Την ώρα που η κρίση προκαλεί μια όλο και εντονότερη «αιμορραγία» καταθέσεων στις ελληνικές τράπεζες, στην Emporiki Bank καταγράφεται ένα ενδιαφέρον, όσο και παράδοξο φαινόμενο: ενώ η τράπεζα καλύπτεται από την «εγγύηση» της Credit Agricole και είναι, ως εκ τούτου, μια από τις ασφαλέστερες για τους Έλληνες καταθέτες, περιέργως καταγράφει στο κρίσιμο δωδεκάμηνο Μαρτίου 2010 - Μαρτίου 2011 μια τεράστια εκροή καταθέσεων, που πλησιάζει το 18%. Τα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν πρόσφατα από την τράπεζα είναι αποκαλυπτικά αυτού του παράδοξου φαινομένου:
n Στο τέλος Μαρτίου 2010, όταν κορυφωνόταν η κρίση και μαζί της η ανασφάλεια των καταθετών, η Emporiki είχε καταθέσεις 13,548 δισ. ευρώ. Η σχέση δανείων/καταθέσεων ήταν μάλλον απογοητευτική, καθώς έφθανε το 1,68, αφού οι συνολικές χορηγήσεις στην Ελλάδα ανέρχονταν σε 22,763 δισ. ευρώ.
n Ένα χρόνο μετά, με τους Έλληνες καταθέτες να διανύουν μια νέα περίοδο ανασφάλειας, καθώς το πρόγραμμα διάσωσης με το μνημόνιο και το δάνειο των 110 δισ. ευρώ φαινόταν ότι οδηγείται σε αδιέξοδο, οι καταθέσεις στην Emporiki είχαν κάνει... βουτιά στα 11,136 δισ. ευρώ. Οι απώλειες των 2,412 δισ. ευρώ (-17,8%) επιδείνωσαν ακόμη περισσότερο τη σχέση δανείων/καταθέσεων, καθώς το χαρτοφυλάκιο χορηγήσεων παρέμεινε ουσιαστικά σταθερό, στα 22,624 δισ. ευρώ. Έτσι, η Emporiki εμφάνιζε πλέον χορηγήσεις υπερδιπλάσιες των καταθέσεών της.
Διεθνείς σχολιαστές, όπως ο Τζόζεφ Κότεριλ του blog “Alphaville” των “Financial Times”, επιφύλαξαν σκληρά σχόλια για αυτή την επιδείνωση του χρηματοδοτικού ανοίγματος της Emporiki, που θα πρέπει να καλυφθεί είτε με δανεισμό από την ΕΚΤ, είτε με χρηματοδότηση από τη μητρική Credit Agricole: ο Κότεριλ περιέγραψε την Emporiki σαν μια «τρύπα που χρειάζεται κλείσιμο με ρευστό».
Αυτό όμως που είναι πραγματικά αξιοπερίεργο είναι πώς μια τράπεζα όπως η Emporiki, με ένα ούτως ή άλλως ισχυρό brand name στην ελληνική αγορά και με συνεχή διαφήμιση της σχέσης της με έναν από τους μεγαλύτερους τραπεζικούς ομίλους στην Γαλλία, «κατάφερε» σε περίοδο ακραίας ανασφάλειας των καταθετών όχι μόνο να μην προσελκύσει νέους, αλλά να χάσει σχεδόν 2,5 δισ. ευρώ σε ένα δωδεκάμηνο.
Η Emporiki δεν δείχνει ιδιαίτερη διάθεση να προσελκύσει καταθέτες. Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα της Τράπεζας της Ελλάδος , η τράπεζα δίνει επιτόκια για ποσά από 5.000 έως 50.000 ευρώ που κυμαίνονται μεταξύ 0,37% και 1,65%, για «κλείσιμο» των χρημάτων για περιόδους ενός έως δώδεκα μηνών. Τα επιτόκια δεν δείχνουν κάποια ιδιαίτερη έφεση της Emporiki στη «μάχη» για την προσέλκυση αποταμιευτών, αφού άλλες τράπεζες προσφέρουν πολύ υψηλότερα. Περιέργως, δηλαδή, η διοίκηση της Emporiki δεν καταβάλλει ιδιαίτερη προσπάθεια να προσελκύσει καταθέτες, παρότι αντιμετωπίζει ένα όχι ευκαταφρόνητο χρηματοδοτικό άνοιγμα, με δάνεια που έχουν φθάσει στο διπλάσιο των καταθέσεων.
Τι έχει συμβεί, λοιπόν; Γιατί μια από τις «ασφαλέστερες» ελληνικές τράπεζες χάνει κατά κράτος τη «μάχη» για την προσέλκυση καταθετών, χωρίς να δίνει ιδιαίτερη σημασία, όπως φαίνεται από τα χαμηλά επιτόκια που προσφέρει; Γιατί η διοίκηση της Emporiki στην Ελλάδα επιτρέπει να μετατρέπεται η τράπεζα σε μια «τρύπα που χρειάζεται συνεχή κάλυψη με μετρητά» από τη μητρική Credit Agricole;
Μια «πονηρή» εκδοχή απάντησης σε αυτό το ερώτημα θα μπορούσε να είναι ότι η Emporiki στρέφει Έλληνες καταθέτες στην ασφάλεια της μητρικής της τράπεζας, κάνοντας booking καταθέσεων στην Γαλλία.
Κάτι τέτοιο θα είχε μια λογική, λένε αναλυτές, αλλά πιθανότατα δεν είναι η σωστή απάντηση στα ερωτήματα που θέσαμε. Η πιο πιθανή εξήγηση, όπως φαίνεται και από τα δημοσιευμένα στοιχεία οικονομικών καταστάσεων, είναι ότι η Credit Agricole έχει σοβαρούς λόγους να προτιμά να καλύπτει η ίδια τα χρηματοδοτικά ανοίγματα της ελληνικής θυγατρικής της, με όλο και περισσότερα δανεικά προς την Emporiki. Με τον τρόπο αυτό, η Emporiki πληρώνει όλο και περισσότερους τόκους στη μητρική της τράπεζα, κάτι που έχει σημαντικά φορολογικά πλεονεκτήματα: αντί να εμφανίζονται κέρδη στην Ελλάδα και να φορολογούνται, μεγάλα ποσά εξάγονται υπό μορφή πληρωμών τόκων στην Γαλλία, με αμελητέα φορολογική επιβάρυνση.
Μερικές φορές, λοιπόν, δεν είναι και τόσο ασύμφορο να μετατρέπεται η θυγατρική σου σε «τρύπα που χρειάζεται ρευστό», γι’ αυτό και η διοίκηση της Emporiki δεν φαίνεται να προβληματίζεται ιδιαίτερα από το φαινόμενο των Ελλήνων καταθετών, που γυρίζουν την πλάτη σε μια από τις «ασφαλέστερες» ελληνικές τράπεζες...