Η Πορτογαλία συνθηκολογεί με τη Μέρκελ

Άρχισαν τα … όργανα για την Πορτογαλία, καθώς από το πρωί το ένα κακό νέο διαδέχονταν το άλλο. Αρχικά ο οίκος Standard & Poor’s ανακοίνωσε ότι ενδέχεται να προχωρήσει σε νέα υποβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης της χώρας – όπως και της Ελλάδας – αναλόγως των λεπτομερειών του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στήριξης που είναι υπό επεξεργασία αυτές τις μέρες, πάντα ωστόσο υπό την ασφυκτική πίεση της Γερμανίας για τον περιορισμό του ρόλου του.

Στη συνέχεια πήρε τη σκυτάλη ο γαλλικός όμιλος AXA που προέβλεψε ότι η Πορτογαλία θα υποχρεωθεί να προσφύγει σε ευρωπαϊκή διάσωση εντός του μηνός Μαρτίου. «Το κόστος δανεισμού της Πορτογαλίας είναι πολύ υψηλό. Η Ελλάδα και η Ιρλανδία με ανάλογα επιτόκια δανεισμού προσέφυγαν στο ταμείο στήριξης. Αναμένουμε να πράξει το ίδιο και η Πορτογαλία τις επόμενες εβδομάδες». Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση, η απόδοση του 10ετούς ομολόγου της πορτογαλικής κυβέρνησης έφθασε στο 7.64% στις 10 Φεβρουαρίου – που αποτελεί ιστορικό υψηλό από την ένταξη της χώρας στην Ευρωζώνη. Χτες το επιτόκιο αυτό ήταν στο 7.45%. Το σκεπτικό της AXA ήταν: «Εφ’ όσον η Ελλάδα άντεξε 17 ημέρες με επιτόκιο δανεισμού άνω του 7% προτού προσφύγει στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό και η Ιρλανδία άντεξε λιγότερο από ένα μήνα, γιατί η Πορτογαλία να αντέξει περισσότερο; Σήμερα είναι η 24η ημέρα που επιβιώνει στις αγορές με επιτόκιο υψηλότερο του 7%».

Ίσως όμως η Πορτογαλία να επιβιώσει, αν κρίνουμε από τις δηλώσεις του Πορτογάλου πρωθυπουργού Ζοσέ Σώκρατες μετά το πέρας της χτεσινής προγραμματισμένης συνάντησής του στο Βερολίνο με την Αγγέλα Μέρκελ. Η συνάντηση κατέληξε σε κοινή ανακοίνωση των δύο ηγετών ότι το Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας των μελών της Ευρωζώνης θα μπορούσε να είναι ‘χρήσιμο και λογικό’, ενώ ο Πορτογάλος πρωθυπουργός επανέλαβε από την πλευρά του πως η χώρα του δεν θα χρειαστεί καμία οικονομική βοήθεια, η δε Μέρκελ δήλωσε πως ποτέ δεν είπε ότι η Πορτογαλία θα πρέπει να ζητήσει οικονομική βοήθεια.

Το περιεχόμενο των ανακοινώσεων μπορεί να ερμηνευθεί και ως παράδοση του Σόκρατες στη βούληση της Γερμανίας – μετά από ένα γύρο συγκεκαλυμμένων αντεγκλήσεων μεταξύ Λισσαβόνας από τη μια και Βερολίνου και Βρυξελλών από την άλλη – προκειμένου αφενός να προχωρήσει η συμφωνία της 25ης Μαρτίου, αφετέρου η χώρα του, όπως ο ίδιος εκτιμά, να αποφύγει τον ευρωπαϊκό μηχανισμό.

