Τι κρύβουν οι δηλητηριώδεις φήμες κατά της Εθνικής!

Σε μια εποχή που όλοι είναι έτοιμοι να πιστέψουν το χειρότερο για την Ελλάδα και να προσανατολίσουν την επενδυτική τους πολιτική με βάση το... τρισχειρότερο σενάριο, μια δηλητηριώδης φήμη που κυκλοφόρησε χθες στους κύκλους των golden boys του λονδρέζικου Σίτι δεν άργησε να κάνει το γύρο του κόσμου μέσα από τα τερματικά του Reuters και να διαμορφώσει για λίγη ώρα αρνητικό κλίμα κατά της Εθνικής Τράπεζας.

Την φήμη διέψευσε υπεύθυνα και, το σπουδαιότερο, επωνύμως ο Άγις Λεώπουλος εκ μέρους της Εθνικής και το Reuters δεν άργησε να διορθώσει το λάθος. Έχει σημασία όμως να δει κανείς ποια ήταν η αρχική πληροφορία που μεταδόθηκε, όχι γιατί αφορά την Εθνική Τράπεζα, αλλά ίσως γιατί δίνει μια εικόνα από το μέλλον (το άμεσο μέλλον...) του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, σε μια εποχή βίαιης συρρίκνωσης των τραπεζικών ισολογισμών, υπό τις σχετικές διαταγές της ΕΚΤ, αλλά και υπό την πίεση των αναγκών για ενίσχυση της κεφαλαιακής επάρκειας:

- Σύμφωνα, λοιπόν, με τους τραπεζικούς κύκλους του Σίτι ευρωπαϊκή τράπεζα που δεν είναι η Εθνική και ακόμη αναζητείται η ταυτότητά της, μετά τη σχετική διάψευση, έχει «πακετάρει» δέκα δάνεια για χρηματοδότηση μεγάλων project και έχει δώσει εντολή σε μεγάλους οίκους του Λονδίνου να αναζητήσουν αγοραστές για αυτό το χαρτοφυλάκιο.

- Η τιμή εκκίνησης της δημοπρασίας, σύμφωνα με την αποτίμηση που έγινε, είναι περίπου 478 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με τις πληροφορίες από το Σίτι, η πωλήτρια τράπεζα θέλει να αποφύγει μεγάλο «κούρεμα» σε αυτό το χαρτοφυλάκιο δανείων, λαμβάνοντας το 95% της ονομαστικής αξίας τους, αλλά δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα το επιτύχει, καθώς το «κούρεμα» πιθανόν να είναι μεγαλύτερο.

- Το χαρτοφυλάκιο δανείων που βγαίνουν «στο σφυρί» δεν έχει το παραμικρό... άρωμα Ελλάδας, ή έστω χωρών της ευρύτερης περιοχής, όπου δραστηριοποιούνται ελληνικές τράπεζες, γι’ αυτό και είναι πολύ περίεργο πώς διαδόθηκε εν ριπή οφθαλμού στο Λονδίνο ότι πωλήτρια τράπεζα είναι η Εθνική. Περιλαμβάνει, για παράδειγμα, δάνειο για την κατασκευή του δικτύου τρένων υψηλής ταχύτητας της Ολλανδίας, δάνειο σε πετρελαϊκή εταιρεία του Καζακστάν και σε μεγάλη αμερικανική εταιρεία real estate.

Όλα αυτά δεν αφορούν τελικά την Εθνική ούτε και κάποια άλλη ελληνική τράπεζα, εκτός σοβαρού απροόπτου. Όμως, ας μην αποκλείουμε αυτή η πρακτική, του «πακεταρισμένου ξεπουλήματος» δανείων να κάνει την εμφάνισή του και στην τραπεζική αγορά, για δύο λόγους:

