www.agrafos.gr

Οι περισσότεροι θυμούνται τη σκηνή από την παλιά ελληνική ταινία, που διαδραματίζεται στα σκοτεινά χρόνια της ναζιστικής κατοχής, όπου ο προδότης, συνεργάτης των κατακτητών αναφωνεί: «Οι Γερμανοί είναι φίλοι μας»! Ας δούμε, λοιπόν, τι λένε μερικοί «φίλοι μας» για την Ελλάδα.

Ο Χανς Βέρνερ Σιν είναι ο επικεφαλής του γερμανικού οικονομικού ινστιτούτου IFO, που αναλύει τις οικονομικές εξελίξεις από τη σκοπιά της γερμανικής βιομηχανικής και τραπεζικής ελίτ και επηρεάζει τις αποφάσεις του Βερολίνου. Μέσα στην αναστάτωση που προκάλεσε το δημοσίευμα του “Spiegel” περί επιστροφής στη δραχμή, ο Σιν επανέλαβε τις απόψεις που είχε εκφράσει από το φθινόπωρο του 2010, όταν είχαν φανεί τα πρώτα «σύννεφα» στον ορίζοντα του ελληνικού σταθεροποιητικού προγράμματος.

Τι είχε πει τότε; «Η πολιτική της επιβεβλημένης εσωτερικής υποτίμησης, του αποπληθωρισμού και της βαριάς ύφεσης μπορεί να θέσει την Ελλάδα σε κίνδυνο να φθάσει στα πρόθυρα εμφυλίου. Είναι αδύνατο να κόψεις τους μισθούς κατά 30% χωρίς μεγάλες εξεγέρσεις. Η Ελλάδα θα χρεοκοπούσε χωρίς το πρόγραμμα διάσωσης. Όλες οι εναλλακτικές είναι απαίσιες, αλλά η λιγότερο κακή για τη χώρα είναι να βγει από την ευρωζώνη, έστω και αν αυτό “σκοτώσει” τις ελληνικές τράπεζες».

Ο «καλός φίλος» της Ελλάδας, που θέλει να σώσει τη χώρα από τον εμφύλιο, υποδεικνύει λοιπόν μια λύση θεωρητικά «λογική»: το μεγαλύτερο πρόβλημα της Ελλάδας είναι η χαμηλή ανταγωνιστικότητα, αν βγει από το «σκληρό» ευρώ θα το λύσει, θα περάσει σε ανάπτυξη -ύστερα, βέβαια, από αρκετές περιπέτειες...- και θα μπορέσει να εξυπηρετήσει το χρέος της.

Η στήλη δεν πάσχει από φετιχιστική λατρεία του ευρώ. Το αντίθετο. Κατά την εκτίμησή μας, η ευρωζώνη είναι το κατ’ εξοχήν ακατάλληλο περιβάλλον για μια οικονομία όπως η ελληνική, που δεν στηρίζεται σε διεθνώς ανταγωνιστικά προϊόντα υψηλής ποιότητας και προστιθέμενης αξίας, αλλά κυρίως στις τουριστικές υπηρεσίες και στην εξαγωγή αγροτικών προϊόντων.

Με δεδομένη και εξαρχής γνωστή την εμμονή της Γερμανίας (άρα και της ΕΚΤ) σε λογικές «σκληρού» νομίσματος, που σχετίζονται με τις δύο σοβαρές περιπέτειες της χώρας με τον υπερπληθωρισμό στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα, η νομισματική ένωση δεν ευνοεί την ελληνική οικονομία, τουλάχιστον όσο λειτουργεί με τις γνωστές της δομές: ο Γερμανός τουρίστας δεν έχει πολλούς λόγους να χαρεί για δέκα μέρες τον ήλιο και τις θάλασσες της Ελλάδας, όταν με τα ίδια λεφτά μπορεί να χαρεί μεσογειακό ήλιο για 20 μέρες π.χ. στην Τουρκία. Για την ανταγωνιστικότητα των αγροτικών μας προϊόντων σε περιβάλλον «σκληρού» ευρώ δεν χρειάζεται να πούμε πολλά: μια βόλτα στη λαϊκή, όπου βρίσκει κανείς άφθονα λεμόνια Αργεντινής, τα λέει όλα.

Αυτές οι απλές οικονομικές αλήθειες απλώς σημαίνουν ότι η Ελλάδα δεν ήταν έτοιμη για την ευρωζώνη και η καταστροφική της πορεία σε περιβάλλον «σκληρού» ευρωπαϊκού νομίσματος ήταν προδιαγεγραμμένη: καλύτερα θα ήταν εξαρχής να μέναμε εκτός μέχρι να μπορέσουμε (αν το καταφέρναμε ποτέ...) να «χτίσουμε» μια οικονομία καλύτερα προσαρμοσμένη στο περιβάλλον της ΟΝΕ, που είναι «κομμένο και ραμμένο» στα μέτρα της Γερμανίας.

Αυτή όμως είναι μια άλλη συζήτηση, μάλλον θεωρητικού χαρακτήρα. Σήμερα η Ελλάδα είναι (κακώς, αλλά είναι!) μέλος της ευρωζώνης και μάλιστα το πρώτο που έχει φθάσει στο χείλος της χρεοκοπίας. Σήμερα η λύση που προτείνει ο «καλός φίλος» της Ελλάδας, που τόσο ενδιαφέρεται για την αποφυγή μιας αιματοχυσίας στη χώρα μας (το ενδιαφέρον του είναι τόσο ειλικρινές όσο και η αγωνία της Siemens για διαφάνεια στην Ελλάδα...), είναι άγνωστο αν θα αποτρέψει την αιματοχυσία, βέβαιο είναι όμως ότι θα δημιουργήσει συνθήκες απόλυτης οικονομικής καταστροφής και θα επιτρέψει σε επιχειρηματικά και τραπεζικά συμφέροντα από «καλές φίλες» χώρες όπως η Γερμανία να αγοράσουν το όμορφο οικόπεδο που λέγεται Ελλάδα και όποια καλή επιχείρηση υπάρχει σε αυτή τη χώρα για μια χούφτα... ευρώ.