Όπως έγραφαν χτες οι Financial Times, από την προηγούμενη βδομάδα είχαν αναπτυχθεί «σημαντικές εντάσεις ανάμεσα στην πορτογαλική κυβέρνηση που ζητούσε τη διεύρυνση του ρόλου του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού και τον ευρωπαϊκό Βορά που κατηγορούσε τη Λισσαβόνα ότι δεν κάνει αρκετά για να θέσει υπό έλεγχο τα δημόσια οικονομικά της». «Είναι πλέον εξαιρετικά δύσκολος ο συμβιβασμός των προτεραιοτήτων της Πορτογαλίας, της Ιρλανδίας, και της Ελλάδας και της Ελλάδας, με τις προτεραιότητες των συντηρητικών δημοσιονομικά κυβερνήσεων της Βόρειας Ευρώπης και δεν φαίνεται να έχει καταγραφεί κάποια σημαντική πρόοδος ενόψει της συνόδου κορυφής της 25ης Μαρτίου», κατέληγε η εφημερίδα.

Συγκεκριμένα, ο Ζοσέ Σόκρατες επέμενε, όπως κι άλλοι Ευρωπαίοι ηγέτες, στην δυνατότητα του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Οικονομικής Σταθερότητας να αγοράζει κρατικά ομόλογα. «Η Ευρώπη έχει ήδη κάνει πολλά λάθη, μην κατανοώντας ότι η απάντηση στην παρούσα κρίση έπρεπε να είναι ευρωπαϊκή γιατί το πρόβλημα είναι συστημικό», είχε δήλωνε χαρακτηριστικά τη Δευτέρα – παραπέμποντας εμμέσως πλην σαφώς στην αρνητική στάση της Γερμανίας. Όμως οι κριτικοί τόνοι του Σόκρατες προκάλεσαν αντιδράσεις από τη Γερμανία και τις Βρυξέλλες. Και καθώς οι αποδόσεις των πορτογαλικών ομολόγων παραμένουν στα ύψη, άρχισαν να γίνονται αρνητικές συγκρίσεις μεταξύ της Ισπανίας που εμφανίστηκε ως παράδειγμα προς μίμηση επειδή προχώρησε σε μεταρρυθμίσεις και υποχρέωσε τα ισπανικά ταμιευτήρια στην αποκατάσταση της κεφαλαιακής τους βάσης. «Οι Ισπανοί τα κατάφεραν και σήμερα είναι σε πολύ καλύτερη κατάσταση από τους Πορτογάλους», δήλωνε χαρακτηριστικά διπλωμάτης με έδρα τις Βρυξέλλες. «Η Πορτογαλία πρέπει να προσπαθήσει περισσότερο».

Ο Σόκρατες απέρριψε αυτές τις ευρωπαϊκές θέσεις σημειώνοντας ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα της Πορτογαλίας που πέρσι ήταν στο 6.9%, και που φέτος θα μειωθεί κι άλλο, είναι ήδη πολύ χαμηλότερο από της Ισπανίας, της Ιρλανδίας και της Ελλάδας. Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι όμως φαίνεται ότι επέμειναν στο θέμα του συμφώνου ανταγωνιστικότητας ζητώντας από τη Λισσαβόνα να κινηθεί γρηγορότερα και αποτελεσματικότερα ως προς κάποιους άξονες του – συγκεκριμένα φέρεται ότι της ζητήθηκε να εισαγάγει νομοθετική ρύθμιση για ‘φρένο χρέους’ και αυτή όπως και άλλες χώρες της περιφέρειας.

Μετά και τη χτεσινή συνάντηση του Σόκρατες με την Μέρκελ, φαίνεται λοιπόν πως η Λισσαβόνα θα αποδεχτεί την εισαγωγή ‘φρένου χρέους’ – όπως άλλωστε είχε αποδεχτεί και μια αποστολή Ευρωπαίων αξιωματούχων που έφτασαν την περασμένη βδομάδα στην Πορτογαλία για να επεξεργαστούν άλλον ένα γύρο διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Τις πληροφορίες αυτές επιβεβαίωσε ο Πορτογάλος Υπουργός Οικονομικών Φερνάντο Τεξέιρα, λέγοντας ότι η Λισσαβόνα ετοιμάζεται να υιοθετήσει περαιτέρω μέτρα προκειμένου να περικόψει το έλλειμμα της σε 4,6% του ΑΕΠ φέτος και 3% του χρόνου.