Διοίκηση είναι δύσκολο να φανταστώ προσέλκυση επενδύσεων και αναπτυξιακών δραστηριοτήτων.
Αλλά γύρισα πάλι στο ΤΙ. Οσοι θεωρούν ότι μπορούν να κάνουν ό,τι χρειάζεται για την αναζωογόνηση της απομακρυνόμενης ευρωπαϊκής προοπτικής της Ελλάδας, καλά θα κάνουν να στοιχηθούν σε μια κοινή προσπάθεια. Ο ελληνικός λαός θα πρέπει στο τέλος να αποφασίσει για το ΠΟΙΟΣ. Καλό είναι όμως να ξέρει τους άμεσους (αμεσότατους) κινδύνους που διατρέχει αν κάνει λάθος επιλογή.