Ξαφνική επιστροφή σε εποχή… Lehman!

Την ώρα που η αγωνία για την εξέλιξη του… ευρωπαϊκού δράματος παραμένει αμείωτη, μια πολύ περίεργη εξέλιξη στη διατραπεζική αγορά προκαλεί από χθες πολλές απορίες: ξαφνικά, πήρε… φωτιά χθες το χρηματοδοτικό εργαλείο που χρησιμοποιεί η ΕΚΤ ως ύστατο μέσο διάσωσης τραπεζών με σοβαρό πρόβλημα ρευστότητας, σαν να είχε επιστρέψει η αγορά στην εποχή της κατάρρευσης της Lehman Brothers, το φθινόπωρο του 2008!

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της ΕΚΤ, που ανακοινώνονται με καθυστέρηση μιας ημέρας, την Τετάρτη ο ημερήσιος δανεισμός κάποιας (ή κάποιων;) ευρωπαϊκών τραπεζών από το Marginal Lending Facility εκτινάχθηκε στα 15,8 δις. ευρώ, δηλαδή σε επίπεδο που είχε να εμφανισθεί από τα τέλη Σεπτεμβρίου του 2008, όταν οι ευρωπαϊκές τράπεζες βρίσκονταν σε συνθήκες ακραίου πανικού, λόγω της κατάρρευσης της Lehman Brothers.

Αρκεί να αναφερθεί, ότι από την αρχή του χρόνου ο μηχανισμός έκτακτης ανάγκης της ΕΚΤ, που δίνει δάνεια χωρίς εγγυήσεις, με «τσουχτερό» επιτόκιο 1,75%, κατά μέσο όρο δάνειζε ημερησίως γύρω στα 100 εκατ. ευρώ. Σε ομαλές συνθήκες, ο μηχανισμός δεν χρησιμοποιείται για ποσά άνω του 1 δις. ευρώ ημερησίως. Την Δευτέρα και την Τρίτη, ο δανεισμός μιας ημέρας ξεπέρασε το 1 δις. ευρώ και την Τετάρτη καταγράφηκε η «εκτίναξη» στα 15,8 δις. ευρώ.

Η «εκτίναξη» αυτή προκάλεσε πολλά ερωτηματικά, καθώς εκδηλώθηκε σε ένα περιβάλλον «ήρεμης» λειτουργίας της διατραπεζικής αγοράς, χωρίς σοβαρές ενδείξεις, ή φήμες, ότι κάποιες τράπεζες αντιμετωπίζουν ασυνήθιστα προβλήματα ρευστότητας. Μάλιστα, πολλές ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν μεγάλα πλεονάσματα ρευστότητας και τα τοποθετούν στο τέλος της ημέρας στην ΕΚΤ.

Πολλοί παράγοντες της αγοράς απέδιδαν την ξαφνική «εκτίναξη» σε κάποιο λάθος από τράπεζα, που δεν υπολόγισε σωστά τη ρευστότητά της και βρέθηκε ακάλυπτη, ή ακόμη και σε σφάλμα πληκτρολόγησης από κάποιο dealing room, όπου ένας αφηρημένος trader είναι ενδεχόμενο να τοποθέτησε σε λάθος σημείο μια υποδιαστολή, μετατρέποντας το 1,5 σε 15. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, η ΕΚΤ «τιμώρησε» κάποια τράπεζα για την υπερβολική εξάρτησή της από τις χρηματοδοτήσεις της Φραγκφούρτης και την υποχρέωσε να δανεισθεί μέσω του μηχανισμού έκτακτης ανάγκης.

Πάντως, όλοι είναι επιφυλακτικοί στη διατύπωση οριστικών συμπερασμάτων, μέχρι να εκδοθούν σήμερα από την ΕΚΤ τα στοιχεία για τη χθεσινή ημέρα, ώστε να φανεί αν η χρήση του χρηματοδοτικού εργαλείου έκτακτης ανάγκης επανέρχεται σε φυσιολογικά επίπεδα. Αν εμφανισθεί διψήφιος αριθμός δισεκατομμυρίων και πάλι, αυτό θα επιβεβαιώνει ότι κάποια επιχείρηση διάσωσης τραπεζών βρίσκεται σε εξέλιξη και είναι πολύ πιθανό να δημιουργηθεί κλίμα πανικού στην αγορά, εκτιμούν τραπεζικά στελέχη.

Αυτές οι εξελίξεις συνέπεσαν, όμως, με χθεσινό δημοσίευμα των Irish Times, σύμφωνα με το οποίο οι ιρλανδικές τράπεζες φθάνουν σε έσχατο σημείο έλλειψης ρευστότητας, στο οποίο, παρεμπιπτόντως, έχουν βρεθεί ήδη προ πολλού οι ελληνικές. Όπως αναφέρει το δημοσίευμα, από τις αρχές του χρόνου οι ιρλανδικές τράπεζες έχουν εξαντλήσει πια όλα τα αποδεκτά καλύμματα δανεισμού από την ΕΚΤ, ενώ έχουν λάβει και τεράστιου ύψους χρηματοδοτήσεις από την Τράπεζα της Ιρλανδίας χωρίς εγγυήσεις, γι’ αυτό και άρχισαν να εκδίδουν ομόλογα με εγγύηση του Δημοσίου, για να τα χρησιμοποιούν ως καλύμματα δανεισμού από την ΕΚΤ. Μέχρι στιγμής, σύμφωνα με τις πληροφορίες της εφημερίδας, οι ιρλανδικές τράπεζες έχουν εκδώσει ομόλογα με εγγύηση Δημοσίου ύψους 17 δις. ευρώ –και βρίσκονται πολύ πίσω από τις ελληνικές, που ήδη έχουν φθάσει τα 55 δις. ευρώ, ενώ πρόσφατα εγκρίθηκε και νέο «πακέτο» εγγυήσεων, μέχρι 30 δις. ευρώ