1. Οι τράπεζες βρίσκονται στη «μέγγενη» της ΕΚΤ, η οποία αρχίζει να σοβαρεύει την προσπάθεια ανάκτησης των παροχών ρευστότητας που έχει προσφέρει για να διατηρηθεί στη ζωή το ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Αυτή η πίεση γίνεται σοβαρότερη όσο περνά ο καιρός: είναι χαρακτηριστικό ότι τον Φεβρουάριο η μείωση των χρηματοδοτήσεων από την ΕΚΤ επιταχύνθηκε σημαντικά και συνολικά το πρώτο δίμηνο οι τράπεζες έχουν γυρίσει πίσω περί τα 7 δισ. ευρώ χρηματοδοτήσεων, μειώνοντας την έκθεση της ΕΚΤ στην Ελλάδα από τα 97,7 στα 90,4 δισ. ευρώ. Τέτοιας έκτασης μείωση ρευστότητας σε ένα περιβάλλον συνεχούς πίεσης στις καταθέσεις, με τη φυγή να συνεχίζεται με ρυθμό άνω των 3 δισ. ευρώ το μήνα το πρώτο τετράμηνο του έτους, πιέζει αφόρητα τις τράπεζες για βίαιη απομόχλευση ισολογισμών και μια λύση ανάγκης σε αυτή την περίπτωση είναι και η μαζική εκποίηση δανείων, εφόσον βέβαια αυτά μπορούν να πιάσουν μια στοιχειωδώς συμφέρουσα τιμή για τις τράπεζες, αφού σε αντίθετη περίπτωση η πίεση μεταφέρεται στην τελική γραμμή των ισολογισμών, με τη μορφή της καταγραφής υψηλών ζημιών.

2. Από την άλλη πλευρά, η μαζική εκποίηση δανείων είναι μια απάντηση και στα προβλήματα κεφαλαιακής επάρκειας που αντιμετωπίζουν σήμερα οι ελληνικές τράπεζες, τα οποία γίνονται πολύ πιεστικότερα υπό το φως της ολοκλήρωσης των τεστ αντοχής μέσα στον Ιούνιο. Σημειώνεται, μάλιστα, ότι σε αυτά τα τεστ ακόμη και όσοι περάσουν τον «πήχη» θα υποχρεωθούν από τις εποπτικές αρχές να αναζητήσουν νέα κεφάλαια, αν δεν έχουν καταφέρει να τον περάσουν με σχετική άνεση, δηλαδή με ποσοστό τουλάχιστον 2% πάνω από το ελάχιστο όριο του 5% για το core tier 1. Όταν δεν μπορείς να αυξήσεις με ευκολία και αρκετή ταχύτητα τα κεφάλαια, που βρίσκονται στον αριθμητή του κλάσματος της κεφαλαιακής επάρκειας (κεφάλαια προς σταθμισμένα σύμφωνα με τον κίνδυνο στοιχεία του ενεργητικού) μια λύση ανάγκης είναι να μειώσεις τον παρονομαστή, δηλαδή τα στοιχεία ενεργητικού. Αυτό μπορεί να έχει σημαντική θετική επίδραση στο δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας: αν η Εθνική, για παράδειγμα, ρευστοποιούσε πράγματι δάνεια αξίας 478 εκατ. ευρώ, όπως αρχικά μετέδωσε χθες το Reuters, αυτό θα ήταν αρκετό για να δώσει έναν «αέρα» πάνω από 0,5% στο δείκτη της κεφαλαιακής επάρκειας της τράπεζας. Στην πράξη κάτι ανάλογο πέτυχε πράγματι η Eurobank πέρυσι, με την πώληση των περισσότερων μετοχών της θυγατρικής της στην Πολωνία, που είχε ευεργετική επίδραση στην κεφαλαιακή επάρκεια, μειώνοντας το σταθμισμένο σύμφωνα με τον κίνδυνο ενεργητικό.

Όλα αυτά δεν αποτελούν μόνο αφηρημένα σενάρια επί (τραπεζικού) χάρτου, αλλά βρίσκονται στον πυρήνα των προβλημάτων που επηρεάζουν τελικά την καθημερινότητα των συντελεστών της πραγματικής οικονομίας στην Ελλάδα. Όταν η πίεση για συρρίκνωση των τραπεζικών ισολογισμών είναι τέτοια, που υποχρεώνει τις τράπεζες ακόμη και στην εξέταση σεναρίων εκποίησης «φιλέτων» του δανειακού χαρτοφυλακίου τους, εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς γιατί «τρώνε πόρτα» καθημερινά από το τραπεζικό σύστημα «δίκαιοι και άδικοι» πελάτες, από καταναλωτές και μικροεπιχειρηματίες, μέχρι τα αφεντικά μεγάλων ομίλων, που είχαν για χρόνια εθιστεί στα εύκολα deal με τους τραπεζίτες.