Αν ενδιαφέρονταν ειλικρινά να αποτρέψουν τα χειρότερα για την Ελλάδα οι Γερμανοί, θα μπορούσαν να κάνουν ή να έχουν ήδη κάνει ορισμένα απλά πράγματα:

- Να σταματήσουν να αντιστέκονται στην εφαρμογή του «χρυσού κανόνα» των νομισματικών ενώσεων μεταξύ κυρίαρχων κρατών: η ισοτιμία του κοινού νομίσματος και τα επιτόκια πρέπει πάντα να προσαρμόζονται στις ανάγκες του ασθενέστερου, όχι σε αυτές του ισχυρότερου.

- Να πάψουν να εκβιάζουν για εξωφρενικά προγράμματα λιτότητας, που θυμίζουν συλλογική τιμωρία ενός λαού (κάτι ξέρει από αυτά η Γερμανία, που έχει υποστεί τις συνθήκες ειρήνης των Βερσαλιών...) και μετά να χύνουν κροκοδείλια δάκρυα για την οικονομική και κοινωνική καταστροφή που αυτά τα προγράμματα προκαλούν.

- Να αποδεχθούν επιτέλους ότι ένα ιστορικό πολιτικό και οικονομικό πείραμα, όπως η ευρωπαϊκή ενοποίηση και η νομισματική ένωση δεν μπορεί να λειτουργήσει φέρνοντας μόνο κέρδη στην Γερμανία, αλλά συνεπάγεται και ευθύνες: αν η πολιτική ηγεσία της Γερμανίας είχε εξαρχής το θάρρος (ή, έστω, αν το βρει σήμερα) να αποδεχθεί την έκδοση ευρωομολόγου και να αρχίσει μια ουσιαστική εκστρατεία εξυγίανσης του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος, η λεγόμενη «κρίση χρέους» της ευρωπαϊκής περιφέρειας θα αποδεικνυόταν «τρικυμία σε ποτήρι». Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι, αν τη δει κανείς μακροσκοπικά, μια πλεονασματική οικονομική οντότητα, με δημοσιονομική κατάσταση πολύ καλύτερη από αυτή των ΗΠΑ, της Βρετανίας, ή της Ιαπωνίας και μπορεί να αντιμετωπίσει τα επιμέρους προβλήματα ορισμένων χωρών, αν οι ισχυροί δείξουν έμπρακτα αλληλεγγύη και σοβαρότητα στην αντιμετώπιση των πραγματικών προβλημάτων, που δεν είναι άλλο από τη σοβαρή κρίση του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος.

- Να ρίξουν όλο το βάρος τους για τη μεταστροφή της καταστροφικής νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ, που μετατρέπει το ευρώ σε ένα νόμισμα τόσο σκληρό, που σε λίγο ακόμη και η Γαλλία θα αρχίσει να δυσκολεύεται να σταθεί στο διεθνές στερέωμα. Ο υπερπληθωρισμός της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης ή της πρώτης μεταπολεμικής περιόδου πριν την καθιέρωση του μάρκου ανήκουν στο παρελθόν. Σήμερα, το κυρίαρχο πρόβλημα της Ευρώπης δεν είναι ο πληθωρισμός και η σταθερότητα του κοινού νομίσματος, αλλά μια παράλογα αυστηρή νομισματική πολιτική, που αφήνει πίσω της «καμένη γη» σε όλες τις χώρες της περιφέρειας και σύντομα θα απειλήσει ακόμη και ορισμένες μεγάλες βιομηχανικές οικονομίες της Ευρώπης. Οι Γερμανοί δεν θα πεθάνουν αν ο πληθωρισμός μείνει για λίγο καιρό στο 4%, αλλά πολλές οικονομίες της ευρωζώνης οδηγούνται σε αδιέξοδο, με το ευρώ στο 1,5 δολάριο και με την ΕΚΤ να υπερηφανεύεται ότι είναι η πρώτη μεγάλη κεντρική τράπεζα που αυξάνει τα επιτόκια αυτή την περίοδο.

Η Γερμανία είναι μια σπουδαία και ισχυρή χώρα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι έχει την ηγετική θέση στην ευρωζώνη. Θα είναι ιστορικό λάθος της, όμως, αν δει αυτή την ηγεσία σαν μια «χρυσή» ευκαιρία να επιβάλει την πλήρη πολιτική και οικονομική κυριαρχία της, με όρους που παραπέμπουν σε άλλες εποχές. Αν δεν αναγνωρίσει ότι τα σημερινά προβλήματα των Ελλήνων, των Πορτογάλων και των Ιρλανδών και τα αυριανά των Ισπανών, των Ιταλών και (γιατί όχι;) των Γάλλων δεν ανάγονται σε κάποιου είδους εθνική κατωτερότητα των λαών, αλλά σε θεμελιώδεις ατέλειες της αρχιτεκτονικής της ευρωζώνης, θα οδηγήσει την Ευρώπη σε επικίνδυνες περιπέτειες. Γερμανοί με απόψεις όπως αυτές του Χανς Βέρνερ Σιν δεν είναι και δεν θα γίνουν ποτέ φίλοι μας!